God en de mens

Religie

Engel

De meeste grote religies definiëren het bestaan van de mens als een strijd tussen het ik en god. Waarbij de mens of kiest voor zichzelf en zich daarmee afkeert van god of kiest voor god vanuit de vrije wil die hij gekregen heeft van god. Nu kan ik me best voorstellen dat je gelooft dat er een god is die alles heeft geschapen, zeker gezien de complexiteit van het universum. Maar dat die god er dan voor kiest om mensen de moeilijke weg van het leven te laten belopen, zodat ze voor hem zullen kiezen dat lijkt me iets te gecompliceerd voor een wezen dat van tevoren al weet hoe het afloopt.

Index

God

Er zal best een opperwezen of een macht zijn die het universum heeft geschapen. Of dat voor mij belangrijk is om te weten is maar zeer de vraag. Het weten draagt in ieder geval niet bij aan het verrijken van mijn leven. De wetenschap dat de aarde om de zon draait verandert ook niets aan mijn leven. Het is dan ook wat vreemd om te stellen dat een god het universum heeft geschapen en een deel van die schepping dan de opdracht meegeeft om in vrije wil voor hem te kiezen. Dat doet mij denken aan het bouwen van een bibliotheek vol met leerzame boeken, de bibliotheek vrij te geven en te zeggen dat je maar één boek mag lezen, namelijk mijn boek. Het wordt natuurlijk nog vreemder als ik dan zeg, dat als je mijn boek niet leest maar een ander boek, dat je bij het verlaten van de bibliotheek gestraft zult worden.

Bibliotheek

Waarom zou ik dan een bibliotheek bouwen? Om de lezers te testen of zij wel naar mij luisteren. Dat lijkt me wat zinloos, zeker als ik de lezers het vermogen geef om zelf te kiezen en te kunnen lezen en begrijpen. Zulk gedrag klinkt mij meer in de oren als een poging om de gebruikers van mijn bibliotheek te chanteren tot het lezen van mijn boek, zodat ik kan zeggen dat mijn boek het meest gelezen is.

Ik kan me dus niet goed voorstellen dat een opperwezen deze logica zou volgen. Dat komt mij voor als een verspilling van zijn tijd en mijn tijd. Als het dat niet is, dan lijkt het sterk op een vorm van indirecte zelfverheerlijking. Iets waar wij mensen ook heel goed in zijn. Eerst maak ik allerlei mensen afhankelijk van mijn inbreng, bijvoorbeeld door ze onder bedreiging hun grond af te pakken en ze dan het recht te geven op “mijn” grond te werken. Waarna ik ze onder bedreiging van verlies van het recht om op “mijn” grond te werken vraag hoe geweldig ze het vinden dat ik ze toesta op “mijn” grond te werken. Hoeveel mensen zullen dan zeggen:

Je bent een gemene dief en ik ga nog liever dood dan op mijn gestolen grond te werken.

Ik verwacht dat 99 procent roept hoe geweldig ik ben, dat ik de beste mens ooit ben en zooo onbaatzuchtig. Maar om dat voor elkaar te krijgen hoef je mensen geen vrije wil te geven. Het enige wat je daarvoor als opperwezen hoeft te doen is jezelf voor de gek te houden, zoals mensen dat ook vaak doen. Waarmee je meteen uitkomt bij de vraag:

Waarom zou een opperwezen eigenlijk willen dat mensen hem verheerlijken en aanbidden vanuit een vrije wil?

Smaakt dat soms lekkerder dan aanbeden worden door iemand die niet anders kan.

Index

Mensen

Het bestaan van god zoals die gepresenteerd wordt in religies lijkt dan ook meer een bedenksel van een paar mensen die een manier zochten om aanbeden te worden door andere mensen, dan een ware beschrijving van de scheppende kracht achter het universum. Waarbij ik hier weer stel, dat het voor mijn bestaan helemaal niet van belang is of er wel of niet een god bestaat. Ik heb er zelfs meer belang bij dat de zon bestaat dan god. Want zonder zon zou ik niet kunnen en hebben bestaan.

Hamer

De beschrijving van de meeste goden in de meeste religieuze systemen lijken ook veel meer een beschrijving van een mens met superkrachten dan van een opperwezen dat alwetend, liefdevol en almachtig is. Waarbij de vaak bijzondere kanten van de mens buitenbeschouwing gelaten worden. Zo wordt ons vermogen en dat van alle levende wezens om te leren van onze fouten vaak niet gezien als iets bijzonders. Waarbij het al helemaal niet iets is wat een scheppende kracht ons gegeven zou kunnen hebben om onszelf te ontwikkelen tot zelfdenkende vrije wezens. Als het ons gegeven is dan is dat met het doel om de scheppende kracht te ontdekken in alles en ons in verbazing te onderwerpen aan zijn wonderbaarlijke macht.

Ook ons vermogen tot creativiteit schijnt niet bedoeld te zijn om onszelf te ontwikkelen en inzicht te verwerven in onszelf. In plaats daarvan hebben we het blijkbaar gekregen om god te verheerlijken of anderen plezier te doen. Het is zelfs niet mogelijk dat we ons scheppende vermogen gekregen hebben onszelf te herscheppen, want daarmee zou je het werk van god onteren. Maar dat is net zulk vreemd gedrag als een hamer maken om spijkers in hout te slaan en vervolgens toch maar een steen gebruiken om spijkers te slaan. Omdat je bang bent de hamer te beschadigen. Als dat is wat god wil dan had hij ons geen leervermogen, creativiteit en scheppingsdrang hoeven geven.

Dan heb je ook nog onze behoefte om alles te verklaren. Van het kleinste kind tot de oudste persoon op aarde, we zijn voortdurend opzoek naar verklaringen voor wat we meemaken. Zelfs de schepping van een opperwezen valt te verklaren uit onze behoefte om de wereld om ons heen en ons eigen bestaan te verklaren.

Eigenlijk kun je aan iedere beschrijving die religies geven aan hun god zien dat het mensenwerk is. Het is creatief waar het gaat om het taalgebruik, maar ook als manier om te verklaren hoe de wereld om ons heen werkt. Het is gericht op de ontwikkeling van de mens, hoewel je soms kunt stellen een negatieve ontwikkeling omdat het vaak gebruikt wordt om ongelijkheid te creëren. Het is een product van onze drang om te scheppen. Maar het is ook mensenwerk omdat het menselijke eigenschappen toekent aan een opperwezen, bijvoorbeeld de menselijke behoefte aan erkenning door andere mensen. Of wat zou je zeggen van de menselijke behoefte aan zekerheid over het gedrag van anderen.

Index

Mens en god

Macht

De beschrijving van god door de meeste religies is dan ook veel meer een beschrijving van de mens geprojecteerd op een opperwezen. Je kunt dus eerder stellen dat god is uitgevonden door de mens of zelfs geschapen, dan dat god de mens heeft geschapen. Dat is ook veel logischer als je bedenkt hoe creatief de mens is, hoeveel behoefte hij heeft aan verklaren van wat hij om zich heen ziet, hoe groot de menselijke scheppingsdrang is. Als we die drie eigenschappen niet hadden, dan waren we waarschijnlijk nooit op het idee gekomen om een god te scheppen om te verklaren waarom we creatief zijn.