Wie is Humphrey Bogart

Ruwe bolster blanke pit. Als deze typering voor iemand geldt dan is het Humphrey Bogart (1899-1957). De legendarische acteur speelde verdeeld over een 80-tal films talloze uiteenlopende karakters. Een gewetenloze gangster, ruige avonturier, romantische eenzaat of bikkelharde privé-detective, dit soort rollen waren hem op het lijf geschreven. Zijn verschijning met grijze regenjas, hoed en eeuwige peuk tussen de lippen staat als een archetypisch beeld op het netvlies van menigeen gebrand. Portret van een cultureel icoon.

Debuut

De op 25 december 1899 in New York geboren Humphrey Bogart start zijn loopbaan in de jaren twintig als toneelspeler, maar zijn acteren wordt door collega's bestempeld als zijnde inadequaat. Ook in zijn eerste speelfilms valt Bogart's spel niet of nauwelijks op. Leslie Howard is de eerste die zijn talent echt onderkent. Op diens voorspraak krijgt Bogart in plaats van de dan al bekende Edward G. Robinson de hoofdrol in The Petrified Forest (1936) toegewezen; een spannend verhaal waarmee hij eerder samen met de Britse Howard op het toneelplankier had gestaan. De film is een enorm succes en staat te boek als Bogart's officiële debuut. Vanaf die rolprent is zijn opmars niet meer te stuiten. Later zal Bogart zijn dochter Leslie noemen als eerbetoon aan de man die hem deze unieke kans gaf.

Gangster

Tussen 1936 en 1940 maakt Bogart maar liefst 28 films waaronder twee westerns en zelfs een horrorfilm. Het vaakst is hij echter als gangster op het beeldscherm te zien. Een hoedanigheid waar veel mensen hem tot op de dag van vandaag mee associëren. Als gerenommeerde acteur George Raft in 1941 zo stom is om enkele rollen te weigeren grijpt Bogart deze kans met beide handen aan. Zo speelt hij glansrollen in High Sierra van Raol Walsh en The Maltese Falcon van John Huston met wie hij later bevriend zal raken. Laatstgenoemde film noir waarin hij de rol van het personage Sam Spade vertolkt, de bekende privé-detective uit een viertal boeken van Dashiell Hammett, is zijn eerste echte meesterwerk. Vanaf die tijd gaat het Bogart alleen nog maar voor de wind.

Klassieker

In 1942 speelt Humphrey Bogart onder regie van Michael Curtiz in een film die ook nu nog steeds als een onverbiddelijke klassieker geldt. Casablanca speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog in Marokko. Hoewel de plaats van handeling uit de filmtitel officieel niet door de Nazi's bezet is, wordt het wel gecontroleerd door de Hitler welgezinde Franse Vichy-regering. Rick Blaine (Bogart) runt er een café waar op een dag onverwacht Ilsa Lund (Ingrid Bergman) binnenstapt met wie hij ooit een korte affaire had en die hij nooit heeft kunnen vergeten. Ze is in het gezelschap van verzetsstrijder Victor Laszlo (Paul Henreid) en het tweetal zoekt een manier om onopgemerkt het land uit te komen. Rick heeft twee geldige visa in zijn bezit en komt voor een duivels dilemma te staan. Het in 1931 door Herman Hupfeld geschreven liedje As Time Goes By uit de film groeit uit tot een veelvuldig vertolkte evergreen.

Natte droom

Humphrey Bogart is vier keer getrouwd geweest. Zijn eerste twee echtgenoten, Helen Mencken en Mary Philips, zijn toneelspeelsters zonder geschiedenis, maar zijn derde, de actrice Mayo Methot, is letterlijk en figuurlijk een licht ontvlambare, jaloerse haaibaai. Als ze Bogart ervan verdacht iets met een ander te hebben steekt ze het huis in brand. Een andere keer krijgt hij van haar een mes tussen zijn schouderbladen. Vrouwelijke concurrenten zijn als de dood voor Methot, maar als Lauren Bacall op het toneel verschijnt, beseft ze al gauw dat het pleit in haar nadeel beslecht is. De veel jongere actrice speelt naast Bogart de hoofdrol in To Have And Have Not (1945), naar de gelijknamige roman van Ernest Hemingway. De twee worden tijdens het draaien van de film hartstochtelijk verliefd op elkaar. Het is de natte droom van elke regisseur, in dit geval Howard Hawks. Als Bacall in de film Bogart om een vuurtje vraagt en zegt dat hij maar hoeft te fluiten als hij haar nodig heeft spatten de vonken van het scherm.

