De Vitruviusman van Leonardo da Vinci

Inleiding

De Vitruviusman (of Man van Vitruvius) is een tekening van de mens met de door Vitruvius opgestelde conventies voor lichaamsverhoudingen. De (bekendste) Vitruviusman komt van de tekening van Leonardo da Vinci van omstreeks 1490.

Over de Vetruviusman

De tekening van Leonardo da Vinci (1452-1519) is een illustratie bij een passage uit het boek van de Romeinse architect Vetruvius. Leonardo da Vinci definieerde systematisch de lichaamsmaten van een man door het lichaam zowel in een cirkel als in een vierkant te plaatsen. De tekening wijkt enigszins af van de conventies die Vitruvius als:

Homo ad circulum (mens in cirkel)
Homo ad quadratum (mens in vierkant)

De navel staat in het midden van het menselijk lichaam, en als een cirkel beschreven wordt rond een man die op zijn rug ligt met armen en benen uitgestrekt, zal deze zijn vingers en tenen raken. Het menselijk lichaam kan niet alleen worden gemeten door het in een cirkel te plaatsen, dat kan men zien wanneer men het in een vierkant plaatst. Als men vanaf de voeten tot de top van het hoofd meet en daarna langs de geheel uitgestrekte armen, zal men vinden dat deze afstanden gelijk zijn, zodat de haaks op elkaar staande lijnen die de figuur insluiten, een vierkant vormen.

Het 344x245 mm grote origineel van Leonardo da Vinci's tekening van de Vetruvius man is in bezit van de Accademia in Venetië.

De tekening van de Vetruvius man geldt als een schoolvoorbeeld voor het streven naar wiskundige exactheid in de kunst. Het bijschrift van de tekening is opgesteld in spiegelschrift, zoals het merendeel van de nalatenschap van Leonardo da Vinci. De negende regel van het onderschrift luidt: Van de haarwortels tot de onderkant van de kin is het een tiende deel van de totale lengte;...

Vaak wordt de Vitruviusman van Leonardo da Vinci gebruikt om de gulden snede aan te duiden. Tevens wordt hij vaak genoemd in verband met een pentagon of een pentagram. Er is geen bewijs dat Leonardo da Vinci zich bewust was van deze relaties. De pentagramverwijzing is mogelijk een verwarring met de pentagram-man van Agrippa.

De maten van de mens volgens de Vetruvius Man

De in spiegelbeeld geschreven tekst naast de Vetruviusman van Leonardo da Vinci stelt het volgende:

Een palm is de breedte van 4 vingers.
Een voet is de breedte van 4 palms. (12").
Een kubit is de breedte van 6 palms.
Een pas is de breedte van 4 kubits.
De lengte van de man is 4 kubits. (24 palms).
De lengte van zijn "braccia aperte" (uitgestrekte armen) is gelijk aan zijn lengte.
De afstand van de haargrens tot de onderkant van de kin is een 10-de van de lengte van de man.
De afstand van de kruin tot de onderkant van de kin is een 8-ste van de lengte van de man.
De afstand van onderin de nek tot de haargrens is een 6-de van de lengte van de man.
De maximale breedte van de schouders is een kwart van de lengte van de man.
De afstand van het midden van de borstkas tot de kruin is een kwart van de lengte van de man ("quarto parti de l'uomo").
De afstand van de elleboog tot aan de vingertop is een kwart van de lengte van de man.
De afstand van de elleboog tot aan de oksel is een 8-ste van de lengte van de man.
De lengte van de hand is een 10-de van de lengte van de man.
De afstand van de onderkant van de kin tot de neus is een 3-de van de lengte van het hoofd.
De afstand van de haargrens tot de wenkbrauwen is een 3-de van de lengte van het hoofd.
De lengte van het oor is een 3-de van de lengte van het hoofd.
De lengte van de voet van de man is een 6-de van zijn lengte.

De Vitruviusman van Leonardo da Vinci

Inleiding

Over de Vetruviusman

De maten van de mens volgens de Vetruvius Man

Links