Overeenkomsten binnen de Europese cultuur
De middeleeuwen
De culturele waarden zoals ze in het huidige Europa gelden, zijn in de loop van de tijd ontstaan. De middeleeuwen bestrijken een lange periode. Van ongeveer 400 na Chr. tot 1555 na Chr. In die periode had de kerk een belangrijke plaats in het dagelijkse leven van de mensen. Kloosterlingen zorgden voor de zieken en voor mensen die gebrek leden. Reizigers konden onderweg altijd bij een klooster aankloppen voor een slaapplaats want in die tijd waren er nog geen hotels. Monniken oefenden kunst en wetenschappen uit. Ze schreven boeken die kunstwerken op zich waren en hebben veel aan de Europese cultuur bijgedragen. Buiten de kerk werd er niet aan wetenschap gedaan.
Het slechte voorbeeld
Helaas waren er mensen met een kerkelijk ambt die meer op macht en rijkdom uit waren dan op het dienen van God. Zij gaven een slecht voorbeeld en hun gedrag had ook invloed op de mensen buiten de kerk.
De renaissance
Het woord “renaissance” betekent “wedergeboorte” Wat werd er wedergeboren? De klassieke oudheid. Kunsten en wetenschappen uit de Griekse en Romeinse tijd kwamen weer in de belangstelling. Die periode wordt ook wel de Vroegmoderne Tijd genoemd. Er werden allerlei “nieuwigheden” uitgevonden. Eén ervan was de boekdrukkunst die boeken voor een groter publiek toegankelijk maakte. Het wetenschappelijk onderzoek, dat voorheen alleen door geestelijken werd bedreven, kwam buiten de kaders van de kerk. Het wereldbeeld veranderde daardoor. De mens als individu werd versterkt en de kerk verloor een deel van haar macht. Helaas verliep deze vooruitgang niet zonder slag of stoot, want andersdenkenden (dan de kerk) werden vervolgd. Een voorbeeld van een "anders denkende" is de astronoom Galilei die in 1633 tot huisarrest werd veroordeeld. Pas in 1992 werd daarvoor door paus Johannes II excuses aangeboden.
De reformatie
Onder meer door de decadente leefstijl van de geestelijkheid komt de kritiek op de kerk van binnenuit diezelfde kerk. De eeuwen durende eenheid binnen de kerk verdwijnt. Maarten Luther komt in actie tegen de verkoop van aflaten en wordt uit de kerk gezet. Calvijn ontwikkelt een strenge christelijke leer waar later de Gereformeerde Kerk uit is ontstaan. Erasmus schrijft “Lof der Zotheid” waarin onder andere kritiek op kerkelijke leiders wordt gegeven.
De verlichting
Tot de 17e -18e eeuw dachten blanke christenen dat zij superieur aan andere volkeren waren. In de periode die “de verlichting” wordt genoemd kwam er verandering in die opvatting. Door internationale contacten kwam men er achter dat ook heidense volkeren er hoogstaande culturen op na konden houden. Bijvoorbeeld de de Chinezen hadden al heel lang een hoog ontwikkelde cultuur. Mensen konden nu vanuit hun eigen verstand over van alles en nog wat de waarheid ontdekken, omdat ze sinds de renaissance niet meer volledig afhankelijk waren van wat de kerk hen voorschotelde. Een bekend filosoof uit die tijd is Emanuel Kant.
Van de middeleeuwen naar de huidige tijd
In de Middeleeuwen dicteerde de kerk de dagelijkse gang van zaken voor de mensen. In de perioden daarna werd de basis gelegd voor de hedendaagse Europese culturele waarden. Voorbeelden van die culturele waarden zijn: vrijheid van meningsuiting, scheiding van kerk en staat, gelijkheidsdenken, democratie en ruimte voor de ontwikkeling van het individu. Europeanen zijn gericht op vooruitgang en ontwikkeling.
Ten slotte
Er zijn ook verschillen. Dit artikel spreekt alleen over de overeenkomsten in de Europese cultuur. Natuurlijk zijn er ook verschillen binnen de cultuur van Europa. Vergelijk de Noord-Europese landen maar eens met die in het zuiden van Europa. Cultuur is meer dan je denkt