Taalkunde Enkele lexicale onderwerpen

Houd je van taalkunde? Neem dan deze lexicale onderwerpen door

Alle afzonderlijke woorden van een taal spelen een belangrijke rol. Als je een vreemde taal leert, bijvoorbeeld Frans, is het heel belangrijk dat je je de kennis van de grammatica van die taal eigen maakt. Verder moet je zo veel mogelijk woorden leren om die taal goed te gaan begrijpen. Kennis van taalkunde heb je voor het dagelijks gebruik van welke taal dan ook niet nodig. Maar vind je het leuk om verder te kijken dan noodzakelijk is, dan nodig ik je van harte uit dit artikel te lezen.

Wat is morfologie?

Als je je in de taalkunde gaat verdiepen, kom je woorden tegen die je niet dagelijks onder ogen krijgt. In dit artikel krijg je een paar voorbeelden van die woorden en ook wat nadere uitleg uitleg over hun betekenis.

• De leer van het vormen van woorden (de woordvorming) wordt in de taalkunde morfologie genoemd.

Hoe noem je een schrijver van een woordenboek?

Van de meeste woorden die je dagelijks leest of hoort weet je betekenis wel. Echter, soms kan het nodig zijn dat je iets in een woordenboek moet opzoeken. Iemand die van het woordenboeken schrijven zijn beroep maakt, heet een lexicograaf. Een lexicograaf zet de lexicale betekenis van een woord in een woordenboek. Met andere woorden: de lexicale betekenis is de betekenis zoals die in een woordenboek is omschreven. Lexicaal is een bijvoeglijk naamwoord, het betekent met betrekking tot de woordenschat.

Zinnen die wat betekenen

Lexicale woorden

Lexicale woorden (ook wel inhoudswoorden genoemd) zijn woorden die inhoud aan een zin geven. Als je die woorden weg laat weet je in het geheel niet waar de zin over gaat.

• In de zinnen “Piet fietst” of "Annette kookt" staan twee lexicale woorden. Allebei de woorden in de zinnen geven inhoud aan de zin.

Grammaticale woorden

In de volgende zinnen staan behalve lexicale woorden ook grammaticale woorden (of functiewoorden). Grammaticale woorden verbinden de lexicale woorden met elkaar.

• Moeder heeft Jan gevraagd om aardappels te schillen. Moeder Jan gevraagd aardappels schillen geven inhoud aan de zin, dat zijn de inhoudswoorden. De andere woorden functioneren om de inhoudswoorden met elkaar te verbinden, het zijn de functiewoorden. Als je de functiewoorden weglaat, krijg je niet zo'n mooie zin. Maar je begrijpt wel waar het over gaat.

Nog een voorbeeld:

• Willem is naar Spanje op vakantie. Willem Spanje vakantie zijn de lexicale woorden, naar-op zijn de grammaticale woorden.

Afleidingen en samenstellingen

Ongelede woorden bestaan uit één element, bijvoorbeeld draai. Gelede woorden bestaan uit twee of meer elementen, bijvoorbeeld draaier. Draaier is een afleiding van draai. Woorden kunnen ook samenstellingen van andere woorden zijn. Het woord draaibank is een samenstelling van de woorden draai en bank.

Hoe fix je een woord in elkaar?

Een morfeen heeft de functie om te helpen bij woordvorming. Het is het deel van een woord dat geen zelfstandige betekenis heeft. Bijvoorbeeld de -er in draaier. Een voor- of achtervoegsel heet een affix. Een affix kan een prefix (voorvoegsel) of een suffix (achtervoegsel) zijn. Voorbeeld van een prefix : ge-luid. Voorbeeld van een suffix: mooi-er.

Voor de duidelijkheid alles in een overzicht

KLIK HIER VOOR DE GRAMMATICA VAN HET WERKWOORD