Als geld belangrijker is dan mensen
Wat zegt dat over ons
Niet veel goeds natuurlijk. Geld als instrument is een handig ding. Geld als instrument maakt het leven makkelijker. Zo is het makkelijker om aan je eten te komen, als je niet eerst je talenten moet inzetten om eten te krijgen, maar je talenten kunt gebruiken om geld te krijgen. Vervolgens kun je met het geld dat je voor de inzet van je talenten hebt gekregen eten kopen dat anderen met hun talenten hebben gemaakt. Maar geld wordt een waninstrument als we het belangrijker maken dan waar het voor bedoeld is.
Geld
Ooit was geld een handige uitvinding. Je kon met het geld, dat stukken minder woog dan een koe of minder plaats innam dan een zak veren, lekker makkelijk spullen gaan kopen. Verder zorgde geld ervoor, dat je niet voortdurend moest onderhandelen over wat jouw koe nu meer of minder waard was dan tien zakken meel. Je hoefde door geld ook niet meer in te kunnen schatten of die kip die je kocht eigenlijk alleen nog maar geschikt was om te eten of ook goed was als legkip.
Je hoefde door geld dus geen zaken meer te ruilen met het idee dat het meer of minder waarde kon hebben dan wat je in de plaats kreeg van je ruilobject. Als je een kip wilde die eieren kon leggen, dan kon dat gewoon, zonder dat je iets van gelijke waarde er voor terug moest geven. Want hoeveel is een kip die eieren kan leggen waard in verhouding tot een big of een zak graan.
Je hoefde ook niets meer veel af te weten van de gezondheid van een dier dat je kocht. Mocht namelijk blijken dat het beestje een beetje ziek was, dan kon je het opeten en vervolgens kijken of je een gezonder beest kon kopen. Natuurlijk was het wel jammer dat je twee keer geld uit moest geven, maar als je een beetje goed had onderhandeld dan had je misschien al twee kippen voor de prijs van één.
Verder was geld eeuwig houdbaar. Dus had je geen problemen zoals met ruilhandel. Gingen je kippen dood aan een ziekte dan had je niets te ruilen. Als je niet genoeg varkens had om te ruilen voor een koe, dan ging die koe aan je neus voorbij. Als je een keer een verregende oogst had, jammer dan, maar niemand ruilt een geit voor beschimmeld graan. Geld was dus een handige uitvinding, die het leven een stuk makkelijker maakte. Alles werd opeens veel eenvoudiger en georganiseerder. Je kon je geld namelijk aan specifieke wensen uitgeven, zonder allerlei ingewikkelde afwegingen te moeten maken ten aanzien van de verhouding in waarde tussen de te ruilen objecten. Terwijl je ook niet overgeleverd was aan de grillen van de natuur.
Mensen
Geld is dus heel handig als het een instrument is om het leven makkelijker te maken. Helaas zijn mensen ook heel handig om zaken meerdere betekenissen te geven. Het lijkt wel alsof we er plezier aan beleven om alles een dubbele of meervoudige betekenis te geven, zelfs als de extra betekenissen negatief zijn.
Zo hebben we van geld een instrument gemaakt om de sociale status van mensen te bepalen. Alsof de sociale status een gevolg is van het geld en niet een gevolg van het harde werken van de geld verdiener of de manier waarop hij omgaat met andere mensen. Met als gevolg dat mensen die heel hard werken voor weinig geld, een lage sociale status krijgen, ook al zijn ze heel vriendelijk. Terwijl mensen die helemaal niet hebben hoeven werken voor hun geld maar er veel van hebben een hoge status hebben, ook al gedragen ze zich als slavenhouders. Het enige wat je hoeft te doen is geld hebben.
Misschien is dat ook wel de reden waarom zoveel mensen bereid zijn om misdrijven en misdaden te begaan om aan geld te komen. Het gaat namelijk niet om het geld, maar om de status die je krijgt toegewezen omdat je kunt laten zien dat je geld hebt.
