Wat is design

Design is als kunst

Design is hot. En tegenwoordig is design voor iedereen. Jong en oud. Rijk en arm. Net als over kunst bestaan er over het begrip design veel misverstanden. Het predicaat design wordt ook te pas en te onpas gegeven aan dingen die niets te maken hebben met design. Wat is design dus eigenlijk? En wat maakt design succesvol?

Wat is design

Het Engelse woord design komt van het Latijnse woord 'designare' wat tekenen betekent. Je kunt het woord design vrij letterlijk vertalen naar het Nederlandse woord ontwerp. Met deze snelle vertaling van het woord design is het grootste deel van de lading gedekt, maar nog niet alles gezegd. Want niet elke tekening of ontwerp noemen we design. Er zijn veel verschillende definities van design geformuleerd in de loop der jaren, maar ze hebben gemeenschappelijk dat we het 'design' noemen als in een ontwerp is geïntegreerd dat het (technisch en ergonomisch) functioneel is, geschikt is voor massaproductie en het esthetisch verantwoord is. Geen wonder dus dat dit begrip design in de jaren '60 van de vorige eeuw is uitgegroeid tot aparte stroming. Maar welke stromingen zijn er nog meer?

Design stromingen

Hieronder volgt een omschrijving van een aantal belangrijke designstromingen:

Historische designstromingen:

Art Nouveau/Jugendstil 1880 - 1914: Voor deze designstroming geldt: kort maar hevig. Het heeft zich op vrijwel elk vlak gemanifesteerd: kunst, architectuur en gebruiksvoorwerpen. Je kunt een design uit de tijd van Art Nouveau en Jugendstil herkennen aan de kenmerkende veelal tweedimensionale, asymmetrische motieven die hoofdzakelijk bestaan uit gebogen lijnen. Een belangrijke afgeleide stroming is bekend komen te staan als de Wiener Werkstätte, vernoemd naar het collectief dat in 1903 in Wenen mede door Gustav Klimt is opgericht.

Modernisme 1910 - 1940: De term Modernisme is een kapstokbegrip geworden voor veel moois: zo worden onder meer de Amsterdamse School en het Bauhaus tot het Modernisme gerekend. In Nederland is de invloed van het modernisme goed te zien in de kenmerkende architectuur van de architecten Willem Marinus Dudok en Hendrik Petrus Berlage. Op internationale schaal zien we dat het design van bekende ontwerpers zoals Charles en Ray Eames ook vaak het label 'modernisme' krijgen, hoewel deze vaak niet tot één stroming toe te wijzen zijn.

Art Deco 1920 - 1939: In dezelfde tijd was ook de stroming Art Deco populair, hoewel dit beperkt bleef tot de kunst en het decoreren. Hieraan is de stroming ook te herkennen: de rijke decoraties en overdadige interieurs.

Moderne designstromingen:

Scandinavisch Design: tegenwoordig is er een heuse Scandinavische trend waarneembaar. Zo hebben bijvoorbeeld Arne Jacobsen (Denemarken) en Alvar Aalto (Finland) een tendens op designgebied met zich meegebracht. Scandinavisch design wordt gekenmerkt door functionaliteit en soberheid in vorm en materialen.

Dutch Design: Ook Nederland mag er zijn op designgebied. Voor Dutch Design geldt hetzelfde als voor Scandinavisch design: het wordt herkend aan de functionaliteit en soberheid door de vaak strakke belijningen. Willem Gispen en de gebroeders De Wit waren hierin grote voortrekkers. Klik hier als je verder wilt lezen over Nederlands design.

Cradle-to-Cradle: Deze nieuwe stroming geeft een hele nieuwe dimensie aan design. Het gaat ervan uit dat de ontwerpen die we nu maken niet belastend mogen zijn voor komende generaties en (liefst) met terugwerkende kracht door hergebruik van materialen (een nieuwe vorm van recycling).

Design van de toekomst

Ook design ontkomt er niet aan: duurzaamheid is hot. Ook bij design wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Een voorbeeld hiervan is de cradle-to-cradle stroming die voor design volop in opkomst is.