Wat is de Engelenburcht in Rome

Inleiding

Als je in de stad Rome bent, zijn er veel bezienswaardigheden die de moeite waard zijn om een keer een kijkje te nemen. Eentje daarvan is Castel Sant’Angelo, misschien beter bekend als de Engelenburcht. Het is een prachtig gebouw, gelegen aan de Tiber. Maar waar komt de naam ‘Castel Sant’Angelo’ eigenlijk vandaan? En wat is de functie van het gebouw geweest door de jaren heen?

De vorm

Om te weten wat er zich in de geschiedenis rondom de Engelenburcht heeft afgespeeld, moet je eerst goed naar de vorm van het gebouw kijken.

Vroeger zag de Engelenburcht er namelijk heel anders uit dan nu. Het gebouw bestond uit een vierkant onderpand met een grote cilinder erop. Het vierkante onderpand was vroeger 84 meter hoog en de cilinder had een doorsnede van 64 meter. Het was dus een erg groot gebouw. De bovenkant van de cilinder was bedekt met cypressen. Een cypres is een boomsoort. Helemaal bovenop het gebouw stond een bronzen beeld van keizer Hadrianus op een vierspan. Hadrianus is de keizer voor wie de Engelenburcht in eerste instantie was gebouwd.

De heuvel en het vierspan zijn verdwenen. Tegenwoordig staat er een bronzen beeld van de aartsengel Michaël op de top van het gebouw.

De naamgeving

De Engelenburcht heette in eerste instantie anders. Het is namelijk niet gebouwd als burcht, maar als grafmonument, beter bekend als mausoleum, voor Keizer Hadrianus.  Deze leefde van 76 tot 138 na Christus. In het jaar 128 heeft hij Decrianus, een architect, de opdracht voor zijn mausoleum gegeven. In 139 was het grafmonument klaar. Dit was ondertussen een jaar na de dood van Keizer Hadrianus, die was gestorven in 138. Het gebouw is door zijn opvolger, Atonius Pius, voltooid. Het is een enorm gebouw en daarom noemde men het “Moles Hadriani”. Dat betekent: het gevaarte van Hadrianus. Dat het gebouw groot was, is ook aan de bouwtijd te zien; ze hebben er ruim 10 jaar over gedaan om het mausoleum te bouwen!

Maar als het gebouwd is als mausoleum, waarom heet het gebouw dan nu de Engelenburcht? De Engelenburcht heeft zijn naam te danken aan een legende. In het jaar 590 heerste in Rome de pest. De bevolking smeekte de Paus om in te grijpen. De Paus, op dat moment Gregorius I (Gregorius de Grote), bedacht hierop de grote Smeektocht. Dit hield in dat de Paus en zijn aanhang een processie, een soort optocht van geestelijken en andere gelovigen, door Rome zouden houden. Alle inwoners van de stad werden door Gregorius opgeroepen om die dag te bidden om verlossing.

Toen ze bij het mausoleum van Hadrianus aankwamen, hield de Paus halt. Bovenop het Mausoleum zag de Paus de aartsengel Michaël, die zijn bebloede zwaard in de schede stak. Paus Gregorius sprak: “O Heilige Maria, bidt voor ons, Halleluja!” Op dat moment verdween de pest compleet uit de stad, de gebeden waren verhoord. Vanaf dat moment heet de burcht dan ook Castel Sant’ Angelo: de Engelenburcht. Om deze legende te herdenken is er een beeld van Michaël bovenop het gebouw geplaatst. Dit beeld was oorspronkelijk van marmer en gemaakt door de beeldhouwer Raffaello da Montelupo. In 1752 is dit beeld vervangen door een bronzen beeld, gemaakt door de Vlaamse beeldhouwer en architect Pieter Verschaffelt. Dat bronzen beeld staat er nu nog steeds. Het marmeren beeld staat in het museum dat zich tegenwoordig in de Engelenburcht bevindt. 

De functie

Zoals verteld, was de Engelenburcht tot in de late oudheid het grafmonument van Keizer Hadrianus. Het is toentertijd, het precieze jaartal is niet bekend, getransformeerd tot burcht. Het gebouw werd in de verdediging van de stad opgenomen.

De pausen en de adel streden om wie de burcht  mocht hebben, want de burcht was op dat moment een veilige plaats waar de pausen zich konden verstoppen voor de kritiek van het volk. Voor de veiligheid liet Paus Nicolaas III in 1277 de Passeto (doorgang) bouwen, ook wel Corridor(o) genoemd. Het was een muur tussen het paleis van de Paus en de Engelenburcht, die de Paus moest beschermen als hij naar de Engelenburcht moest vluchten. Vanaf de 15^e eeuw tot 1901 is de burcht ook gebruikt als gevangenis. Daarom mag je de functie van gevangenis ook wel een van de meest constante functies in de loop der eeuwen noemen. Tegenwoordig is de Engelenburcht een museum, waar in 58 zalen de geschiedenis van de burcht wordt verteld.

Conclusie

De Engelenburcht is een belangrijk gebouw in Rome. De naam komt van de legende die zich in 590 in Rome heeft afgespeeld. Hierbij stak de aartsengel Michaël een zwaard in zijn schede. Het bronzen beeld dat aan deze legende doet denken, staat op dit moment nog steeds op de Engelenburcht. Het gebouw heeft door de jaren heen veel functies gehad. Zo is het een mausoleum (grafmonument) geweest voor Keizer Hadrianus, een burcht, een gevangenis en tegenwoordig is het een museum. Als je in Rome bent, is de Engelenburcht dan ook de moeite waard om een keertje te bezoeken!