Etta James 1938 - 2012

Inleiding

Hoewel Etta James misschien niet bij iedereen bekend is geldt ze als een van de grootste zangeressen van haar generatie die op onnavolgbare wijze genres als soul, rhythm & blues, gospel, blues, rock & roll en jazz naar haar eigen hand wist te zetten. Haar loopbaan kende evenveel ups als downs en al werd ze nooit zo beroemd als geestverwant en generatiegenoot Aretha Franklin (zie ook: http://www.leerwiki.nl//userend/index.php?r=article%2Farticle%2Fview&slug=wie-is-aretha-franklin&id=10049&category0=bekendheden&parent1=geschiedenis&parent2=volkeren&parent3=cultuur) toch zijn talloze artiesten schatplichtig aan haar van Janis Joplin tot Diana Ross en Amy Winehouse tot Adele.

Kerkkoor

Jamesetta Hawkins zoals haar echte naam luidt, ziet het levenslicht in Los Angeles en groeit op in liefdeloze omstandigheden. Haar moeder is veertien jaar bij de geboorte, werkt als prostituee en besteedt de opvoeding van haar dochter uit aan vage, gewelddadige familieleden die haar slecht behandelen. Over haar vader is niets bekend al heeft Etta altijd beweerd dat het de roemruchte poolspeler Rudolf Wanderone alias Minnesota Fats zou zijn geweest. Bewezen is dat echter nooit. Etta is daardoor al vroeg op zichzelf aangewezen al krijgt ze veel steun van James Earle Hine, muzikaal supervisor van het plaatselijke kerkkoor Echos Of Eden, van wie ze vanaf haar vijfde zangles krijgt. In de St. Baptist Church wordt de kiem geplant voor haar latere successen.

Doo-wop

Zo leert Etta al op vroege leeftijd al de facetten van het zingen kennen en wanneer ze in 1950 met haar moeder naar San Fransisco verkast is ze al een door de wol geverfde zangeres. Ze raakt in de band van de dan sterk opkomende doo-wop, een a capella zangstijl waarbij het zwaartepunt ligt op de vocale harmonieën. Samen met enkele geestverwanten gaat ze onder de naam The Creolettes in bars en clubs optreden. Zo komt ze onder de aandacht van johnny Otis die de groep onderbrengt bij Modern Records en hun naam veranderd in Peaches. James zal er later de bijnaam "Miss Peaches" aan overhouden. hij is het ook die haar aanraadt haar voornaam in tweeën te hakken en om te draaien tot etta James omdat dit lekkerder bekt. Het bekendste liedje uit die periode dat ze samen met Otis schrijft is Roll With Me Henry uit 1955, wat echter vanwege de expliciete seksuele toespeling noodgedwongen omgedoopt wordt tot het veel braver klinkende The Wallflower.

Chuck Berry

Het ligt voor de hand dat Etta james uiteindelijk solo zal gaan. op aanraden van haar toenmalige vriend Harvey Fucqua, bekend rhythm & blues producer en lid van doo-wop groep The Moonglows waarvan Marvin Gaye dan de leadzanger is, tekent ze een contract bij het befaamde Chess label dat ook Muddy Waters (zie ook: http://www.leerwiki.nl/Wat_is_ Blues_ Muziek) en Chuck Berry (zie ook: http://www.leerwiki.nl/Chuck_Berry_rock_and_roll_pionier) onder haar hoede heeft. Naast het feit dat ze als achtergrondzangeres te horen is op diverse hits van laatstgenoemde scoort ze hier onder eigen naam een groot aantal hits waaronder At Last, Tell Mama, Security en I'd Rather Go Blind, wat oorspronkelijk een b-kantje is. Dit liedje wordt ook in Europa een grote knaller in de vertolking van de Britse band Chicken Shack. De zangeres heet Christine Perfect en zal later toetreden tot Fleetwood Mac (zie ook: http://www.leerwiki.nl//userend/index.php?r=article%2Farticle%2Fview&slug=fleetwood-mac-naar-nederland&id=10301&category0=bands&parent1=muzikanten&parent2=muziek&parent3=cultuur). Enkele van James' hits zijn opgenomen in de beroemde FAME Studios in Muscle Shoals waar ook de succesnummers van Aretha Franklin tot stand kwamen. De doorbraak naar een wereldwijd publiek die zo voor Aretha gegenereerd wordt is echter niet weggelegd voor Etta.

