Equilibrium een film met fouten
Een film uit 2002
De film Equilibrium wordt tegenwoordig regelmatig uitgezonden op televisie. Zo was de film afgelopen 17 november 2012 weer eens te zien. Het verhaal achter de film is dat na de derde wereldoorlog een groepje machthebbers de conclusie heeft getrokken dat door het onderdrukken van emoties er vrede zal heersen. Als je vervolgens de film bekijkt zie je dat er geen oorlogen meer zijn, maar dat de hoeveelheid geweld eigenlijk niet minder is geworden. Gedurende de hele film worden er nog steeds mensen gedood. Maar dat is niet het enige waar dit artikel over gaat. Het gaat bijvoorbeeld ook over het foute idee dat het onze emoties en gevoelens zijn die ons parten spelen.
De film Equilibrium
De film Equilibrium uit 2002 gaat over een toekomstige maatschappij waarin gevoelens verboden zijn. Om de gevoeloosheid te garanderen zijn de leden van de maatschappij verplicht om dagelijks een medicijn te nemen, dat de gevoelens onderdrukt. Om te garanderen dat mensen dagelijks hun medicijn nemen wordt iedereen die gevoelens toont opgepakt en afgevoerd. In die zin lijkt het idee van de film sterk op het idee van de National Socialistische Deutsche Arbeiters Partei (NSDAP) dat iedereen die niet Arisch is minder is en daarom vernietigd moet worden. Met als doel het realiseren van de perfecte samenleving. Hoewel in het geval van de NSDAP de perfecte maatschappij nooit helder wordt geformuleerd, behalve dat ze afhankelijk is van het Ariër zijn. In de film Equilibrium is de perfecte samenleving eentje waarin geen geweld voorkomt.
Maar daar kom je de eerste fout in het verhaal van de film tegen. Namelijk dat geweld geen geweld is als het gericht is op het voorkomen van geweld. Iets wat één van de rollen in de film ook zegt.
Nog wat fouten
Wat je heel sterk merkt in de film is dat het idee achter het verhaal niet goed is uitgewerkt. Zo zit de film vol met emotionele woorden. Iedere scene die tekst bevat kent emoties, omdat in taal bijwoorden en bijvoegelijke naamwoorden nu eenmaal de emotionele lading geven aan een zelfstandig naamwoord. Zo is het woord auto een emotioloos woord. Maar als ik zeg dat ik een mercedes A180 een mooie auto vind, dan brengt het bijvoegelijk naamwoord “mooie” mijn gevoel over. Zo zit de film Equilibrium vol met emotionele bijwoorden en bijvoegelijke naamwoorden. Om er een paar te noemen:
- eerste, in de betekenis van beter dan anderen
- verboden, in de betekenis van slecht voor je gezondheid, zowel geestelijk als lichamelijk
- dagelijks, in de betekenis van iedere dag herhalen, een gewoonte die je een goed gevoel geeft doordat het zekerheid biedt
Verder bevat de film ook zelfstandige naamwoorden die emoties bevatten. Zelfstandige naamwoorden als:
- vriend,
- vrijheid,
- liefde,
- vijand,
- haat,
- gevoel,
- vader,
- leider
beschrijven allemaal een begrip dat voor mensen emoties of gevoelens uitdrukken. We zijn ons misschien niet direct bewust van al die gevoelens en emoties, maar ze zijn er wel. Zo voelt het woord vriend toch echt anders aan dan het woord fiets.
Als de film dus echt nauwkeurig had willen zijn, dan hadden ze alle woorden die emoties oproepen moeten verwijderen. Helaas maakt dat een film zo saai en onkijkbaar, want emotieloos, dat het niet kan emotionele woorden weglaten. De film moet tenslotte ook nog verkopen en geld verdienen.
Een tweede fout
Een tweede fout in de film is dat het heel sterk overeenkomt met het verhaal van het boek 1984 van George Orwell. Ook daarin speelt het verhaal zich af rond het creëren van de perfecte maatschappij door een groepje 
machthebbers. De uitwerking van de film Equilibrium lijkt zelfs heel sterk op de uitwerking van het verhaal van George Orwell in de film Nineteen Eighty-four uit 1984. Maar ook een film als “Fahrenheit 451” lijkt aan de basis van Equilibrium gelegen te hebben. Fahrenheit 451 gaat over het vernietigen van boeken die emoties oproepen
Een derde fout
Een derde fout die de film Equilibrium maakt is het idee dat je emoties kunt onderdrukken zonder dat dat gevolgen heeft voor het menselijke bestaan. Er wordt gedaan alsof het onderdrukken van emoties alleen maar voordelen heeft, namelijk geen geweld meer. Maar het onderdrukken van emoties leidt tot depressie en depressie leidt tot niets doen. Depressie is namelijk het natuurlijke afweer mechanische van het menselijke brein tegen emoties die op het moment zelf te groot zijn om verwerkt te worden. Depressie is dus een overlevingsmechanisme, dat de mens tegen zijn eigen uit de hand lopende emoties beschermt. Maar langdurige depressie leidt echter tot een dusdanige instelling van het brein op niets doen, dat het tot stilstand komt en alleen nog overlevingsgedrag vertoont. Dus net genoeg eten en net genoeg bewegen en net genoeg ontlasten om niet ter plekke te sterven.
