Inleiding

Muzikanten zijn zielig, tenminste dat is de gedachte die je moet krijgen als je ziet dat ze zowel voor het schrijven, spelen en publiceren van muziek geld willen krijgen en voor het afspelen. Hoe ziet dat er uit? Je koopt als winkelier of bedrijf een stereo-installatie om je klanten of medewerkers een plezier te doen. Vervolgens moet je betalen voor het feit dat je je klanten muziek aanbiedt. Het bijzondere is alleen wel dat je niet eenmalig betaalt bij de aankoop van de muziek maar iedere keer dat je muziek draait.

Zielige muzikanten

Muzikanten moeten dus wel veel zieliger zijn dan gewone ondernemers want als ze eenmaal hun muziek opgenomen hebben kunnen ze nooit meer werk krijgen om muziek te spelen. Nee, dan hebben gewone ondernemers het veel beter. Als die eenmaal een auto verkocht hebben dan kunnen ze morgen weer een auto verkopen. Tenminste dat moet toch de redenatie zijn van de muziekindustrie als ze wil dat ze voor ieder gebruik van muziek betaald worden. Want blijkbaar zijn wij muziekkopers vreemd, wij luisteren liever naar opgenomen muziek dan muziek gespeeld door de muzikant. Al die fans die concerten bezoeken, dat zijn dus niet echt fans, maar waarschijnlijk betaalde plaatsvullers. Of zouden het buitenaardse wezens zijn die zich gewoon gratis op een stoel binnen teleporteren en vervolgens lekker van de vaardigheden van onze muzikanten genieten. Dat moet het toch zijn, hoewel ik dan niet helemaal snap hoe het kan dat er reclame gemaakt wordt voor optredens met prijskaartjes van rond de tachtig Euro. Of zijn wij zo zot dat we die kaartjes kopen en ons dan weg laten sturen als de zaal vol blijkt te zitten met buitenaardse muziekliefhebbers.

Betalen voor gebruik

De huidige structuur rond het betalen om vastgelegde muziek buitenshuis te mogen afspelen lijkt een beetje op de volgende ideeën.

Stelt u zich voor dat uw bedrijfsadviseur u voor honderdvijftig Euro het uur een adviesje levert. Zodra u het advies toepast komt de adviseur terug en rekent u nog eventjes een Euro per medewerker af, met de redenatie:

• Uw medewerkers gaan meer verdienen door mijn werk.

Hoe vreemd zou u dan opkijken? Waarschijnlijk stuurt u hem de deur uit met de mededeling dat u nooit meer bij hem om advies komt. Maar als het om muziek gaat dan betalen we zonder problemen Buma/Stemra en SENA om schrijvers, muzikanten en uitgevers te betalen voor iets waar ze al betaald voor hebben gekregen.

Of wat zou u zeggen van het volgende idee:

U mag deze tekst eenmalig lezen. Maar als u hem nog een keer leest, dan moet u een Euro betalen. Want omdat u deze tekst nog een keer leest verdien ik er geen twee keer aan en dat is toch eigenlijk wel vreemd, dat ik maar één keer aan mijn tekst mag verdienen.

Zou u mijn tekst dan nog een keer lezen.

Wat zou u er van zeggen als romanauteurs en boekenuitgevers een chip in hun boek zouden laten inbouwen waarmee ze kunnen zien hoevaak u een boek leest. Stel dat ze op basis daarvan u aan het eind van het jaar een rekening sturen voor het aantal keren dat u het boek hebt gelezen.

Nu zal de muziekindustrie roepen, maar je betaalt toch ook wegenbelasting. Waarbij ze dan even buiten beschouwing laten dat als je geen auto rijdt je geen wegenbelasting betaalt. Terwijl als ik een winkel inloop en iets koop, ik via de prijs van het product meebetaal aan de muziek die gedraaid wordt. Maar ik kan niet tegen de winkelier zeggen, zet de muziek even uit en trek het bedrag dat je moet betalen om muziek te draaien maar van mijn prijs af. Ik ben dus verplicht om te betalen voor iets waar ik misschien helemaal geen gebruik van wil maken. Terwijl ik er ook niets voor terugkrijg. Nu roept de muziekindustrie hard dat ik er wel iets voor terugkrijg, namelijk nieuwe muziek. Maar wat nu als ik doof ben. Dan heb ik dus niets aan muziek, maar betaal er wel aan mee iedere keer dat ik iets koop. Dat heet ook wel solidariteit zeggen ze dan snel bij de muziekindustrie. Maar dan is de muziekindustrie dus geen onderneming in de zin des wets, want een onderneming loopt risicos en kan die niet afdekken door zijn voormalige klanten te vragen te blijven betalen voor de producten die ze hebben gekocht. Gewone ondernemingen moeten hun risicos afdekken door producten te maken en verkopen die toekomstige klanten willen, niet door hun bestaande klanten te laten betalen voor het voortdurende gebruik.