Wat we dus eigenlijk hebben gedaan met geld is het van een instrument voor gemak in het leven maken tot een middel om te bewijzen dat anderen je aandacht mogen en zelfs moeten geven.
Geld en mensen
We weten dus eigenlijk niet goed meer waarvoor geld bedoeld is. We denken dat we het gebruiken om onszelf een prettig leven te scheppen, maar in werkelijkheid gebruiken we het om ons oordeel over anderen te bepalen. Want negentig procent van de tijd dat we onbewust met geld bezig zijn, gaat het ons om de bepaling van de status die we een ander kunnen toekennen en onze eigen status die we ermee verkrijgen.
Geld gaat dus niet langer over het vereenvoudigen van ruilhandel, geld gaat over kan ik er genoeg van krijgen om de bijpassende status te kopen. Met als gevolg dat we niet langer kijken naar de mens die we tegenover ons hebben, maar naar uiterlijkheden als kleding, verzorging, opmaak, kapsel en lichaamsomvang. We zijn dus van het gemak van geld gegaan naar:
Heeft de ander wel geld en laat hij dat ook zien en past hij in de groep waar ik bij wil horen.
Je zou dus kunnen zeggen dat we van het gemak van geld nu zitten in het ingewikkelde van geld. Met als gevolg dat wij niet langer de meesters zijn van ons geld, maar dat geld onze meester is geworden. We moeten namelijk werken voor ons geld en wel zo hard dat we genoeg geld kunnen verzamelen, zodat we een bepaalde status kunnen kopen. Waarna we hard moeten blijven werken om die status te behouden. Het gaat zelfs zover, dat we nu hard moeten werken om genoeg geld te kunnen lenen om de status die we zoeken te kunnen betalen. Met als gevolg dat we niet meer werken voor ons geld om te kunnen leven. In plaats daarvan werken we voor ons geld om de gewenste status te kunnen kopen.
Wat betekent dat we niet langer werken om te leven, maar leven om te werken zodat we genoeg geld hebben om er bij te kunnen horen.
Geld belangrijker dan mensen
Het gevolg van dat leven om te werken om genoeg geld te hebben, heeft er dan ook toe geleidt dat geld belangrijker is geworden dan mensen. Van deze situatie zijn genoeg voorbeelden te geven.
Neem een arts die een medische fout maakt. Dit wordt tegenwoordig zelden eerlijk toegegeven. Want als je het eerlijk toegeeft als arts, dan moet je verzekering een vergoeding betalen en gaat je verzekeringspremie omhoog.
Wat te denken van al die vakantiegangers die na hun vakantie hun verzekering melden dat een dure zonnebril die ze tijdens de vakantie hebben gekocht in het ravijn is gevallen.
Of al die onvriendelijke klanten die boos uitvallen tegen de caissière omdat de kassacomputer een fout maakt. Alsof de caissière persoonlijk de prijzen in de kassa programmeert.
Ook onze houding tegenover schoonmakers, toiletjuffrouwen, winkelpersoneel, het maakt allemaal duidelijk dat geld en hoeveel je er van hebt en verdient belangrijker is dan je menselijkheid.
Wat nu
Moeten we terug naar de tijd dat geld nog gewoon een vervanging was van ruilgoederen. Een instrument om het leven makkelijker te maken. Of moeten we misschien doorgaan met geld gebruiken als middel om status te verwerven. Of moeten we misschien leren dat het niet om geld gaat, maar om mensen. Moeten we geld achter ons laten als middel om status te verwerven en moeten we weer menselijk handelen gaan zien als uitgangspunt voor hoe we met andere mensen omgaan. Moeten we onze positie als eigenaren van geld weer terug nemen. Het moet kunnen want geld is slechts een dood voorwerp, dat pas gaat werken als wij er iets mee doen. Daarbij hebben we geld ooit de positie die het nu heeft gegeven, dus moeten we het ook weer die positie kunnen afnemen. We moeten het alleen wel doen en niet afwachten tot het ons overkomt.