Drinkgelag

Evenals zijn vrienden John Huston en Spencer Tracy is Bogart een zware drinker. Het probleem is dat Bogey, zoals zijn vrienden hem noemen, niet tegen de drank kan. Als een Dr. Jekyll en Mr. Hyde transformeert hij na het zoveelste drinkgelag van een zachtaardige goedzak in een agressieve vechtjas die meermaals met de politie in aanraking komt. Bacall toont zich desondanks begripvol, laat merken dat ze niet bang voor hem is, maar preekt haar man ook niet de moraal. Wie hem wel op zijn drankgebruik aanspreekt, zowel in de film The African Queen (1951) als op de set tussen de opnames door is Katherine Hepburn. In deze door John Huston geregisseerde rolprent vluchten de ongetrouwde zus van een missionaris (Hepburn) en een doorgewinterde zuiplap (Bogart) op diens boot in Afrika tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de nazi's. Ze zijn elkaars uiterste tegenpolen, maar een romance kan uiteindelijk natuurlijk niet uitblijven. Het wordt de zoveelste parel aan Bogart's kroon.

Epiloog

Zowel op privé- als op beroepsvlak gaan Bogart's wensen in vervulling. Hij wordt vader van twee kinderen en mag voor The African Queen zijn eerste en enige Oscar in ontvangst nemen. Lang zal het geluk echter niet duren. Tijdens de opnames van The Caine Mutiny (1954) is Humphrey Bogart al ernstig ziek. Hij heeft keelkanker en moet diverse operaties ondergaan. Hij blijft ogenschijnlijk stoïcijns doorwerken tot het fysiek echt niet meer mogelijk is. Op 14 januari 1957 sterft Humphry Bogart in Los Angeles zoals hij dat gewenst had; in zijn slaap.

Trivia

Door een litteken aan zijn lip lispelde Bogart een beetje, wat hem zijn aparte, karakteristieke stem gaf. Het verhaal gaat dat toen hij bij de Marine diende, hij een man moest bewaken die hem in het gezicht sloeg met zijn handboeien in een poging te ontsnappen. Bogart wist hem handig te overmeesteren, maar de dienstdoende chirurg die hem daarna opereerde maakte er een zootje van. In een andere verklaring is er sprake van een houtsplinter die hij als twaalfjarige in zijn lip kreeg. We zullen de waarheid nooit achterhalen al draagt die eerste versie natuurlijk veel meer bij aan de mythevorming rond zijn persoon.

Andere weetjes

Bogart's veelgeciteerde uitspraak "Play it again Sam" uit Casablanca komt helemaal niet in de film voor.
Bogart kon uitmuntend schaken en was bijna beroeps geworden.
Lauren Bacall legde een gouden fluitje in zijn doodskist als verwijzing naar hun ontluikende liefde tijdens de opnames van To Have And Have Not.
Bogart is ver verwant met wijlen Prinses Diana vanwege haar Amerikaanse voorouders.
Bogart en Bacall zijn exact even groot (1.73 meter).
Een meubelmerk liet zich inspireren door de meubels in Bogart's films en ontwierp een lijn getiteld The Bogart Collection.
Bogart en Bacall figureren in de song Captain Crash And The Beauty Queen Of Mars van Bon Jovi.
Na de eerste operatie stapte Bogart van twee pakjes Chesterfield per dag over op een dieet van filtersigaretten.
Volgens de overlevering waren zijn laatste woorden: "Ik had nooit van Schotse whisky op Martini moeten overstappen".

Selecte filmografie

The Petrified Forest (1936)
Angels With Dirty Faces (1938)
The Roaring Twenties (1939)
The Maltese Falcon (1941)
High Sierra (1941)
Casablanca (1943)
Passage To Marseille (1944)
To Have And Have Not (1945)
The Big Sleep (1946)
Dark Passage (1947)
The Treasure Of The Sierra Madre (1948)
Key Largo (1948)
The African Queen (1951)
The Caine Mutiny (1954)
The Barefoot Contessa (1954)