Melodisch slagwerk
Melodisch slagwerk
Er is een groep melodische slagwerkinstrumenten waarover bij de meeste mensen verwarring bestaat. Veel mensen kennen wel een Xylofoon die op scholen bij muzieklessen gebruikt wordt. De naam van dit instrument komt van het Griekse xylos, dat hout betekent. Er zijn meerdere instrumenten die in de volksmond onjuist ‘Xylofoon’ genoemd worden zoals de Marimba, Vibrafoon, en Glockenspiel.
Wat is nu eigenlijk een Xylofoon.
De xylofoon is een muziekinstrument dat behoort tot het gestemde slagwerk. Dit instrument bestaat uit een reeks houten staven die zijn opgehangen aan een op een frame gespannen touw. Onder iedere toets kan een resonator (klankholte) hangen om de grondtoon te versterken. Omdat de toonhoogte afhangt van de lengte van de toets zijn de laagste toetsen veel langer dan de hoogste (hetzelfde geldt voor klankholten). De concertxylofoon bestaat uit twee rijen staven: de achterste rij correspondeert daarbij met de zwarte toetsen van een piano en de voorste met de witte. Het instrument wordt bespeeld met stokken met een harde kop van rubber, hout of kunststof. In de muziekwereld worden deze stokken ‘mallets’ genoemd.
Marimba
Een Marimba is een aan de xylofoon verwant muziekinstrument uit de familie der idiofonen. Dit zijn muziekinstrumenten gemaakt van materiaal dat van nature klankrijk is. Marimba's worden zowel in volksmuziek als in klassieke muziek gebruikt. Maar ook vooral in de moderne slagwerk muziek die speciaal geschreven is voor slagwerkgroepen. De marimba vindt zijn oorsprong in Afrika. Het woord marimba komt van het Bantoe-woord “imba” wat “lied” betekent. De marimba kan beschouwd worden als de alt- of basversie van een xylofoon. Een marimba heeft een veel warmere en vollere klank dan een xylofoon. Het stemmen van marimbatoetsen gebeurt op dezelfde manier als bij een xylofoon door aan de onderzijde van de toetsen materiaal weg te halen tot deze de juiste toon heeft. Deze toetsen kunnen van verschillende houtsoorten gemaakt worden zoals Honduras-Rosewood dit is een vrij harde houtsoort.
De eerste voorloper van de marimba werd in de 15e eeuw teruggevonden in Ethiopië. Dit instrument had lange latten. Onder deze latten hing men lege kalebassen om de klank te versterken. Deze marimba werd met twee omwikkelde stokken bespeeld. In de 16e eeuw kwam de vroege marimba in midden- en zuid Amerika terecht. In Guatemala en Mexico werd dit instrument verder ontwikkeld en werd het het nationaal instrument bij de Chiapas-indianen. De houten resonatoren komen in de plaats van kalebassen bij het Afrikaanse instrument. Begin 19e eeuw krijgt de marimba twee rijen toetsen en wordt gestemd als de piano. De houten resonatoren worden vervangen door resonerende aluminium buizen.
Vibrafoon
Een vibrafoon lijkt op een xylofoon. Het verschil zit onderandere in de toetsen, de Vibrafoon heeft metalen toetsen en de Xylofoon houten. Om het geluid op elk gewenst tijdstip te dempen, bevindt zich onder de toetsen een dempbalk. Door het pedaal van de vibrafoon met de voet in te drukken komt de dempbalk los van de toetsen waardoor je de duur van een toon verlengt. Onder de toetsen van de vibrafoon zijn ook klankbuizen oftewel resonantiebuizen gemonteerd. Bovenin de opening van deze buizen zit een plaatje dat met een motortje aan het draaien kan worden gebracht, waardoor een vibrato (trillend geluid) ontstaat. Hieraan dankt de vibrafoon dan ook zijn naam. De resonantiebuis is aan de onderkant dicht. De vibrafoon wordt het meest gebruikt in de jazz en in latin. Desalniettemin wordt in harmonie-orkesten en in modernere slagwerk muziek de vibrafoon vaak gebruikt.
Klokkenspel
Een Klokkenspel is een muziekinstrument bestaande uit twee rijen metalen staven (toetsen), doorgaans zonder klankbuizen. De officiele benaming is Glockenspiel. Het instrument wordt bespeeld met harde stokken met metalen of glazen koppen. De afmetingen van de toets (lengte en dikte) bepalen de hoogte van de voortgebrachte toon. In tegenstelling tot Xylofoon en Marimba wordt alleen de grondtoon gestemd. De boventonen van een Glockenspiel zijn hierdoor niet harmonisch. Spelen van tertsen in het hoge register van een Klokkenspel maakt doordringende geluiden hoorbaar. Een variant van het Klokkenspel zoals dat in een harmonie, fanfare of drumband gebruikt wordt staat ook bekend als een lyra of bell lyra.
Mallets (stokken)
Het aantal mallets waarmee wordt gespeeld varieert. Sommige muzikanten spelen met twee mallets, in ieder hand één. Maar veelal worden twee mallets per hand gebruikt. Hiermee is het dan ook mogelijk om akkoorden te spelen. Er zijn veel verschillende mallets, voor elk instrument en klank kan er een keuze gemaakt worden. Voor de Marimba gebruikt men een mallet met een rubberen klopper omwonden met wollen touw voor een extra warme klank. In tegenstelling tot de Marimba worden voor de Xylofoon en Klokkenspel harde stokken gebruikt om een felle klank te verkrijgen.
De slagwerkers op de foto spelen een duet op Marimba en Vibrafoon. Dit is via de link te zien en te beluisteren.