Drugs

Dat laatste is voornamelijk te wijten aan haar onvoorspelbare levenswandel die grotendeels bepaald wordt door een aantal verslavingen waarvan eten nog de minst gevaarlijke is. Het zijn foute mannen, drank, drugs en dan vooral heroïne die keer op keer een rem zetten op haar creativiteit. Naar buiten toe staat Etta james te boek als een keiharde dame waarmee niet te spotten valt en die vanwege haar explosieve gedrag meermaals achter tralies beland. In feite is ze echter een doodsbang meisje, hevig getraumatiseerd door haar harde jeugd, zo zal ze later tegen journalist David Ritz verklaren die haar memoires optekent. De drugs gebruikt ze om een ondoordringbare muur om zich heen op te trekken zodat het lijkt alsof ze de touwtjes stevig in handen heeft. Pas later durft ze voor zichzelf toe te geven dat dit een drogreden was al zal het nog tot 1988 duren voor ze definitief van haar ergste verslaving geneest.

Billie Holiday

Hoewel ze ook in de jaren zeventig nog een aantal fraaie platen maakt heeft het er alles van dat Etta James haar leven pas een beetje in goede banen weet te leiden als in 1989 Seven Year Itch verschijnt. Zo langzamerhand begint een nog steeds groeiende fanschare waaronder ook veel jongeren gefascineerd te raken door haar zangkunst. Met Mystery Lady een album met liedjes die geassocieerd worden met Billie Holiday sleept ze zelfs een Grammy in de wacht. Het moest er ooit eens van komen dat ze een eerbetoon bracht aan de jazz zangeres met wiens leven dat van haar zoveel raakvlakken vertoont. Vanaf het nieuwe millennium krijgt ze de ene na de andere prijs toebedeeld en geniet ze algemeen erkenning als een van de grootse vrouwelijke vocalisten aller tijden. Ook blijft Etta ondanks haar respectabele leeftijd nog steeds optreden al moet ze gaandeweg vanwege haar fragiele gesteldheid vaker concerten afzeggen.

Beyoncé

In 2008 speelt Beyoncé de rol van Etta James in de speelfilm Cadillac Records dat losjes gebaseerd is op het leven van Leonard Chess, oprichter van Chess Records. Het jaar daarop mag de zangeres At Last, een liedje uit de film, zingen tijdens de inauguratie van president Barack Obama. Dit zeer tot ongenoegen van James die zegt dat ze haar eigen hit veel beter had kunnen vertolken. "Ik heb dat mens nooit gemogen.", noteert de pers. "Ze kan een flink pak rammel van me krijgen." Er wordt verontwaardigd gereageerd op haar uitspraken. Stond ze tijdens de premiere van Cadillac Records niet nog zusterlijk gearmd en zoenend met Beyoncé op de rode loper? De zoon van Etta brengt uitkomst. Het blijkt dat zijn moeder al enige tijd aan Alzheimer lijdt waardoor ze langzamerhand het contact met de werkelijkheid begint te verliezen. Tot overmaat van ramp wordt door de artsen niet lang daarna leukemie gediagnosticeerd. Ze werkt op dat moment aan het coveralbum The Dreamer wat haar zwanenzang zal blijken te zijn. op 20 januari 2012 komt Etta James, twee dagen na haar vroegere mentor Johnny Otis en vijf dagen voor haar 74ste verjaardag, te overlijden.