Het langdurig onderdrukken van emoties, zoals voorgesteld wordt in de film zou dus tot een depressieve samenleving geleid moeten hebben. De film zou dus helemaal niet gemaakt kunnen zijn zoals zij is gemaakt. De maatschappij die zou zijn ontstaan door het gebruik van het emoties onderdrukkende middel bestaat namelijk uit mensen die thuis bleven en niets doen. Nu niet bepaald een film die erg interessant is om te gaan kijken.
Een vierde fout
Een vierde fout in de film Equilibrium zijn de voortdurende emoties die langskomen. Als iemand wordt aangesproken op zijn handelen, dan geeft de persoon antwoord. Als hij vervolgens beschuldigt wordt van verkeerd handelen, dan zegt hij niet dat hij al antwoord heeft gegeven, maar dan gaat hij zich verdedigen. Iemand zonder emoties zou zich niets aantrekken van een beschuldiging, zeker niet als die beschuldiging een herformulering is van een vraag naar zijn handelen. In plaats daarvan zou iemand die beschuldigd wordt simpelweg antwoorden dat hij de vraag al beantwoord heeft. Het is juist het feit dat de beschuldiging emoties oproept, namelijk dat we het gevoel hebben onbetrouwbaar te zijn, waardoor we ons aangetast voelen in ons zelfbeeld, dat we op beschuldiging emotioneel reageren.
Daarnaast laten alle rollen in Equilibrium ambitie zien. Terwijl ambitie gebaseerd is op emotie. Zo hebben de leiders van de maatschappij de ambitie om emoties uit te bannen en het verzet tegen hun beleid te onderdrukken. De collega, Taye Diggs, van de rol gespeeld door Christian Bale heeft bijvoorbeeld de ambitie om beter te worden dan Christian Bale, zelfs als dat over de rug van Christian Bale moet. Het verzet heeft de ambitie om de wereld te bevrijden van het onzinnige beleid van onderdrukking van emoties en gevoelens. Terwijl Christian Bale de ambitie heeft om te begrijpen wat emoties zijn.
Maar zonder emotie of gevoel is er geen ambitie, omdat mensen zonder emotie of gevoel in een vorm van depressie gevangen zitten.
Een vijfde fout
Het idee achter de film Equilibrium dat emoties en gevoelens de oorzaak zijn van alle geweld in de wereld is ook fout. De meeste oorlogen en geweldssituaties in het leven gaan niet over emoties, maar over belangen. De meeste oorlogen worden gevoerd om een bepaalde bron veilig te stellen, bijvoorbeeld water, metaalertsen of olie. Of de oorlogen gaan over middelen. Zo viel Duitsland tijdens de tweede wereldoorlog Frankrijk, België, Noorwegen, 
Denemarken en Nederland binnen omdat ze de kust wilden gebruiken om Engeland aan te kunnen vallen. Deze verklaring is logischer dan welke andere omdat de Duitsers Zwitserland, Spanje en Zweden niet aanvielen. Dat waren allemaal landen die geen kust hadden of een kust hadden die niet dicht in de buurt van Engeland lag. De meeste oorlogen komen dus voort uit angst. Bijvoorbeeld angst om geen controle te hebben over je omgeving. Of angst om zonder water of anderen grondstoffen te komen zitten. Het zijn dus geen emoties die ons aanzetten tot geweld, maar een emotie, namelijk angst.
De keuze om dan alle emoties af te kappen, omdat je bang bent voor één emotie is als je hand afhakken, omdat je een vinger gebroken hebt.
Een zesde fout
Verder is het idee achter de film Equilibrium, dat emoties de bron van al het kwaad in de wereld zijn fout, omdat emoties nodig zijn om te leren. Als je alle emoties chemisch onderdrukt dan ontneem je mensen de mogelijkheid om te leren. Wat betekent dat één generatie chemisch onderdrukte emoties ertoe zou leiden dat de hele samenleving en al haar technische mogelijkheden in elkaar stort. Je zou dus precies dat veroorzaken wat je wilt voorkomen met je chemisch gecreëerde vrede, namelijk een wereld waarin ieder voor zich en zijn eigen overleven moet vechten.