Wat negatief

Nu kun je zeggen dat dit een negatieve voorstelling van zaken is. Maar dan vraag ik me af waarom we het collectief vervelend vinden om te moeten betalen voor het rijden in de spits? Waarom vinden we het erg om verkeersboetes te krijgen? Waarom vinden we het erg dat we iedere maand belasting betalen over ons salaris? Waarom vinden we dat de hypotheekrente aftrek op onze inkomstenbelasting niet mag worden afgeschaft? Waarom vinden we het erg dat softwaremakers ons software leveren, maar er bij zeggen dat het hun eigendom blijft? Maar waarom vinden we het niet erg dat autofabrikanten ons maar eenmalig een bedrag vragen dat de kosten voor de fabricage dekt en een percentage om nieuwe autos te kunnen maken. Waarom vinden we het niet erg dat kranten- en boekenuitgevers ons eenmalig laten betalen voor de krant en een boek, bestaande uit de kosten en een percentage om nieuwe kranten en boeken uit te kunnen brengen? Waarom vinden we het niet erg dat de winkelier ons geen toegangskaartje voor zijn winkel verkoopt? Waarom vinden we het niet erg dat we via de producten die we kopen moeten betalen voor muziek die we niet willen horen?

Speciale muziekindustrie

Of zijn we het eens met de muziekindustrie dat zij iets speciaals zijn, anders dan kledingfabrikanten en bakkers. Mogen zij via Buma/Stemra en SENA geld innen om geregistreerde muzikanten een uitkering te kunnen geven, die ze anders via de overheid zouden krijgen als ze geen inkomen hebben. Waarom is er niet zo’n fonds voor schrijvers? Waarom moeten schilders die werkloos worden aankloppen bij het UWV? Waarom moeten directeuren van BV’s zelf zorgen voor hun Arbeidsongeschiktheidsverzekering? Wat is er zo zielig aan muzikanten dat ze een speciale uitzonderingspositie moeten hebben ten opzichte van andere ondernemers? Want als puntje bij paaltje komt en ze hebben succes dan willen ze opeens wel alle voordelen van het ondernemerschap. Dan willen ze de btw teruggaaf, de aftrek van kosten van de winst, de verkoop van hun auteursrechten tegen opbod.

Hoe kan dit?

Blijft uiteindelijk de vraag over hoe het kan dat de muziekindustrie zo’n uitzonderingspositie heeft ten opzichte van andere dienstenleveranciers. Want waarom krijgen leerkrachten niet voor ieder jaar dat ze werken een percentage van de loonsom van hun leerlingen? Waarom hoeven wij psychotherapeuten niet de rest van ons leven te blijven betalen voor de genezing die ze hebben veroorzaakt? Waarom krijgen auteurs niet gewoon ieder jaar een leuk bedrag uitgekeerd voor het feit dat ze ooit een boek hebben geschreven? Waarom krijgen kunstschilders en fotografen niet een jaarlijks bedrag uitgekeerd op basis van het aantal keer dat wij hun werk zien? Waarom moet ik de chirurg niet de rest van mijn leven betalen voor het feit dat hij mijn leven heeft gered? Zo kun je de lijst van uitvoerders die net zoveel rechten hebben op een jaarlijkse uitkering als muzikanten nog veel langer maken. Maar toch is het alleen de muziekindustrie die dit recht van naheffing op gebruik heeft. Hoe zou dat nu kunnen?

Vreemd?

Overigens hoeveel muzikanten betalen de fabrikanten van hun instrumenten een deel van hun inkomsten, omdat de fabrikanten het de muzikanten mogelijk maken om hun muziek te spelen. Hoeveel muzikanten zouden niet heel vreemd opkijken als fabrikanten van muziekinstrumenten op die manier te werk zouden gaan? Waarom vinden ze het dan niet vreemd als ze het zelf doen?