Hoe voorkom ik arrogantie
Arrogantie
Arrogantie, verwaandheid, zelfoverschatting het zijn allemaal vormen van zelfvertrouwen in een overdreven vorm. Maar hoe kun je nu voorkomen dat je arrogant of verwaand wordt of gaat leiden aan zelfoverschatting. Of bestaan deze overdreven vormen van zelfvertrouwen niet en is het gewoon de buitenwereld die er zo tegenaan kijkt.
Verwaand, Arrogant
Verwaande of arrogante mensen vinden we maar niks. Het is ons een doorn in het oog. Met als gevolg dat we dit soort mensen mijden of tot de orde roepen. Dat verwaandheid vaak een 
combinatie is van hoe wij verwachten dat anderen zich horen te gedragen en onze daarop gebaseerde waarneming van het zelfverzekerde gedrag van de ander, dat is niet van belang. De ander hoort zich te gedragen volgens onze verwachtingen. Zo niet, dan is de ander arrogant.
Dat we daarnaast vaak zelf een hand hebben gehad in het verwaande gedrag van anderen, dat laten we maar buiten beschouwing. We creëren namelijk veel arrogantie zelf omdat we iemand overdreven en voortdurend waarderen voor zijn gedrag of zijn werk. Vandaar misschien ook wel het enigszins Hollandse gedrag om mensen niet teveel te willen prijzen of waarderen. Ze gaan er van naast hun schoenen lopen. Maar ja, sommige mensen zijn nu eenmaal gewoon beter dan anderen en krijgen dus veel complimentjes voor wat ze doen of zelfs wie ze zijn.
Voorkomen is beter dan genezen
Nu kun je vanuit het idee dat teveel prijzen en waarderen leidt tot verwaandheid, zeker als de ander je zelden anderen ziet waarderen, stoppen met prijzen. Het nadeel daarvan is weer dat je dan een ander effect creëert, namelijk onzekerheid. De meeste mensen hebben namelijk een bepaalde mate van waardering nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Waardering, zelfs negatieve waardering, gebruiken mensen in hun ontwikkelingsfase namelijk om te bepalen wat ze belangrijk of onbelangrijk vinden. Vandaar dat je de situatie kunt zien ontstaan dat een kind 
op de lagere school negatief gedrag vertoont en er toch mee doorgaat ondanks straffen. Het kind heeft in dat geval geleerd dat het alleen aandacht en dus waardering krijgt als het zich negatief gedraagt. Het is dus niet voldoende om te stoppen met waardering geven. Je moet je waardering aan ander gedrag gaan geven.
Zelfwaardering
Er komt echter een moment in iemands leven dat hij instaat moet zijn zichzelf te waarderen. Helaas leren mensen dat als sociale wezens alleen als ze zien dat ook andere mensen gewaardeerd worden. Ze moeten namelijk leren dat de waardering niet gekoppeld is aan hun persoon, maar aan wat ze doen. Daarvoor moeten ze veel voorbeelden krijgen. Dat moeten echter veel verschillende voorbeelden zijn. Als een ouder bijvoorbeeld allleen stil gedrag waardeerd, dan leert een kind alleen maar dat het stil moet zijn, niet dat het zichzelf kan waarderen. Daarnaast moeten ouders ook laten blijken dat ze zichzelf waarderen, bijvoorbeeld in de vorm van tijd voor zichzelf vrij maken en deze vrije tijd ook beschermen.
Door dus positief gedrag te waarderen, door niet alleen één soort gedrag te waarderen, door veel verschillende personen te waarderen en door te laten zien dat je jezelf waardeert, voorkom je dat iemand verwaand wordt. De persoon die verwaand zou kunnen worden ziet namelijk dat er meer mensen speciaal zijn en niet alleen hij- of zijzelf.
Ik ben arrogant
Nu is de vraag natuurlijk:
Wat te doen als niemand voorkomen heeft dat je arrogant werd?
De eerste stap in dit soort situaties is natuurlijk altijd onderzoeken of je ook werkelijk arrogant bent. Dat vraagt enige oplettendheid en zelfonderzoek. Wat je zeker niet moet doen is afgaan op de enkele uitspraken van enkele anderen. Want veel mensen hebben de neiging om andere mensen arrogant te noemen, terwijl ze het juist vaak zelf zijn. De eenvoudigste vraag die je dan ook kunt stellen naar aanleiding van de opmerking van anderen over jouw schijnbare arrogantie is:
Welk belang hebben ze bij deze uitspraak?
