Wat vieren we met Hemelvaart

Inleiding

Er zijn een hoop Christelijke feestdagen door het jaar. Denk aan Pasen, Kerstmis, Pinksteren en dan is er ook nog Hemelvaart. Door dit grote aantal feestdagen is het niet zo vreemd dat je af en toe vergeet wat er op die desbetreffende dag ook al weer gevierd wordt. Wat vieren we bijvoorbeeld met Hemelvaart? In dit geval verraadt de naam al het één en ander: iemand vaart naar de Hemel toe. Een opfrissing is echter altijd gewenst. Wat vieren we nou precies op deze 40^e dag na Eerste Paasdag en welke tradities horen hierbij?

Wat vieren we

Hemelvaart is een feestdag die hoort bij de Christelijke Paascyclus. Hiertoe behoren alle feestdagen en gebeurtenissen die met het sterven en de wederopstanding van Jezus te maken hebben. Op Goede Vrijdag werd Jezus aan het kruis genageld en stierf. Op Pasen stond hij op uit de dood. Veertig dagen na Eerste Paasdag wordt Hemelvaart gevierd. Op deze dag wordt herdacht dat Christus opsteeg na de hemel, nadat hij veertig dagen lang nog op aarde verbleef na zijn wederopstanding. Volgens de Bijbel ging Jezus naar de Hemel toe om zijn vader, God, te assisteren. Hij zou gaan meehelpen met het pleiten voor en regeren over de gelovigen op de aarde. In het Latijn wordt Hemelvaart ‘’Ascensio Domini’’ genoemd. Vertaald naar het Nederlands is dit ‘’opstijging van de heer’’. Met ‘’de heer’’ wordt hier Jezus bedoeld, niet God.

De Hemelvaart van de zoon van God wordt beschreven in het evangelie van Lucas en Marcus en in het Bijbelboek Handelingen. In de beide evangeliën staat dat Jezus naar de hemel voer nadat hij zich voor een allerlaatste keer had getoond aan zijn elf apostelen. De twaalfde apostel, Judas, was er natuurlijk niet bij. Hij had Jezus immers verraden. In Handelingen wordt duidelijk de datum van Hemelvaart benoemd: veertig dagen na Pasen. In dit Bijbelboek wordt verder nog beschreven dat Jezus aan de apostelen beloofde dat de Heilige Geest snel weer terug naar de aarde zou komen om hulp te bieden. Dit was het geval op Pinksteren, tien dagen later.

Wie vieren het

Hemelvaart is een Christelijk feest en wordt dan ook vooral door deze gelovigen écht gevierd. Zij houden zich nog vast aan de oude tradities. In tientallen landen over de hele wereld is Hemelvaartsdag een vrije dag. Dit is het geval in bijvoorbeeld Nederland, België, Denemarken, Duitsland, IJsland en Madagaskar. Er zou gezegd kunnen worden dat ook iedereen die een vrije dag krijgt, Hemelvaart viert. Althans, vrijwel iedereen staat er op de vrije dag wel even bij stil dat het die dag Hemelvaart is en denken aan de betekenis van deze dag. Niet iedereen viert Hemelvaart overigens op dezelfde dag. In de bovengenoemde landen wordt Hemelvaart altijd op een donderdag gevierd; de donderdag 40 dagen na Paaszondag en de donderdag tien dagen voor het Pinksterfeest. In andere landen worden Hemelvaart echter altijd op een zondag gevierd; de zondag zeven dagen voor Pinksteren. Een aantal van de landen waarin dat gebeurt zijn Italië, Portugal en Hongarije.

Hoe vieren we het

Onder Christenen wordt Hemelvaart tegenwoordig niet heel uitgebreid of groots meer gevierd. De meeste gelovigen houden het bij het bezoeken van een mis of kerkdienst. Vroeger gingen veel mensen dauwtrappen bij Hemelvaart. Ze stonden dan midden in de nacht op om vervolgens met blote voeten in de ochtenddouw op grasvelden te gaan staan, dansen en lopen. Er werd geloofd dat dit een genezende werking had. Soms werd het gras ook met Heilig water van de kerk besprenkeld. Dauwtrappen gebeurt nog op verschillende plekken in Nederland. Mensen staan tegenwoordig echter niet meer midden in de nacht op, maar aan het begin van de ochtend; een iets beschaafdere tijd. In de Belgische stad Brugge is de Christelijke traditie tijdens Hemelvaart nog wel levend. Jaarlijks wordt hier tijdens Hemelvaart de processie van het Heilige Bloed gehouden. Er gaat dan een optocht door de stad waarbij ook een reliek te zien is: het Heilige Bloed van Jezus. Buiten Hemelvaart is dit reliek te zien in de Basiliek van het Heilig Bloed, die ook in Brugge staat.

Een traditie in Nederland is om groots uit te pakken op het gebied van amusement. Dit heeft echter niks meer met het Bijbelverhaal te maken. Jaarlijks worden op Hemelvaart onder andere Dauwpop en het Breda Jazz Festival gehouden. De ANWB noemt Hemelvaart ‘’de Nationale Stoomtreindag’’ en in verschillende steden worden braderieën en boekenmarkten georganiseerd.

Andere christelijke feestdagen

● Driekoningen – 6 januari

● Carnaval - de drie dagen voor Aswoensdag

● Aswoensdag - 46 dagen voor Pasen

● Palmzondag - de zondag voor Pasen

● Witte Donderdag – de donderdag voor Pasen

● Goede Vrijdag – de vrijdag voor Pasen

● Stille Zaterdag - de dag voor Pasen

● Pasen – de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente

● Pinksteren - 50 dagen na Pasen

● Allerheiligen - 1 november

● Allerzielen - 2 november

● Kerstmis – 25 en 26 december

Conclusie

Hemelvaart is de veertigste dag na Pasen. Op deze Christelijke dag wordt gevierd dat Jezus Christus naar de Hemel voer na zijn opstanding uit de dood. In twee evangeliën en het Bijbelboek Handelingen wordt verteld over deze gebeurtenis. Hemelvaart wordt in het algemeen redelijk uitgebreid gevierd, hoewel de festiviteiten vaak niks meer met het geloof te maken hebben. Denk dan bijvoorbeeld aan festivals een markten. Veel Christenen gaan deze dag echter gewoon naar de Kerk.