Haaruitval: ziekte of genetisch bepaald

Haarverlies en haaruitval

Een weelderige haardos staat in onze maatschappij symbool voor gezondheid, geluk en succes. Huid en haren worden wel eens 'de spiegel van ons lichaam' genoemd. Haaruitval wordt dan ook met alle mogelijke middelen bestreden. Helaas is haarverlies een zeer complex probleem waarvoor niet altijd meteen een oorzaak noch een doeltreffende behandeling kan worden gevonden.

Waarom haarverlies

Kan inderdaad het gevolg zijn van een fysieke of psychische kwaal. Omgekeerd: problemen met het haar of de haargroei kunnen tot ernstige psychische problemen, zelfs tot depressies leiden.

Kwakzalverij

Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat haarverlies één van de geliefkoosde terreinen is waarop allerlei kwakzalvers actief zijn en waarvoor de meest fantastische remedies worden aanbevolen. In het beste geval hebben dit soort wonderremedies geen enkel effect, soms doen ze zelfs meer kwaad dan goed.

Oorzaken

Er bestaan vele mogelijke oorzaken van haaruitval (of alopecie). Er zijn ook verschillende soorten haaruitval. Het opsporen van de precieze oorzaak is een eerste stap in de behandeling.

Haaruitval: een moeilijk probleem

Haren worden geproduceerd uit huidcellen in de haarfollikels of haarzakjes. Het aantal haarfollikels op de schedelhuid schommelt rond de 100.000. Het aantal van die haarzakjes is genetisch bepaald. Blondharigen hebben bv. meer haarzakjes dan donkerharigen en dan rosharigen. Met het ouder worden vermindert het aantal haarzakjes lichtjes, en dus automatisch ook het aantal haren.

Weetje!

Bij de mens bevinden zich steeds 60 tot 90% van de haren in de groeifase en 10 tot 20% in de rust- of afbraakfase. Indien we ervan uitgaan dat op een hoofd 10.000 haren staan en dat één haar 100 dagen (3 maanden) blijft staan, dan gaan op één dag gemiddeld 100 haren op natuurlijke wijze verloren. Haaruitval heb je  dus gewoon elke dag en dat is heel normaal.

Hoe snel groeit haar?

De snelheid waarmee het haar groeit varieert van persoon tot persoon maar gemiddeld worden de haren 0,5 mm per dag langer. Het haar van vrouwen groeit iets sneller dan dat van mannen en de ‘piekleeftijd’ ligt tussen 50 en 70 jaar.

Kun je haarverlies meten?

Wanneer men de indruk heeft dat men teveel haar verliest, kunnen volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

1. Gedurende 24 uur, 4 dagen na het wassen (of indien men het haar vaker wast, 24 uur voor de volgende wasbeurt) de uitgevallen haren verzamelen en tellen.
2. De trektest: aan een bosje haar van ongeveer 100 haren zachtjes trekken. Wanneer er meer dan 20 haren lossen, is verder onderzoek nodig;
3. Het trichogram of haarwortelstatus: bij deze methode worden ongeveer 50 haren afgeknipt tot op 1 cm. Vervolgens worden deze één centimeterharen met een snelle ruk in de richting van de haargroei geëpileerd. De haarwortels worden dan onder de microscoop bekeken waardoor men objectieve informatie verkrijgt omtrent de groeifasen en de afwijkende vormen van de haarwortels.

Hormonale haaruitval

• De meest voorkomende vorm van haaruitval is de androgenetische alopecie die ontstaat onder invloed van androgenen, de mannelijke hormonen. Dit soort haaruitval komt zowel bij mannen als vrouwen voor, zij het bij deze laatsten in lichtere mate. Het is het typische haarverlies dat vanaf een zekere leeftijd optreedt.
• Bij de man begint het meestal met het opschuiven van de haargrens ter hoogte van de slapen, later ook op het voorhoofd. Tegelijk kan de kruin kaal worden. Het eindstadium waarbij alleen nog een hoefijzervorige beharing overblijft, wordt slechts door een 10 à 15% van de mannen bereikt.
• Bij vrouwen verloopt het haarverlies discreter en evolueert men nooit naar een echte kaalheid.
• Deze vorm van haarverlies is erfelijk bepaald . Men vermoedt dat er een genetische aanleg bestaat waardoor de haarwortel bij sommige mensen gevoeliger is voor het mannelijk hormoon, zelfs bij normale concentraties, waardoor de haren sneller hun haarcyclus beëindigen, en er dus meer haren verloren gaan dan er worden gevormd.
• Deze vorm van haarverlies kan niet worden genezen, maar er bestaan wel een aantal methoden om de evolutie te stoppen of zelfs nieuwe haargroei te bewerkstelligen :