Nu kan het zijn dat je niet zo één twee drie een belangziet. Maar dat wil niet zeggen dat het er niet is. Soms is het belang namelijk zo iets onzinnigs als je even beter 
voelen dan een ander, door hem een slecht gevoel te geven. Helaas zullen er niet veel mensen zijn die toegeven dat dat hun reden was om een denigrerende of negatieve uitspraak te doen.
Oplettendheid
Als er dus mensen zijn die je beschuldigen van zelfoverschatting, terwijl je voor jezelf helemaal niet dat gevoel hebt, dan kun je beginnen met te vragen wanneer je dan gedrag vertoont dat zij verwaand noemen. Daarnaast kun je ze vragen hoe dat gedrag er uitziet. Als je weet wanneer en hoe je je gedraagt op die arrogante manier, dan kun je gaan opletten op wat je op dat moment aan het doen bent. Wat is het verhaal in je hoofd? Wat zeg je? Je zou ook aan de mensen om je heen kunnen vragen om op te letten en hun mening te geven. Vaak zul je dan moeten ontdekken dat al die mensen verschillende dingen waarnemen. Zeker bij arrogant gedrag kun je reacties krijgen die lopen van zelfverzekerd tot zelfoverschatting. Wat je meteen weer terugbrengt tot de vraag:
Waarom noemde die ene persoon mij dan arrogant? Als zoveel verschillende personen verschillende meningen hebben.
Zelfonderzoek
Nu is het bijzondere van arrogantie eigenlijk, dat het gepaard gaat met een bepaalde, soms grote mate van narcisme. Van narcisten is bekend dat ze niet graag aan zelfonderzoek doen. Er is namelijk niets aan hun te onderzoeken, ze zijn namelijk perfect. Mocht nu blijken dat er volgens anderen toch nog iets niet perfect is, dan zal de narcist er alles aan doen om het idee van perfectie te herstellen. Helaas gaat dat niet via zelfonderzoek, maar door iedereen die het idee van perfectie belaagd in een kwaad daglicht te stellen. Alsof iemand die slecht is ook slecht waarneemt. Het bekende als iemand gehandicapt is, dan zullen zijn oren ook wel niet goed werken en moet je dus schreeuwen om je verstaanbaar te maken.
Als je dus het lef hebt om jezelf te onderzoeken, dan kun je er eigenlijk al vanuit gaan dat je niet arrogant bent. Zelfonderzoek vraagt namelijk om zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid. Je moet je veilig voelen in jezelf en niet bang voor de fouten die je misschien zult ontdekken. Dan kom je dus weer uit bij de vraag:
Wat was het belang van de ander om je arrogant te noemen?
Verwaandheid
In zekere zin is natuurlijk iedereen verwaand, dat vraagt het leven nu eenmaal van ons. Misschien kun je het zelfs verwaand noemen als je denkt te kunnen ontdekken van jezelf dat je arrogant bent of leidt aan zelfoverschatting. Het is misschien ook wel arrogant om te denken dat
je jezelf kunt veranderen als je verwaand bent. Maar het is ook een vorm van zelfoverschatting om te weten dat bepaald gedrag dat iemand vertoont betekent dat de ander arrogant is. Want veel van ons gedrag kent bij ieder mens andere motivatoren. Zo kan stilte of niet reageren door sommige mensen beoordeeld worden als arrogantie, terwijl het door onzekerheid veroorzaakt wordt of door vermoeidheid. Vaak gaat de uitspraak dan ook niet over de ander, maar over het gevoel dat het gedrag oproept. Niet reageren maakt anderen onzeker, helemaal als ze niet gewend zijn dat anderen stil blijven.
Voorkomen
Uiteindelijk is het voorkomen van arrogantie dan ook vaak niet zozeer het stellen van regels en grenzen en deze handhaven. Het voorkomen van arrogantie is het bespreekbaar maken van het gedrag van de ander en wat het met je doet. Vaak blijkt de arrogante persoon dan net zo menselijk en onzeker te zijn als jijzelf.
Extra
Afbeeldingen
Verwaand door Sergio Montijano
Stilte door Jean-Baptiste Perrin