Wat vieren we met Witte Donderdag

Inleiding

In de aanloop naar Pasen worden er een aantal feestdagen gevierd. Zo zijn er Carnaval en Goede Vrijdag. Tussen die twee feestdagen zit ook nog Witte Donderdag. Maar welke Christelijke of Bijbelse gebeurtenis wordt dan eigenlijk herdacht? En waarom heet deze dag nou eigenlijk Witte Donderdag? Waarom niet Groene of Blauwe Donderdag? Je leest het in dit artikel.

Wat vieren we

De gebeurtenissen die op Witte Donderdag worden herdacht, staan beschreven in elk van de vier evangeliën. Die zijn geschreven door Marcus, Lucas, Johannes en Mattheus. Het is bijzonder dat het verhaal in alle evangeliën wordt genoemd. Het verhaal begint bij de voorbereidingen die de twaalf apostelen van Jezus treffen voor het Paschamaal. Pascha is een oud Joods lentefeest. Na zonsondergang nuttigen met z’n dertienen gezamenlijk het diner. Dit diner staat bekend als ‘’Het Laatste Avondmaal’’. Tijdens deze maaltijd zou Jezus hebben gezegd dat één van zijn apostelen hem later zou gaan verraden. Dit bleek later Judas te zijn. In de evangelie van Johannes staat beschreven dat Jezus van alle apostelen de voeten wast en dat hij ze vertelt dat ze elkaar moeten bijstaan en helpen in moeilijke tijden. Daarna vertelt Jezus en leert de twaalf onder andere het gebed Onze Vader. Daarna gaan ze met zijn twaalven (Judas was inmiddels vertrokken) naar de Olijfberg, Jeruzalem.

Judas had inmiddels een aantal soldaten ingeroepen en leidde hen naar het Hof van Getsemane op de Olijfberg, waar Jezus zat te bidden. Jezus zou tijdens deze gebeden bloed hebben gezweet. Door middel van het geven van de ‘’Judaskus’’ wordt voor de soldaten duidelijk wie Jezus is en vervolgens wordt hij opgepakt. Al deze gebeurtenissen, en in het bijzonder Het Laatste Avondmaal, worden herdacht op Witte Donderdag. Er is dus niet echt spraken van een viering of feestdag.

Wie vieren het

Aan Witte Donderdag kleeft, in tegenstelling tot andere Christelijke dagen als Kerstmis en Pasen, vrijwel geen commercieel randje. Hierdoor wordt de herdenkingsdag ook eigenlijk alleen maar door Christenen gevolgd. De gebeurtenissen van Witte Donderdag worden door alle Christenen herdacht. Het is dus niet zo dat bijvoorbeeld alleen maar Protestanten aan Witte Donderdag doen. Bij verscheidene andere speciale dagen is dit echter wel het geval.

Hoe vieren we het

De naam Witte Donderdag komt van de manier waarop de Katholieken de gebeurtenissen herdenken. Op deze dag worden namelijk alle beelden in de kerk bedekt door een wit kleed. Na de kerkmis worden deze vervangen door paarse kleden. Tijdens de mis gaan twaalf gelovigen naar de priester toe om door hem hun voeten te laten wassen. Dit symboliseert de handeling die destijds ook werd verricht. Tijdens deze kerkmis is het gebruikelijk dat het tabernakel, een kluis op het altaar, leeg is en dat het bijbehorende olielampje wordt gedoofd. Het lied Gloria wordt tijdens de mis ook vaak gezongen, waarbij vaak de kerkklokken worden geluid. Volgens een oude traditie, waar lang niet alle kerken in Nederland zich meer aan houden, mogen die klokken en ook het orgel na de mis niet meer worden gebruikt tot het Paasfeest. Om de gebeurtenissen van Witte Donderdag zo goed mogelijk na te doen, blijven de kerkgangers na de mis vaak nog een tijdje zitten om met elkaar te praten en te bidden.

De viering bij de Orthodoxe Kerk verschilt op verschillende punten van de viering door de Rooms-Katholieken. Een mis bij de Orthodoxen verschilt op Witte Donderdag niet erg veel van een gewone mis. Er worden subtiele veranderingen in de kerk aangebracht. Zo worden er rode kleuren aangebracht in de kerk en een wit kleed geplaatst op het altaar. Verder worden bepaalde stukken uit evangeliën voorgelezen en liederen gezongen.

Andere christelijke feestdagen

● Driekoningen – 6 januari

● Carnaval - de drie dagen voor Aswoensdag

● Aswoensdag - 46 dagen voor Pasen

● Palmzondag - de zondag voor Pasen

● Goede Vrijdag – de vrijdag voor Pasen

● Stille Zaterdag - de dag voor Pasen

● Pasen – de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente

● Hemelvaart – 40 dagen na Pasen

● Pinksteren – 50 dagen na Pasen

● Allerheiligen - 1 november

● Allerzielen - 2 november

● Kerstmis – 25 en 26 december

Conclusie

Witte Donderdag is een speciale dag voor Christenen waarbij de gebeurtenissen rondom het Laatste Avondmaal van Jezus en de apostelen herdacht. Ook het feit dat Judas Jezus verried wordt herdacht. In kerken worden stukken van evangeliën voorgedragen en liederen gezongen. In de Katholieke Kerk worden beelden deze dag bedekt met een wit kleed, vandaar de naam van deze herdenkingsdag.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, Psalm Tours