Het Christendom nader uitgelegd

Inleiding

Katholiek, Christen, Protestants of Gereformeerd? Hoe zit het nu precies met deze vormen van westers geloof? In dit artikel wordt kort uiteengezet wat de verschillen zijn tussen de verschillende geloven en hoe dit ontstaan is. Voor de gelovigen onder ons zal dit bekend zijn, maar voor velen zal toch regelmatig de vraag opdoemen: hoe zit dat eigenlijk ook al weer?

Het Christendom en de verschillende stromingen daarbinnen

Het christendom is een religie gebaseerd op het evangelie en leven van Jezus zoals beschreven in het Nieuwe Testament, het tweede gedeelte van het heilige boek van de christenen, de Bijbel. Evangelie komt van het Griekse woord euangelion dat 'goede (blijde) boodschap' betekent. De term evangelie wordt vooral gebruikt in het christendom. Het Evangelie betreft daar het geheel aan geloofsverkondigingen en een beschrijvingen van het leven van Jezus zoals in de Bijbel. Het christendom is een monotheïstische godsdienst; christenen belijden het geloof in één God. De christenen geloven dat Jezus de zoon van God is en de messias die voorspeld en aangekondigd werd in het Oude Testament. In de loop der tijd zijn binnen het Christendom een Oosterse en een Westerse traditie ontstaan. Hier wordt verder alleen ingegaan op de Westerse traditie. Daartoe behoren onder andere het Rooms-katholicisme en het daaruit ontstane Protestantisme. Er zijn ontzettend veel richtingen/ stromen ontstaan binnen het Christendom. Voor een overzichtslijst hiervan wordt verwezen naar de volgende pagina op Wikipedia: Lijst van richtingen in het christendom . Hier worden alleen de in Nederland bekendste stromingen beschreven. De Rooms-katholieke Kerk is de grootste christelijke Kerk ter wereld. De Kerk noemt zichzelf Katholieke Kerk. Ze beroept zich op het Oude en het Nieuwe Testament van de Bijbel, op de katholieke traditie en op het leergezag van Rome. De Katholieke Kerk heeft sinds haar ontplooiing in de 3e eeuw na Christus het verloop van de geschiedenis van het Westen en van de wereld in belangrijke mate mede bepaald. Lange tijd belichaamde ze behalve religieuze ook veel politieke macht. Tegenwoordig is de bisschop van Rome, beter bekend als de paus, naast hoofd van de clerus ook staatshoofd van Vaticaanstad en is zijn wereldlijke macht beperkt. Zijn spiritueel leiderschap onder gelovigen reikt echter wereldwijd en over het algemeen houden veel politieke wereldleiders contact met de Paus.

Protestantisme

• Het Protestantisme is een stroming in het christendom, die bestaat uit vele uiteenlopende kerkgenootschappen. De stroming bestaat naast de rooms-katholieke Kerk en de Oosterse Orthodoxie. Het is ontstaan tijdens de reformatie in de 16e eeuw nadat verschillende theologen, onder wie Maarten Luther, Huldrych Zwingli, Johannes Calvijn en de Nederlandse Menno Simons in een conflict waren geraakt met de rooms-katholieke Kerk over de christelijke leer en de kerkelijke praktijk. Het woord protestantisme is afgeleid van het Latijnse woord protestari, wat 'publiekelijk verklaren' of 'getuigen' betekent. Dit wijst terug naar een historische gebeurtenis tijdens de Rijksdag van Speyer (1529). De Lutherse vorsten en steden verklaarden toen ten overstaan van de keizer van het Heilige Roomse Rijk dat ze het niet eens waren met de besluiten om de godsdienstvrijheid terug te draaien en dat ze deze besluiten niet zouden uitvoeren. Die redevoering werd later bekend als het Protest van Speyer. Dat leidde tot de benaming Protestant, die sindsdien de hervormde Christenen in het algemeen onderscheiden zou.

• Het protestantisme bestaat uit een groot aantal verschillende stromingen. In tegenstelling tot in de rooms-katholieke Kerk is er geen centraal gezag dat de leer van de protestantse kerken bepaalt. Dit heeft in het verleden geleid tot een groot aantal afscheidingen op landelijk en internationaal niveau. Het meest recente voorbeeld is het ontstaan van de Hersteld Hervormde Kerk en de Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland, die zich hebben afgesplitst van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland toen deze kerkgenootschappen samen met de Evangelisch-Lutherse Kerk opgingen in de Protestantse Kerk in Nederland. Sommige van de protestantse stromingen zijn internationaal verbreid, hoewel de meeste georganiseerd zijn in landelijke kerkgenootschappen.

• Enkele eeuwen waren de protestanten slachtoffer van politieke en religieuze vervolging in gebieden waar zij niet de overhand kregen. Waar dat wel het geval was, in het noorden en westen van Europa, werden de katholieken tot tweederangsburgers gereduceerd, al werden zij in het algemeen niet gedood louter op grond van hun geloofsovertuiging. Vanwege de vermenging van kerk en staat liepen godsdienstige en machtpolitieke kwesties altijd door elkaar. Ook in oorlogen speelde de rol tussen Rome en het Protestantisme een belangrijke rol.

Het orthodoxe protestantisme

De leer van het orthodoxe protestantisme, in het bijzonder wat betreft de verschillen met de rooms-katholieke Kerk, kan worden samengevat met vijf Latijnse uitspraken:

Solus Christus: Alleen Jezus Christus, de Zoon van God en tegelijk God zelf, is de enige grondslag voor de verlossing van de mens en is de enige die de mens mag aanbidden. Sola scriptura: Alleen de Schrift. Uitsluitend de Bijbel geldt als het Woord van God en enige bron van het geloof. De rooms-katholieke Kerk erkent hiernaast de Traditie. Sola fide: Alleen door het geloof. De mens kan uitsluitend door het geloof in Jezus Christus van zijn zonden worden gered. Sola gratia: Alleen door genade. Verlossing is een gave van God die niemand kan verdienen, maar die alleen via Jezus Christus verkregen kan worden door het geloof. Soli Deo Gloria: Alleen eer aan God. God verdient alle eer, dus geen heiligenverering, zoals van Maria. Wat de bijzonderheden van de leer betreft verschillen protestanten van verschillende stromingen soms sterk van mening. Ook in de invulling van de kerkdiensten bestaat een grote verscheidenheid.