Het internationale succes van de heerlijke pasteis de Belem
Inleiding
Als je ooit al eens in Belém (Lissabon) bent geweest, heb je vast ook een “pastel de Belém” gegeten. Alle Portugezen, en inmiddels ook veel toeristen, weten dat deze zoete gebakjes in het hele land te koop zijn maar dat je voor de échte in Lissabon moet zijn. Wil je er niet één maar twee of meer, dan vraag je om “pastéis de Belém”. Hier lees je meer over de geschiedenis en het wonderlijke nationale en internationale succes van een klein Portugees gebakje, de “pastel de Belém”, uiteraard bestrooid met kaneel en poedersuiker.
Geschiedenis
Hoe en wanneer is de “pastel de Belém” ontstaan?
Belém is een deelgemeente van Lissabon. In het begin van de 19e eeuw bestond er in Belém, naast het bekende Jeronimusklooster, een suikerraffinaderij met een winkeltje voor de verkoop.
In 1834 werden alle kloosters gesloten en de geestelijken verdreven. Vervolgens heeft iemand van het Jeronimusklooster geprobeerd om zoete kloostergebakjes te verkopen in de winkel van de raffinaderij. De gebakjes waren een succes en werden al snel “pastéis de Belém” genoemd. Ook in die tijd trok Belém al vele toeristen die afkwamen op het Jeronimusklooster en de Toren van Belém en ook in die tijd wisten de toeristen de “pastéis” moeiteloos te vinden.
In 1837 is de, nu zo bekende, “Fábrica dos pastéis de Belém” officieel begonnen met het produceren van deze gebakjes. Deze banketbakkerij bevindt zich op de locatie van de vroegere suikerraffinaderij, naast het Jeronimusklooster, en fabriceert de zoete heerlijkheden volgens oud, onveranderd en geheim kloosterrecept.
Het nationale en internationale succes
Is een “pastel de Belém” hetzelfde als een “pastel de nata”?
Uiterlijk lijken ze op elkaar maar een “nata” is een imitatie van de “pastel de Belém” en het zijn de “natas” die je overal kan kopen terwijl de echte “pastéis” alleen in Belém verkocht (mogen) worden. Een vergelijking tussen beide gebakjes laat zien dat zowel de romige vulling als de textuur van het bladerdeeg niet hetzelfde zijn. De “pastel” wint het van de “nata”. Desondanks smaken ook de “natas” prima, worden ze veel gegeten en is er in Portugal zelfs een wedstrijd “Beste nata van het jaar”.
The Guardian, het bekende Britse dagblad, heeft in 2009 een top 50 lijst samengesteld met de beste dingen die je wereldwijd kan eten en waar je daarvoor moet zijn. De “pastéis de Belém” in Lissabon staan hier op de 15e plaats.
Kan ik dit alleen proeven in Portugal?
Nee, je kan bijvoorbeeld ook terecht in Amsterdam, Utrecht, Berlijn, Parijs of Londen. Of je gaat naar Macau, Hongkong, New York, Los Angeles, Canada, Brazilië of Australië. Bedenk wel dat je dan een soort “nata” geserveerd krijgt, die vermoedelijk ook weer enigszins anders smaakt dan de Portugese “nata”.
Welke verkooppunten zijn er buiten Portugal?
- De Bakkerswinkel – Amsterdam, Utrecht
- Comme à Lisbonne – Parijs
- Café Galão – Berlijn
- Lisbon Patisserie – Londen (Kensal Town)
- Natas Pastries - Los Angeles
- Alfama Restaurant - New York
Waar ter wereld worden deze gebakjes het meest gegeten?
Het blijkt dat er in China de meeste “natas” worden gefabriceerd en gegeten. Om je een idee te geven: in Lissabon verkoopt de hierboven beschreven banketbakkerij “Fábrica dos pastéis de Belém” ongeveer 20.000 “pastéis” per dag. Daarentegen blijken er in Hongkong banketbakkers te zijn die er 40.000 per dag verkopen.
Wie heeft de Portugese “pastel de Belém” geïntroduceerd in China?
De Engelsman Andrew Stow heeft de “pastel” in 1988 voor het eerst geproefd in Lissabon en een jaar later heeft hij zijn eigen banketbakkerij geopend in Macau om deze gebakjes daar te kunnen verkopen. Het bleek
een enorm succes te zijn, al eten de Chinezen hun “nata” het liefste zonder kaneel. Via de ex-vrouw van Andrew Stow is dit gebakje vervolgens ook opgenomen in het assortiment van de fastfoodketen Kentucky Fried Chicken (KFC) in China.
Tot slot
Het schijnt dat je op de markt van Camden Town in Londen een replica treft van een ouderwets Portugees trammetje (eléctrico nm. 28). De echte tram nm. 28 rijdt al sinds jaar en dag in Lissabon van Campo de Ourique naar Martim Moniz. De replica in Londen, met de naam nata28, bevindt zich ieder weekend op de markt van Camden Town en verkoopt Portugese koffie en “pastéis de nata” (met kaneel).
Zie hier: http://nata28.co.uk/
Conclusie
Als je wel eens in Portugal bent geweest, heb je vast ook een “nata” of een “pastel de Belém” gegeten. Het zijn twee zoete gebakjes die erg op elkaar lijken maar die niet verward moeten worden. Een “nata” is een imitatie van de “pastel de Belém”. De “natas” worden overal verkocht terwijl de “pastéis de Belém” uitsluitend geproduceerd en verkocht worden in de “Fábrica dos pastéis de Belém” te Belém in Lissabon. Sinds 1837 en volgens geheim recept. Dit geheime recept is oorspronkelijk afkomstig van het nabijgelegen Jeronimusklooster.
Niet alleen in Europa, maar ook in Azië, Amerika, Brazilië en Australië worden “pastéis de nata” verkocht. Al kan zo´n “nata” best wel lekker zijn, voor de échte, overheerlijke, “pastéis de Belém” moet je een stedentrip boeken naar Lissabon!
Bronnen afbeeldingen: http://carlasoar.blogspot.pt/ Carla Soar - Wikimedia Commons, InforGatherer
Tot slot: Zoete ovos moles en Portugese stoofschotel met pijlinktvis
Zie link: <a href="http://overportugal.nl/proef-de-zoete-ovos-moles-uit-aveiro/">Proef de zoete ovos moles uit Aveiro</a>