Kerstkaarten, een jaarlijkse traditie
Inleiding
In Nederland worden elk jaar rond de 50 miljoen kerstkaarten verstuurd. Maar waar komt deze traditie vandaan? En waarom versturen we elk jaar weer massaal deze kaarten aan familie, vrienden en kennissen?
Het ontstaan van de kerstkaart
De eerste kerstkaart
Een kerstgroet overbrengen is ouder dan vaak wordt gedacht. Al in de Middeleeuwen worden voor geliefden houtsnijwerken met religieuze kerstafbeeldingen gemaakt. Maar het versturen van kerstkaarten begint in de 19e eeuw. Sir Henry Cole, een Engelse zakenman, wil niet langer de gebruikelijke handgeschreven brieven aan familie, vrienden en zakenrelaties versturen. Hij geeft tekenaar John Callcott Horsley in 1843 de opdracht een kerstkaart voor hem te ontwerpen. Horsley ontwikkelt een drieluik met afbeeldingen van mensen in armoede, een afbeelding van een kerstvierend gezin en de nog altijd bekende tekst: ‘A merry Christmas and a happy new year to you’. Tegenwoordig heeft het woord ‘merry’ de betekenis ‘vrolijk’, maar in die tijd is het een spiritueel woord met de betekenis ‘gezegend’. Henry Cole laat met behulp van lithografie duizend van deze kaarten op stevig karton drukken. Vervolgens worden ze met de hand ingekleurd.
Rage
Gedrukte kaarten worden al snel een rage in Engeland. Daarna volgt Europa, vooral Duitsland. Pas 30 jaar later wordt de kerstkaart ook in Amerika uitgebracht. Een uit Duitsland afkomstige drukker, Louis Prang, begint in 1875 in Boston met de massaproductie van kerstkaarten. Dit levert hem de titel ‘vader van de Amerikaanse kerstkaart’ op.
Traditie
In de jaren zestig wordt een goedkopere manier ontdekt om kleuren te drukken, waardoor het mogelijk wordt kerstkaarten een stuk goedkoper aan te bieden. Sinds er een speciaal posttarief voor kaarten is geïntroduceerd, zijn de kerstkaarten niet meer te stoppen. Een traditie is geboren!
De boodschap
Persoonlijkheid
Een kerstkaart zegt veel meer dan alleen het voorgedrukte zinnetje 'Vrolijke Kerst en gelukkig nieuwjaar'. Psychologen beweren zelfs dat een kerstkaart meer over iemand zegt dan bijvoorbeeld zijn baan, huis of auto. Zo komt een klassiek sneeuwlandschap waarschijnlijk van een ambitieus persoon en kiezen hoog opgeleiden vaak voor kleine kaartjes met ingewikkelde designs. Roodborstjes of bloemen worden door voorzichtige mensen verstuurd die vooral niemand voor het hoofd willen stoten en mensen die humoristische kaarten versturen zouden arrogant en ongevoelig zijn. Religieuze onderwerpen duiden weer op een eerbiedige afzender en hoe groter de kaart, hoe lager de sociale achtergrond.
Onbewuste boodschap
In de drukke tijden voor Kerst is een kaartje vaak het enige contact met (verre) familieleden, vrienden of kennissen. Een kerstkaart kiezen is een half bewust, half onbewust proces. De afzender brengt een bewuste boodschap over; de kerstwens, maar met de keuze van de kaart wordt ook een onbewuste boodschap overgebracht. Zo vraagt de afzender met een extreem grote kaart om aandacht; kijk hiernaar, dit is belangrijk! Of de afzender wil juist opvallen met een aparte of bijzondere kaart of indruk maken met een kaart die gekocht is t.b.v. een goed doel.
Tot slot
Ondanks de opkomst van e-mail en internet en de mogelijkheid om digitale kerstkaarten te versturen (Kerstkaarten bij Flyerzone), worden er tot op de dag van vandaag elk jaar in december wereldwijd miljarden kerstkaarten per post verstuurd. Het lijkt erop dat deze eeuwenoude traditie nooit zal verdwijnen.