1. Een haarlotion met 2% minoxidil, een geneesmiddel dat oorspronkelijk gebruikt werd bij hoge bloeddruk, kan het haar opnieuw doen groeien. Het product moet wel levenslang worden gebruikt, anders herbegint de haaruitval. Recente studies tonen ook aan dat een lotion met een antibacterieel en een anti-schimmelmiddel eveneens het haarverlies en de jeuk die ermee gepaard gaat, kunnen afremmen.

2. Bij vrouwen kan men in zowat 50% van de gevallen de haaruitval afremmen met hormonale preparaten die de werking van het mannelijk hormoon testosteron blokkeren.

3. Chirurgische ingrepen zoals haartransplantatie en reductie van de hoofdhuid kunnen zeer bevredigende resultaten opleveren.

Kale plekken

Is de meest frequent voorkomende vorm van haaruitval en wordt gekenmerkt door één of meerdere ronde tot ovaalvormige volledig kale vlekken die goed afgelijnd zijn en meestal beperkt blijven in grootte. Toch kunnen deze plekken samenvloeien en evolueren tot volledige kaalheid. De kale vlekken komen vooral voor op de hoofdhuid maar ze kunnen ook de baardstreek, de wenkbrauwen en de wimpers.

• De oorzaak hiervan is nog niet opgehelderd, maar wellicht bestaat ook hier een erfelijke factor. Men vermoedt ook dat bepaalde auto-immuunziekten (dit zijn ziekten die veroorzaakt worden door de productie van antistoffen tegen onderdelen van het eigen lichaam, in dit geval tegen de haarwortels), een erfelijke aanleg voor het ontwikkelen van een allergie, schildklierproblemen, sommige infecties van mond, neus, keel en oren (bv. sinusitis, tand- en mondholteontstekingen enz.) en psychologische factoren (zoals stress) een rol kunnen spelen.
• Vermits de oorzaak en het verloop van dit type haaruitval niet gekend is, bestaat er ook geen oorzakelijke behandeling.
• Tot de therapeutische mogelijkheden behoren o.m. het algemeen of plaatselijk gebruik van corticosteroïden of PUVA-therapie: dit is een behandeling met UVA-lichtstralen die tijdelijk haargroei kan geven.

Diffuus haarverlies

• Deze vorm van haarverlies is verspreid over de hele hoofdhuid en leidt slechts zelden tot volledige kaalheid.
• De meest voorkomende vorm is de telogene haaruitval waarbij de haarcyclus voortijdig wordt beëindigd en sneller de afbraakfase wordt bereikt.
• Deze vorm van haarverlies kan een gevolg zijn van fysieke of psychische stress zoals hoge koorts, infecties, bloedarmoede, een operatie, een ongeval, emotionele problemen, een streng dieet, alcoholmisbruik enz.
• Ook sommige geneesmiddelen (zoals sommige bloedverdunnende en bloeddrukverlagende medicamenten) kunnen dergelijk haarverlies uitlokken.
• Meestal treedt het haarverlies op zo’n 3 maanden na de uitlokkende factor.

Haarverlies na bevalling

• Het percentage haren in de groeifase bedraagt tijdens de zwangerschap 95%. Na de bevalling gaan deze haarfollikels, onder invloed van de daling van het de oestrogeengehalte, snel over naar de telogene fase. Het resultaat is een toename van het haarverlies zo'n 3 tot 4 maanden later.
• Geen paniek: in de volgende 6 à 12 maanden zal immers een spontane ingroei van de haren optreden. Eventueel kunnen gedurende enkele maanden supplementen van cystine en methionine, de bouwstenen van onze haren, worden gegeven.

Haarverlies bij kankerpatiënten

Behandeling met chemotherapie: hier worden de haarwortels zodanig beschadigd dat de haren nog in de groeifase uitvallen en het haarverlies kan optreden binnen de week na de start van de therapie. Ook deze vorm van haarverlies herstelt automatisch na het stopzetten van de therapie.

Links

, Haaruitval?