Wie is Andre Williams

Inleiding

Andre_Williams_Mr._Rhythm.jpg De obsceniteit van The Cramps, Screamin' Jay Hawkins waanzin en de dansacrobatiek van Cab Calloway. Zanger en performer Andre Williams geeft zo zijn eigen invulling aan genres als country, soul, r&b en blues (zie ook: http://www.leerwiki.nl//userend/index.php?r=article%2Farticle%2Fview&slug=wat-is-blues-muziek&id=6353&category0=blues&parent1=muziekgenres&parent2=muziek&parent3=cultuur). Dat deed hij in de jaren vijftig van de vorige eeuw al en dat doet hij nog steeds. Maar wie is deze legendarische showman eigenlijk?

Recalcitrant

De basis voor die dwarse houding die Andre Williams zijn leven lang zal cultiveren wordt gelegd in het gehucht Besemer, Alabama waar hij onder het toeziend oog van zijn opa opgroeit. Het is een hard leven op het platteland. Zeven dagen per week naar de kerk en overdag katoenplukken op het veld met als enige vertier de zaterdagse picknick. Dat gaat op den duur danig vervelen. Bovendien is de scheiding tussen zwart en blank dan nog wettelijk vastgelegd. In de praktijk betekent dat aparte plaatsen in de bus, aparte openbare toiletten en parkbanken en in eethuisjes via de achterdeur naar binnen als mensen met een bepaalde huidskleur überhaupt al toegelaten worden. Dat is niet zijn voorstelling van de wereld dus geldt voor de recalcitrante Williams maar een ding: zo gauw mogelijk wegwezen.

Rap avant la lettre

Williams neemt dienst bij de marine, maar beseft al gauw dat ook hier racisme aan de orde van de dag is. Als zijn contract afgelopen is besluit hij zijn geluk in Chicago te beproeven. Op een avond slentert hij platzak door de rosse buurt en komt terecht in een theater waar dag en nacht amateurshows worden gehouden en de winnaar 25 dollar kan verdienen. Hij improviseert ter plekke een liedje en sleept tot zijn grote verbazing acht achtereenvolgende weken de eerste prijs in de wacht. De bazin van de zaal introduceert hem bij Dorothy en Jack Brown van Fortune Records die hem uitnodigen voor een opnamesessie. Beseffend dat hij met zijn beperkt stembereik nooit de zoetgevooise tenors als Clyde McPhatter van The Drifters die dan de dienst uitmaken kan evenaren bedenkt hij een gimmick en ontwikkelt een deels gesproken zangstijl. Een soort rap avant la lettre die hij gezien zijn schunnige teksten talkin' shit noemt.

Seksuele ondertoon

Na twee nummers wil men de stekker er al uit trekken. Er wordt hem gevraagd of hij nog wel goed bij zijn hoofd is. Liedjes met zo'n expliciet seksuele ondertoon zullen door de radiostations ongetwijfeld geboycot worden. Een toevallig aanwezige diskjockey weet de platenbazen echter over te halen om met Williams in zee te gaan en belooft hen met de hand op het hart dat hij de nummers wel op de radio zal draaien. De radioman heeft het goed gezien. Williams' revolutionaire aanpak blijkt te werken en krakers als Bacon Fat, The Greasy Chicken en Jail Bait worden ongekend populair. Medio jaren vijftig is Andre Williams een van de meest spraakmakende performers die de Amerikaanse clubs onveilig maken. In navolging van zijn idool Cab Calloway heeft hij een spectaculaire dansact ontwikkeld, terwijl hij zijn hoorspelachtige tirades, waarbij zinderende dramatiek en absurde ironie hand in hand gaan, op onnavolgbare wijze zingt of declameert.

Cultheld

In de jaren zestig en zeventig gaat Andre Williams zich, sporadische hits als A Tail Feather daargelaten, steeds meer toeleggen op productiewerk voor befaamde platenlabels als Chess, Motown en Duke. Een decennium later is het muzikale tij echter rigoureus gekeerd en worden zijn opdrachten steeds schaarser. Het is de grootste dip in zijn loopbaan. Williams wordt depressief, gaat steeds meer drinken en raakt uiteindelijk dakloos. Zijn enige inkomen bestaat uit het geld dat hij dagelijks bij elkaar bedelt voor het treinstation in Chicago. Het lijkt einde verhaal voor de eens zo beroemde rhythm & blues zanger. Wat die evenwel niet weet is dat hij binnen de alternatieve punk- en trash-scene is uitgegroeid tot een cultheld. The Cramps hebben Bacon Fat al jarenlang op hun live-repertoire staan en Jon Spencer rekent zich tot zijn gootste fans. Laatstgenoemde ontdekt waar hij uithangt, haalt de berooide artiest van straat en contracteert hem als support act van zijn band Blues Explosion. De extatische show van Williams slaat ook bij een jong publiek in als een bom.

Surf- en countrypunk

Mr. Rhythm zoals een van zijn bijnamen luidt wordt ook weer actief aan het platenfront. Zo neemt hij de cd Red Dirt op met The Sadies, een Canadese band wier ruige surf- en countrypunk naadloos aansluit bij de veteraan die hun opa zou kunnen zijn. En er zijn wel meer jonge muzikanten waarmee hij deze nieuwe eeuw de handen mee ineen slaat. Zo toert Williams in 2003 met de Groningse groep Green Hornet door Europa waarvan hun concert in thuishont Vera is vastgelegd op Holland Shuffle. Ook maakt de VPRO een spraakmakende tv-documentaire over het fenomeen. In 2012 neemt de dan inmiddels 75 lentes tellende Williams Hoods And Shades op met louter door de wol geverfde cracks als de befaamde producer Don Was op contrabas, Dirty Three drummer Jim White en gitarist van Motown faam Dennis Coffey. Dit sterke album bewijst eens te meer dat goede wijn met de jaren alleen maar beter wordt.