Wie is Renoir
Inleiding
Renoir (Limoges, 1841 - Cagnes-sur-Mer, 1919) was een van de toonaangevende leden van een impressionistische groep schilders die hun hoogtepunt beleefden tussen de jaren zeventig en negentig van de 19e eeuw. In tegenstelling tot sommige van zijn tijdgenoten was hij bij zijn leven al een algemeen en wereldwijd erkend kunstenaar. Een beknopte biografie.
Portretten
Pierre-Auguste Renoir zoals zijn volledige naam luidt, ziet het levenslicht op 25 februari 1841 in Limoges, hoofdstad van de Franse regio ... Hij heeft twee broers en een zuster en zijn ouders verdienen de schamele kost als kleermakers. Als hij vier jaar is verhuist de familie Renoir naar Parijs, maar ook daar gaan ze er financieel weinig op vooruit. Het is zelfs zo dat als een derde broertje geboren wordt Pierre noodgedwongen op de werkbank van zijn vader moet slapen. In die periode heeft hij al de onweerstaanbare drang om te tekenen. Met het kleermakerskrijt van zijn vader tekent hij zijn eerste portretten op de vloer van het ouderlijk huis. Hoewel de omstandigheden om zich op creatieve wijze te uiten verre van ideaal zijn wordt hier het zaad geplant voor zijn latere successen.
Muziek
Tegelijkertijd met zijn schildersambities ontluikt bij de jonge Pierre nog een ander talent. Hij blijkt uitermate muzikaal onderlegd te zijn wat een van zijn leraren op school ertoe aan zet om hem aan te melden voor het zangkoor van de Parijse Saint-Eustache kerk. Artistiek leider is de componist Charles Gounod die er vast van overtuigd is dat hij alles in zich heeft om met de juiste scholing uit te groeien tot een befaamde vocalist. De dan dertienjarige en schuchtere Renoir huivert echter bij de gedachte dat hij zijn leven lang voor publiek moet optreden. Daarbij prefereert hij het schilderen boven de muziek tot grote teleurstelling van zijn verwachtingsvolle mentor. Renoir volgt zijn instinct en weet een stageplaats te verwerven bij een porseleinfabrikant.
Decoratieschilder
Tijdens die periode volgt Renoir een avondcursus aan het Ecole des Dessins et d'Arts en gaat zich intensief toeleggen op het schilderen met olieverf. De rest van zijn vrije tijd brengt hij door in het nabijgelegen Louvre waar hij de werken van al die daar tentoongestelde oude meesters bestudeerd. Al gauw beseft hij dat dit zijn toekomstige metier zal zijn. Desondanks blijft hij om in zijn onderhoud te voorzien bij de porseleinfabriek werken. Ook al om zijn ouders financieel te ondersteunen. De markt voor handwerk staat echter op instorten. Vakwerk wordt niet meer op waarde geschat en de kunstdruk zal in de toekomst de ambachtslieden steeds meer gaan vervangen. Renoir zoekt zijn heil in het decoratie schilderen waarmee hij vanwege zijn talent al gauw in hoog aanzien komt te staan.
Monet
Hij boekt successen met het beschilderen van muren in cafés en start in 1862 een studie aan het Ecole des Beaux-Arts. Ondertussen begint Renoir zich na het bestuderen van de oude meesters evenals veel studiegenoten waaronder Monet verder te ontwikkelen. Men wil vanaf nu de natuur weergeven zoals de kunstenaar ze op dat moment ziet waarbij rekening gehouden dient te worden met de steeds wisselende lichtverhoudingen wat alleen maar mogelijk is met de meest subtiele kleurschakeringen. Vanwege zijn alweer precaire financiële situatie huurt hij samen met Monet een kamer en proberen ze het hoofd boven water te houden met het in opdracht schilderen van portretten. De vrienden zijn vaak in het bos van Fontainblue te vinden waar de meeste landschapsschilderijen van Renoir tot stand komen. Om de balans in zijn werk te waarborgen brengt hij echter evenveel tijd in zijn atelier door.
Impressionisme
Na zijn voor hem rustig verlopen diensttijd in het leger tijdens de Frans-Duitse oorlog keert Renoir begin jaren zeventig van de negentiende eeuw terug naar Parijs. Die periode kan gezien worden als zijn impressionistische bloeitijd. Hij ziet zijn vriend Monet weer en trekt op met geestverwanten als Degas, Pisarro en Berthe Morisot, een van de eerste vrouwen die het impressionisme omarmden. De komende tien jaar ontstaan een aantal van de schilderijen die een sleutelplaats binnen het oeuvre van Renoir zullen innemen. Pont Neuf, Danseuse, Bal Au Moulin De Galette, La Loge en La Dance A Bougival. Stuk voor stuk werken die rijkelijk bruisen van bedwelmend mooie kleurnuances en sprankelende levendigheid. Als de bekende galeriehouder Paul Durand-Ruel in een grote expositie maar liefst 110 schilderijen van zijn hand tentoonstelt betekent dit de definitieve doorbraak van Auguste Renoir.
Les Grande Baigneuses
Renoir is er echter niet de schilder naar om in een trucje te blijven hangen. Als hij tegen de vijftig loopt verzet de schilder de bakens rigoureus en treedt hij in de voetsporen van klassieke helden als Diego Velazquez, Titiaan en Pieter-Paul Rubens. Zijn stijl neemt plotsling weer scherpere contouren aan en in feite keert hij daarmee terug naar de klassieke schilderstijl waar het voor hem ooit allemaal mee begon. Hij schildert veel naakten in de openlucht waarvan vooral Les Grande Bagneuses als een meesterwerk wordt gezien. In 1890 trouwt hij met Aline Charigot die hij dan al tien jaar kent. Twee jaar eerder hadden de dokters reumatoïde artritis bij hem gediagnosticeerd, de nachtmerrie van elke schilder. Dat vergt veel van zijn vermogen en dus vestigt hij zich in het Franse kustplaatsje Laques-Sur-Mer waar het warme klimaat een gunstige invloed heeft op zijn gestaag voortwoekerende kwaal.
Schilderschap
Als het op een gegeven moment zo erg wordt dat zijn vingers het laten afweten schildert hij verder met de penseel aan zijn hand gebonden. Deze geïmproviseerde prothese stelt hem in staat om nog enkele schilderijen af te maken met een verbluffend goed resultaat. In 1915 slaat het noodlot echter weer ongenadig toe als Aline, zijn steun en toeverlaat, onverwacht komt te overlijden. Renoir bevecht zijn schilderschap echter met hand en tand. Het schilderen is de enige troost die hem nog rest. Zelfs als hij in de herfst van 1919 door een ferme longontsteking geveld is, laat hij zich nog zijn schildersgerei aan het bed brengen. Op 3 december lukt het hem nog een schilderij tot een goed einde te brengen. "Ik geloof dat ik er onderhand verstand van begin te krijgen.', zou hij naar verluidt gezegd hebben. Koud een paar uur later slaapt hij voor eeuwig in. Renoir is begraven in Essoyes naast Aline.