Hoe een cocktail kan leiden tot doodslag: de causaliteitsleer uitgelegd

Vonnis correctionele rechtbank van Gent

In Gent heeft de correctionele rechtbank een cafébaas uit Nazareth veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf met uitstel en een geldboete voor onopzettelijke doding van een 22-jarige cafébezoeker.

De feiten waren als volgt: een cafébezoeker werd door de cafébaas cocktails voorgeschoteld die hij niet moest betalen indien hij ze ad fundum zou leegdrinken. Dit terwijl de bezoeker reeds kennelijk dronken was. Op die manier zette de uitbater de jongeman aan tot overmatige alcoholconsumptie waardoor de man later stikte in zijn eigen braaksel en kwam te overlijden.

Het feit de rechtbank tot zulk besluit kwam is een gevolg van een wet die nog uit het jaar 1937 dateert en die het aanzetten tot drinken dan ook verbiedt wanneer iemand reeds kennelijk dronken is. De rechtbank wilde duidelijk een precedent stellen.

Ten gevolge van dit toch wel zeer opmerkelijke vonnis, zijn er een aantal risicogedragingen onder de strafbare noemer bijgekomen. Zo zal bijvoorbeeld het aanmoedigen van een vriend om nog één alcoholische consumptie te nuttigen strafbaar zijn en zelfs zulke verstrekkende gevolgen als in casu kunnen hebben. Maar hoe kan het nu dat iemand wordt veroordeeld voor de dood van iemand die stikt in zijn eigen braaksel? Een en ander is het gevolg van de causaliteitsleer.

De causaliteitsleer uitgelegd

De causaliteitsleer is de leer die tussen oorzaak en gevolg een bepaalde link gaat leggen. Er is namelijk altijd een causaal of oorzakelijk verband vereist tussen een bepaalde fout en een daardoor ontstane schade teneinde de aansprakelijke voor die schade aan te duiden.

Ik zal dit via een voorbeeld verduidelijken: Ik rij met mijn wagen op de openbare weg tegen een andere wagen X omdat ik aan het bellen was met de gsm. De schade aan wagen X is dan het gevolg van het feit dat ik met mijn wagen er heb tegen gereden en aan het bellen was met de gsm. Wanneer ik nu opnieuw op diezelfde weg rij en opeens moet uitwijken voor een fietser die plots foutief de rijbaan oversteekt en hierdoor wederom tegen diezelfde wagen bots, zal de fietser ook de oorzaak zijn van de schade aan wagen X. De fietser zal dus mee met mijzelf aansprakelijk zijn voor de vergoeding van de schade. Stel nu dat ik vooraleer mij op diezelfde rijbaan te begeven op café zat en aldaar door een vriend op drie biertjes werd getrakteerd. Hierdoor zullen mijn reacties trager worden en zal ik ook een milde alcoholintoxicatie vertonen. Als ik mij daarna op de rijbaan begeeft en moet uitwijken voor diezelfde fietser en daardoor tegen diezelfde wagen X bots, dan zal mijn vriend idem als mijzelf en de fietser aansprakelijk zijn voor de schade aan die wagen.

Op deze manier kan je nog even verdergaan. In België is het namelijk zo dat iedereen welke ook maar iets aan het concrete gevolg heeft bijgedragen aansprakelijk is voor dat gevolg. De lijst van aansprakelijken kan zo inderdaad aangroeien tot een groot aantal mensen die op het eerste zicht met het concrete ongeval weinig uitstaans hebben.

De causaliteitsleer gaat niet slechts de laatste veroorzaker als aansprakelijke aanduiden maar iedereen die ook maar op de een of andere manier de oorzaak zou kunnen zijn van de concrete schade. Volgens de equivalentietheorie zal elke fout geacht worden om even noodzakelijk te zijn voor de concrete schade.

Besluit

Of het in praktijk nu klachten zal gaan regenen tegen vrienden welke elkaar een glas trakteren of tegen uitbaters van cafés die een glas voorzetten aan iemand die reeds beschonken is, is mijns inzien toch wel te betwijfelen. Het geval in Gent was namelijk van zulke bijzondere aard te noemen dat de link tussen de oorzaak en het gevolg toch niet helemaal zoek was. Hierbij dient artikel 6 van het Gerechtelijk Wetboek in herinnering worden gebracht dat toch zeer duidelijk stelt dat precedenten niet gelden als wet. Een herziening van de wet van 1937 ter beteugeling van de openbare dronkenschap dringt zich daarentegen mogelijk wel op maar tot dan geldt onverkort dura lex, sed lex.