Er was eens een wortel

Wortelen zijn er in allerlei soorten en maten. Dit blijkt wel uit het feit dat Google 2.230.000 resultaten geeft als reactie op de entertoets. De opvallendste hit is toch wel de site van het wortelmuseum waarop stond dat de botanische wortel vroeger een andere vorm had. Om te onderzoeken hoe dit komt, wordt u meegenomen naar oude Egyptische piramides. Hierin zijn eeuwenoude tekeningen te bewonderen waarop zwarte, lelijke wortelen zichtbaar zijn. Toch was hij al eetbaar. Meer informatie vinden we bij de oude Grieken. Theophrastus beschreef de eetbare oerwortel namelijk ook al in 371-287 voor Christus.

1. Romeinse tijd

Later werd de wortel ook medische werking toegekend. Enkele Romeinse keizers, zoals Mithridates VI, had namelijk de wortel in zijn dagelijks dieet opgenomen, om eventuele vergiftiging tegen te gaan. Ook latere keizers, zoals Caligula en Plinius de Oudere zagen de wortel als medicijn.

In de nadagen van het Romeinse keizerrijk werd voeding schaarser, zodat de wortel meer als voedsel gezien werd. Dit was het gevolg van toenemende sociale onrust en strijd. Hierdoor ging het Romeinse rijk ten onder en verdween veel (wortel)kennis.

2. De Middeleeuwen

Toch werd de wortel in 500 n. Chr weer genoemd door de Byzantijnse schrijver Anthimus. Hij was werkzaam aan het hof van de Frankische koning en baseerde zich op Romeinse, maar vooral op Arabische bronnen.

De Arabieren consumeerden namelijk al lang wortelen die ze meenamen op hun lange handelsreizen richting het Byzantijnse rijk en Spanje. In het Spaanse Sevilla beschreef de islamitische geleerde Ibn Al Bassal de wortel voor het eerst feitelijk, didactisch en zonder astrologie of magie. In de twaalfde eeuw brachten de Arabieren de wortel verder Spanje in en in 1340 werd de wortel in een Duits kookboek genoemd. In 1393 schoot de wortel wortel in Frankrijk en in de 14e eeuw in de Lage Landen. Weldra was de wortel in heel Europa bekend.

De toenmalige wortel was donker, dun en paars. Voor een hoger rendement begon men in de Lage Landen met veredeling van het zaad van de gele wortel uit Noord-Afrika. Spoedig werden de wortels groter, meer oranje en voedzamer. De Hollandse wortel was een feit en werd snel opgenomen in de levendige, Amsterdamse handel. Ook namen Vlaamse, protestantse vluchtelingen de wortel mee naar Engeland en Amerika, zodat onze wortel internationaal doorbrak.

3. De Moderne Tijd

Hierdoor kon men naar hartelust koken en experimenteren met wortelen. Dit sloot naadloos aan bij de toen doorbrekende verlichting en wetenschapstoename. Men ontdekte dat de wortel gebruikt kon worden in soepen, salades, puddingen en taarten. Hiervoor wilde men de best mogelijke wortels krijgen, zodat de wortelcultivering sterk toenam. Dit leidde tot een overvloed aan wortelen, zodat er wortels voor onderzoek beschikbaar kwamen. Zo ontdekte de Pruis Andreas Sisigimund Margraf in 1747 dat de wortel suiker en carotine bevat.

Hierdoor had men in de 2e wereldoorlog een grote voorkeur voor de wortel. Na de 2e wereldoorlog nam de welvaart toe, zodat de wortel naar de achtergrond verdween. Toen men de medische functie (her)ontdekte, nam de wortelconsumptie weer toe. Het betreft dan vooral de soorten: Autumn King en Early Scarlet Horn. Momenteel zijn dit de meest geconsumeerde wortelen.

Om de consumptie verder te laten stijgen, wil men de wortel alle kleuren van de regenboog geven. Ook probeert men sinds 2008 om de wortel met calcium te verrijken. Dit helpt tegen osteoporosis. De nieuwste ontwikkeling (2009) is dat de Europese Unie (EU) wortels van 1,9 cm toestaat voor verkoop. Daarnaast wil men over 10 jaar de wortel als biobrandstof inzetten.

Hiermee zijn we in de toekomst aangekomen. Dit betekent dat onze fascinerende reis door de geschiedenis van de worteletende mensheid ten einde is. Daarom is dit artikel nu afgelopen.

Ontleend aan: www.carrotmuseum.co.uk/history1.html