Hoe werkt een koelkast

Een keuken zonder koelkast is ondenkbaar. Onze levensmiddelen worden vers gehouden en de houdbaarheid van producten wordt verlengd. We moeten de koelkast enkel aansluiten op het net en je koelkast werkt. Lees hier hoe een koelkast werkt en wat je moet doen om het correct en zuinig te laten werken.

Vooraleer de koelkast een standaard in elke keuken was, kon men zijn producten enkel bewaren door bijvoorbeeld te pekelen, in te blikken of te roken. Maar dankzij de komst van de elektriciteit kan men een koelkast doen werken. En eigenlijk is het principe geïnspireerd op een natuurlijk fenomeen, namelijk zweten. Als een vloeistof wil verdampen heeft het daar energie voor nodig in de vorm van warmte. Als je zweet, verdampt je zweet waardoor het lichaamswarmte onttrekt. Hierdoor koel je af.

Koelvloeistofcyclus

Op net dezelfde manier werkt een koelkast. Het produceert zelf geen koude, maar koelt de warme lucht af door een vloeistof te laten verdampen. De koelvloeistof wordt door een compressor rondgecirculeerd en onder druk gezet. Uit de fysica les weten we dat wanneer je druk uitoefent, de temperatuur zal stijgen. Geen nood, de koelvloeistof wordt aan de buitenzijde van de koelkast bloodgesteld aan de omgevingstemperatuur. De achterkant van een koelkast is dan ook zwart geschilderd, omdat deze kleur de warmte gemakkelijk opneemt, maar ook afgeeft.

Wanneer de koelvloeistof die onder druk staat voldoende is afgekoeld, is het tijd om de binnenzijde van je koelkast af te koelen. De vloeistof zal van een fijn buisje via een klep terecht komen in een buis van een grotere diameter. Hierdoor daalt de druk plotseling waardoor de vloeistof zal verdampen. En net zoals we zweten, zal de verdampende vloeistof warmte onttrekken. Deze keer niet van ons lichaam, maar van de binnenzijde van de koelkast. De verdampte koelvloeistof komt opnieuw terecht bij de compressor waardoor de circel rond is.

Koelkast vervoeren

Wanneer je een koelkast wil vervoeren, krijg je de raad om voor gebruik eerst de koelkast 24h rechtop te laten staan. Door het transport kan de koelvloeistof in delen van de cyclus gevloeid zijn waar het helemaal niet thuishoort. Hierdoor kan je koelkast slecht, of zelf helemaal niet meer werken. De koelvloeistof moet dus de kans krijgen terug te vloeien. Gelukkig zijn de moderne koelkasten hierop voorzien waardoor deze veiligheidsmaatregel eigenlijk overbodig is. Lees voor alle veiligheid de instructies voor transport in de handleiding 

 Koelvloeistof

Afhankelijk van de koelvloeistof zal je koelkast een andere temperatuur bereiken. Vroeger werd vloeibare ammonia gebruikt maar dat is toxisch. In 1930 werd echter een nieuwe klasse van koelvloeistoffen ondekt die ideaal in gebruik waren: de CFKs (bv. freon). Deze ChloorFluorKoolwaterstoffen lenen is perfect voor het gebruik in koelkasten. Jammer genoeg heeft men pas jaren later de keerzijde ontdenkt van deze stoffen. Ze tasten namelijk de ozonlaag aan. Heden ten dage zijn er alternatieven voorhanden met nietszeggende namen als R134a. Met vloeibare stikstof kan men koelen tot -80°C, men vloeibare helium tot -260°C, dichtbij het absolute nulpunt van -273°C. Dit is de koudste temperatuur die mogelijk is.

De ideale temperatuur van een koelkast bedraagt 2 tot 4 °C. Je wil de bacteriële groei zoveel mogelijk afremmen zonder je producten te bevriezen. Let wel dat je bij deze temperatuur helemaal geen bateriën doodt, enkel hun groei afremt.  Het nadeel van deze lage temperatuur is echter wel dat ijskristallen zich kunnen accumuleren op de koelingselementen. Deze verlagen de efficiëntie van je koelkast. Het openen van de deuren zorgt er elke keer voor dat warme lucht toegelaten wordt in je koelkast. De waterdamp zal neerslaan opdat lucht die afkoelt minder waterdamp kan verdragen. Het valt dus niet te vermijden dat de wanden van de koelkast, alsook je voedingwaren een laagje condens krijgen. In dit laagje, al is het quasi onbestaande, kunnen bacteriën ongeremd groeien. Traag maar zeker riskeer je op termijn een wildgroei en een voedselbesmetting tot gevolg. Reinig dus regelmatig je koelkast.