Maar in de film Equilibrium wordt gedaan alsof je de emoties van mensen kunt onderdrukken, zodat ze in vrede samenleven, zonder dat dat gevolgen heeft voor hun vermogen om te leren. Mensen worden zelfs ingewikkelde bewegingspatronen aangeleerd om hun zo efficiëntere soldaten voor de machthebbers te maken.
Een zevende fout
Tot slot maakt de film Equilibrium een laatste en zeer ernstige fout, namelijk dat de bewakers van het systeem wel van gewone mensen kunnen zien dat ze emoties en gevoelens hebben, maar niet van de leiders. Hoewel de leiders voortdurend emoties tonen in hun woordgebruik en het aankleden van hun omgeving en het feit dat ze anderen aanspreken op hun emoties, is er nooit een controleur geweest die dat is opgevallen.
Zelfs in de tijd van de Sovjet Unie, wisten de meeste Russen dat de leiders een beter leven hadden dan de gewone burger. Ze wisten echter ook dat die leiders beschermd werden door een systeem van voordeeltjes voor iedereen die de leiders beschermden. Het had dus geen zin om in opstand te komen, omdat er teveel mensen waren die er belang bij hadden om het systeem in stand te houden. Het had dus veel meer zin om lid te worden van het bestaande systeem, dan te proberen het systeem te veranderen. In de film wordt echter gedaan alsof niemand bekend is met de luxe waarin de leiders leven en vooral niet de handhavers en beschermers van het systeem.
Toch een leuke film
Er zitten dus nogal wat fouten in de film Equilibrium, maar waarom wordt die film dan steeds opnieuw uitgezonden op commerciële zenders in binnen en buitenland. Ten eerste is het natuurlijk een mooi gemaakte film rond het begrip emotie, met een held die in opstand komt tegen het systeem en wint. Wie zou dat ook niet willen zijn een held die opkomt voor de onderdrukte en tegen de onderdrukking van gevoelens? We kennen het tenslotte allemaal het idee dat we onze emoties moeten onderdrukken. Bijvoorbeeld op het werk, waar van ons verwacht wordt dat we ondanks gevoelens van ongenoegen doen wat anderen van ons verwachten.
Ten tweede is het een film met Christian Bale, die in de jaren daarna Batman zou spelen. Een mooie man met een sprekend gezicht. Iets wat je ook terug ziet in de film waarin we regelmatig close-ups krijgen van Bale’s gezicht als er weer eens een emotie uitgedrukt moet worden.
Ten derde heeft de film een paar mooie scenes waarin we onszelf goed kunnen herkennen. Scenes waarin de saaiheid van ons bestaan duidelijk naar voren komt in de vorm van grijze en grauwe kleuren. Maar de saaiheid van ons bestaan wordt doorbroken door de hoofdrolspeler die ons bevrijdt van onze eigen onmacht om onszelf te bevrijden.
Tot slot is de film ook een succes door de snelheid van het verhaal en het gemak waarmee het verhaal te volgen is. Het verhaal van de éénling die in opstand komt tegen het systeem en wint.
Conclusie
Equilibrium is een film met inhoudelijk heel veel fouten. Er wordt namelijk vanuit gegaan dat je emoties kunt onderdrukken zonder dat dat ergere consequenties heeft voor een samenleving dan rust. De hele film is vervolgens een opeenstapeling van emoties in de vorm van bijwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden en ambities. Verder wordt er gedaan alsof emoties onderdrukken leidt tot een samenleving die gewoon doorwerkt en niet tot stilstand komt ook al betekent emoties onderdrukken dat je hetzelfde doet als een depressie creëren. Naast dit soort simpele fouten maakt Equilibrium de fout om te denken dat het emoties en gevoelens zijn die tot geweld leiden en niet persoonlijke - en groepsbelangen. Verder maakt de film de fout te denken dat een samenleving kan voortbestaan zonder gevoelens en emoties. Terwijl een gevoelloze en emotieloze maatschappij compleet tot stilstand zou komen omdat niemand zou kunnen leren.
Ondanks alle fouten die de film kent is het verhaal van de film heel herkenbaar en voor veel mensen aantrekkelijk. Het gaat namelijk over de eenling die in opstand komt tegen het onderdrukkende systeem en het weet te winnen van het systeem. Iets wat wij allemaal graag zouden willen kunnen en willen bereiken.