Wat vieren we met Aswoensdag

Inleiding

Ieder jaar vieren we in Nederland en België Aswoensdag, een christelijke feestdag. Aswoensdag valt veertig dagen voor Palmzondag, wanneer de zondagen niet worden meegeteld. De grote vraag is nu echter: wat wordt er met Aswoensdag precies herdacht en gevierd? Wie vieren het en niet geheel onbelangrijk: hoe wordt het feest gevierd?

Wat vieren we?

Aswoensdag is deel van de grote hoeveelheid feestdagen die worden gevierd rondom de Paasperiode. Voor Aswoensdag worden Carnaval en de Vastenavond (op dinsdagavond) gehouden. Aswoensdag komt een dag na de Vastenavond en dat is de dag waarop officieel de christelijke vastenperiode begint. Het wordt vanzelfsprekend altijd op een woensdag gevierd. De vastenperiode duurt 40 dagen, wanneer de zondagen niet worden meegeteld. In totaal is de vastenperiode dus na 46 dagen afgelopen. Dan wordt Pasen gevierd. De data van Aswoensdag de komende jaren zijn als volgt: 5 maart 2014, 18 februari 2015, 10 februari 2016, 1 maart 2017, 14 februari 2018 en 6 maart 2019.

De vastenperiode, die dus wordt ingeluid op Aswoensdag, staat voor een periode van bezinning. Mensen leven sober en denken na over hoe ze er voorstaan in het leven. Ook denken ze na over hoe ze hun leven hebben ingedeeld met betrekking tot het christendom. Aswoensdag kun je dus niet echt als een feestdag zien, er wordt namelijk niet een bepaalde gebeurtenis gevierd. Aswoensdag is het tegenovergestelde: het is de dag die juist een periode van soberheid inluidt. Het is deel van een traditie, maar geen echte feestdag.

Wie vieren het?

Volgens het Kerkelijk wetboek, de versie van 1983, is het voor iedere katholiek verplicht om te vasten op Aswoensdag. Aswoensdag dient dus door iedere katholiek ‘’gevierd’’ te worden. In de regel doen protestanten niet aan vasten op deze dag. Tegenwoordig is het echter ook zo dat steeds minder katholieken aan de vastendagen doen. Zij zien het nut van deze traditie niet echt meer in. Ze doen bijvoorbeeld op een andere manier aan bezinning. Aswoensdag is in tegenstelling tot veel andere christelijke dagen, zoals Pasen en Kerstmis, een dag die eigenlijk nooit door niet-christenen gevierd wordt. Zij staan er hoogstens even bij stil dat het Aswoensdag is.

Hoe vieren we het?

De belangrijkste traditie op Aswoensdag is een kerkbezoek. In de kerk laten de gelovigen een kruisje van as op hun voorhoofd tekenen, vandaar de naam Aswoensdag. In de Bijbel wordt as vaak als een teken gezien van het vasten, evenals van berouw en van boetedoening. In de Bijbel komen verschillende verhalen voor van boetelingen die zich as (van bijvoorbeeld verbrande palmtakken) over het hoofd laten strooien. Dit gebeurt tegenwoordig niet meer. Op Aswoensdag krijg je slechts een kruisje van as op je voorhoofd getekend. Het kruis staat voor het kruis waaraan Jezus gestorven is. Het is niet gek dat op Aswoensdag het symbool van het kruis weer wordt aangehaald. Aswoensdag is namelijk het begin van de vastenperiode die richting onder andere Goede Vrijdag loopt. Op deze dag wordt herdacht dat Jezus aan het kruis stierf.

Naast het halen van een askruisje wordt er door gelovigen ook vaak lekker gegeten op Aswoensdag. In Nederland komt het gebruik voor om te gaan haringhappen. In sommige regio’s in België, zoals Antwerpen, wordt er op Aswoensdag volgens de traditie pruimentaart gegeten. Het klinkt misschien vreemd dat er wordt gegeten tijdens een vastenperiode. Volgens de regels van de kerk mag je tijdens het vasten echter één maaltijd per dag nemen, maar geen vlees.

Andere christelijke feestdagen

● Driekoningen – 6 januari

● Carnaval - de drie dagen voor Aswoensdag

● Palmzondag - de zondag voor Pasen

● Witte Donderdag – de donderdag voor Pasen

● Goede Vrijdag – de vrijdag voor Pasen

● Stille Zaterdag - de dag voor Pasen

● Pasen – de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente

● Hemelvaart – 40 dagen na Pasen

● Pinksteren - 50 dagen na Pasen

● Allerheiligen - 1 november

● Allerzielen - 2 november

● Kerstmis – 25 en 26 december

Conclusie

Aswoensdag wordt gevierd na Carnaval en luidt het begin van de Christelijke vastenperiode in. De vastenperiode is een tijd van reflectie en bezinning, over bijvoorbeeld het christendom en de positie van het geloof in iemands eigen leven. Op Aswoensdag laten katholieken in de kerk een askruisje op het voorhoofd tekenen. Dit is een teken van het vasten. Op Aswoensdag wordt traditioneel haring gegeten in Nederland of pruimentaart in België.