Spelen en aanschaf van een djembé

Ritmegevoel

Iedereen met een beetje ritme gevoel kan djembé leren spelen. Als je navraag doet bij mensen die de djembé in groepsverband bespelen, zul je merken dat deze mensen dit als een heel ontspannende bezigheid ervaren. Als je in een beginnergroep mee gaat doen begin je aan de basis en is een muzikale achtergrond niet noodzakelijk. Om verschillende geluiden uit een Djembé te krijgen is oefening wel een vereiste. Het is vooral de techniek die je letterlijk in de vingers moet krijgen.

Wat is een djembé

De Djembé is een bekervormige trommel gemaakt van hout en is oorspronkelijk afkomstig van het Malinke volk op de grens van Mali en Guinee. De trommel wordt uit één stuk hout gemaakt. Dit stuk hout wordt net zo lang bewerkt tot er een soort beker ontstaat die aan de onderzijde open is. Aan de bovenzijde wordt een geiten- of antilopenvel gespannen met behulp van een stalen ring en een koord van 4 tot 5 mm dik. Het vel wordt op spanning gebracht doormiddel van een koord dat met een speciale vechttechniek bevestigd wordt. Deze vlechttechniek noemt men de diamantsteek.

Speeltechniek

De djembé wordt met de hand bespeeld. Men onderscheid drie basistonen, de bastoon, de open toon, en de slap. De bastoon wordt gepeeld door met iets holle vlakke hand op het midden van het vel te slaan. Een open toon krijg je door op de rand van het vel te spelen, echter alleen met de volle lengte van je vingers. De slap is de moeilijkste toon. Hierbij zijn de vingers iets gespreid en ontspannen. De vingers raken het vel enigszins schuin, waarbij de vingertoppen als eerste het vel raken. Hiermee ontstaat er een hoge toon. Deze drie tonen zijn de basis van het djembé spelen. Het spelen kun je zowel staand als zittend. Staand moet de djembé aan een draagband bevestigd worden. Dit wordt niet zo prettig ervaren door de constante druk op de schouder. Zittend heeft voor vele dan ook de voorkeur, let hierbij op de juiste hoogte van de djembé om gemakkelijk te kunnen spelen.

Spelen in groepsverband

De djembé klinkt het mooiste in groepsverband. In een groep worden ook andere trommels gebruikt die voor begeleiding zorgen, zoals de Kenkeni, Sangban en de Doundoun. Deze drie trommels variërend van grote, zorgen voor het basisritme en worden in tegenstelling tot de djembé met stokken bespeeld. Boven op een van de drie trommels kunnen gesmede bellen gemonteerd worden, de zogenaamde Kenkens. Deze bellen laten een monotoon ritme horen wat boven alle trommels uit komt. Hieromheen kan een groep djembé spelers gevormd worden die bij voorbeeld drie of vier verschillende ritmes spelen. Uit deze groep kunnen twee solospelers naar voren treden die om beurten een solo spelen, alsof ze met elkaar praten. Vandaar dat ze in Afrika deze trommels de sprekende trommels noemen. De djembé ritmes zijn innig verbonden met de traditionele Afrikaanse dansen, rituelen en dorpsfeesten. Er worden ook workshops gegeven voor zowel kinderen als volwassenen. Zo’n workshop geeft een kick en voedt de teamspirit van de deelnemers. Een samenspel bestaat uit samenwerking.

Hoe kies je de juiste Djembé

Een goede djembé is van hardhout gemaakt, het beste is van een houtsoort die niet alleen sterk, maar ook licht is. De beste houtsoort die aan de genoemd voorwaarde voldoet is lenké. Deze houtsoort is vooral te vinden in Mali, Ghana en Ivoorkust. Belangrijker nog dan de houtsoort is de vorm van de trommel. Deze dient aan de binnenzijde glad afgewerkt te zijn. Het hout mag geen scheuren of barsten vertonen. Ook dient de trommel mooi rond te zijn, dus niet ovaal. Kijk of het vel met een goed kwaliteit nylon touw gespannen is. Het beste touw heeft een kern gemaakt van kunstvezel met een slijtvast geweven buitenmantel. Neem voor een goede klank een niet te dik maar ook zeker niet te dun vel. Het vel en touw is overigens vervangbaar zodra dit versleten is. Kijk bij aankoop altijd van onder in de djembé en houd deze naar het licht gericht om te controleren op scheuren in het hout en eventuele gaatjes in het vel. Als er kleine gaatjes in het vel zitten kan dit na verloop van tijd gaan scheuren of zodra je het vel strak aanspant. Een djembé met een schitterend uiterlijk zegt nog niets over de kwaliteit van de klank. Je kunt ook een oerlelijke Djembé hebben met een schitterende klank. Smaken zijn nu eenmaal verschillend en heel persoonlijk. Bedenk echter wel, het is de buitenkant die je ziet, maar het is de binnenkant die je hoort. Speel op zoveel mogelijk djembés om er achter te komen of je uit elk exemplaar het zelfde geluid kunt halen. Een mooie bas is niet genoeg, er moet voldoende verschil in klank hoorbaar zijn tussen de basis tonen. Kijk bij aanschaf ook naar een degelijke draagtas. Het vel is namelijk gevoelig voor beschadigingen en weersinvloeden. Bescherming is dan ook geen overbodige luxe.

Conclusie

De djembé is een Afrikaans instrument dat de laatste jaren in het westen heel populair is geworden. In Nederland zijn veel djembé scholen waar iedereen les kan gaan nemen en in groepsverband kan leren spelen. Ook de traditionele muziekscholen hebben de djembé in hun programma opgenomen. Je kunt vaak gebruik maken van djembés die op de scholen aanwezig zijn. Hierdoor kun je de aanschaf van een djembé uitstellen tot je zeker weet of deze ontspannende manier van muziek maken iets voor jou is. Een nadeel hiervan is dat je thuis niet kunt oefenen op de techniek. De eerste paar lessen is dit nog geen probleem, gebruik deze tijd om informatie in te winnen over de aanschaf van een djembé.