Wat is co-dependency

Inleiding

Co-dependency is een diepgeworteld relatieprobleem. Een co-dependent is een persoon die emotioneel afhankelijk is van een ander om zijn gevoel van eigenwaarde te vergroten. De emotioneel afhankelijke persoon is de hele tijd gericht op de behoefte om nodig te zijn, ook al brengt dat pijn en lijden met zich mee voor zichzelf. Mensen die co-dependent zijn, houden de relatie ten koste van de eigen gezondheid in stand, kunnen geen nee zeggen en laten makkelijk over zich heen lopen. Ze vinden hun relatie belangrijk dan zichzelf en ze doen er alles voor om hun relatie in stand te houden. Ze zijn dwangmatig in hun handelingen, ten kost van zichzelf. Hun dwangmatigheid is namelijk hun verdedigingsmechanisme om de pijn die ze hebben te verbergen. Een co-dependente relatie kan bestaan uit twee mensen die allebei co-dependent zijn of uit een co-depentent persoon en diens partner met bijvoorbeeld een groot alcoholprobleem of een dwangmatige verslavingsstoornis.

Hoe ontstaat co-dependency?

Co-dependcy is aangeleerd gedrag dat is ontstaan binnen ongezonde gezinsrelaties. Binnen dergelijke gezinnen wordt veel leed ontkend en naar de buitenwereld toe wordt mooi weer gespeeld: ‘One happy family’. Er wordt gezwegen en het isolement waarin het gezin zich bevindt wordt in stand gehouden. Ieder gezinslid leert dat datgene gedaan moet worden om het gezin te laten overleven, ook al betekent dat dat bijvoorbeeld de kinderen verantwoordelijkheden op zich moeten nemen die niet bij hun leeftijd passen. Ze moeten de rollen van vader en/of moeder overnemen, door bijvoorbeeld het huishouden doen of broertjes of zusjes opvoeden, omdat vader dronken op de bank ligt en moeder overspannen is. Deze gezinnen ontkennen problemen, vinden hulp niet nodig en hulp wordt overigens toch niet geaccepteerd. Kinderen die binnen een dergelijk gezin opgroeien, leren dat ze de schijn moeten ophouden, zijn continue op hun hoede, leren niet te ontspannen en zichzelf te zijn. Ze groeien op zonder hun eigen ik te hebben leren kennen. Eenmaal volwassen, gaan ze zich in relaties volledig richten op de ander, om hun eigen ik maar niet onder ogen te hoeven zien. Wanneer binnen een relatie één van beide partners altijd de andere partner diens behoeften en wensen bevredigt en nooit acht slaat op de eigen behoeften en wensen, is er geen sprake van liefde, maar van een gebrek aan eigenwaarde.

Herstellen van co-dependency

De diepgewortelde gedragspatronen kunnen niet eenvoudig worden doorbroken. In de eerste plaats moet de co-dependent zich bewust worden van zijn gedragspatroon en het effect daarvan op de andere gezinsleden. Daarna moeten de oude gedragspatronen stap voor stap afgebroken worden en worden vervangen door nieuwe, net zo lang tot het nieuwe gedragspatroon goed wordt toegepast en er geen sprake meer is van terugval.

Leren flexibel te zijn is een eerste vereiste voor gezond gedrag. Het gaat er hierbij vooral om de co-dependent te leren voor zichzelf op te komen door compromissen te sluiten over voor de co-dependent en de partner aanvaardbare alternatieven en door te leren onderhandelen. Daarnaast moet de co-dependent leren zich eerlijk en open uit te drukken. Dit is eveneens essentieel voor een gezonde relatie. Ook moet de co-dependent leren zichelf te accepteren en ook te leren accepteren hoe de partner nu is, met zijn of haar tekortkomingen en positieve eigenschappen. Tenslotte met de co-dependent leren intieme contacten te leggen met zijn of haar partner. Het gaat daarbij niet alleen om het fysieke aspect, maar ook wezenlijk contact met hem of haar.

Hulp inroepen van een specialist

Het afbreken en opnieuw opbouwen van nieuwe gedragspatronen (voor flexibiliteit, openheid, acceptatie en intimiteit), ook wel cognitieve reconstructie genoemd, is geen gemakkelijke zaak en kan het best word overgelaten aan een hierin gespecialiseerde therapeut, bijvoorbeeld een counsellor.