Welke tradities en gebruiken horen bij Nieuwjaarsdag

Inleiding

December wordt gezien als dé feestmaand van het jaar. We vieren dan namelijk Sinterklaas, Kerstmis en Oudjaar. Maar direct op december volgend vieren we natuurlijk ook Nieuwjaarsdag! Verschillende gebruiken, zoals het afsteken van vuurwerk, zijn inmiddels onlosmakelijk verbonden met 1 januari. Maar welke tradities en gebruiken horen nog meer bij Nieuwjaarsdag?

Nieuwjaarsvuren

Op veel plaatsen in Nederland worden er op 1 januari nieuwjaarsvuren afgestoken zodat er als het ware een heel groot kampvuur ontstaat. Vaak worden kerstbomen in brand gestoken. Dit is naast een traditie ook nog eens een handige manier om van alle kerstbomen af te komen. Om deze reden organiseren gemeentes vaak zelf kerstboomverbrandingen in de nacht van 31 december op 1 januari. Het maken van nieuwjaarsvuren is al een eeuwenoude traditie om op een symbolische manier het jaar af te sluiten. Het is bekend dat al tijdens het Germaanse Joelfeest, dat vanaf het jaar 900 wordt gevierd, nieuwjaarsvuren worden gemaakt. In Nederland en België is deze traditie overgenomen door Christenen. Zij zijn met het idee gekomen om alle kerstbomen kwijt te raken via een dergelijke brandstapel.

Vuurwerk

Voor vele duizenden Nederlanders en Belgen is dit het eerste wat ze doen op Nieuwjaarsdag 1 januari: het afsteken van vuurwerk. Vanaf 12 uur ’s nachts vliegen er tientallen vuurpijlen in de lucht en maken de kinderen gebruik van sterretjes en knalerwten. Oorspronkelijk werd vuurwerk (en vaak ook klokgelui) gebruikt om boze geesten en demonen te verjagen. Tegenwoordig echter wordt vuurwerk vooral afgestoken om op een feestelijke manier met het jaar te beginnen. Ieder jaar kopen Nederlanders voor zo’n 60 miljoen euro aan vuurwerk. Er zitten echter ook nadelen aan vuurwerk. Het is een terugkerend feit dat op 1 januari tientallen mensen met brandwonden of zelfs verminkte lichaamsdelen in het ziekenhuis belanden. Om dit te voorkomen wordt iedereen aangeraden om tijdens het afsteken een geruime afstand tot het vuurwerk te bewaren. Gebruik een aansteeklont en draag een veiligheidsbril.

Nieuwjaarsduik

Een traditie die nog steeds in populariteit wint is de Nieuwjaarsduik. Hierbij is de bedoeling dat de deelnemers op de ochtend van 1 januari in zwemkleding het koude zeewater inlopen om er niet veel later weer uit te gaan. De Nieuwjaarsduik werd voor het eerst gehouden in Canada aan het begin van de 20^e eeuw. Inmiddels vinden in Nederland jaarlijks bijna 100 Nieuwjaarsduiken plaats. De grootste wordt gehouden in Scheveningen, gesponsord door Unox. Dit is duidelijk te zien aan de Unoxmuts die door veel kandidaten wordt gedragen. Deze muts krijgt iedere persoon die deelneemt aan de Scheveningse Duik. Aan de Nieuwjaarsduik in Scheveningen nemen jaarlijks zo’n 8.000 mensen deel.

Concert

Zo’n 50 miljoen mensen uit alle delen van de wereld kijken jaarlijks op 1 januari naar het Nieuwjaarsconcert dat wordt gegeven door de Wiener Philharmoniker, een groot symfonieorkest uit Oostenrijk. In het concertgebouw van Wenen wordt al vanaf 1941 dit concert georganiseerd. Naast muziek worden er ook altijd één of twee balletvoorstellingen gegeven. In de pauze van het concert grijpt Oostenrijk haar kans om het land aan alle kijkers te presenteren door middel van een reclamespot over bijvoorbeeld de weelderige natuur.

Conclusie

Er zijn verschillende handelingen die jaarlijks terugkeren op 1 januari en zich daarom met recht tradities kunnen noemen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn het afsteken van vuurwerk of het massaal verbranden van kerstbomen op één grote hoop. Ook het nemen van een Nieuwjaarsduik of luisteren naar de prachtige muziek geproduceerd door het Weense symfonieorkest vallen bij velen in de smaak. Wil je meer lezen over Nieuwjaarsgebruiken in andere landen, kijk dan hier.

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Nachoman-au