Wanneer is iemand joods

Inleiding

Het Jodendom is een van de grote religies hier op deze aarde. De religie heeft zware perioden gekend, zoals de Tweede Wereldoorlog. Toch bestaat de religie vandaag de dag nog steeds en heeft zij veel aanhangers: de joden. Het is moeilijk om een definitie te geven van het jodendom en het jood-zijn. Dus wanneer ben je joods? Aan welke kenmerken moet je voldoen?

Twijfelachtige indeling

Het is moeilijk om een definitie te geven van het jodendom en het jood-zijn, omdat er tegenwoordig steeds meer joden zijn die niet religieus zijn. Het jodendom is dus, in tegenstelling tot wat veel mensen, niet alleen een religie, maar veel meer dan dat. Wel is het zeker dat er geen joods ras bestaat. Er zijn namelijk geen uiterlijke of lichamelijke kenmerken die iemand tot jood onderscheid. Verder vormen de joden weliswaar één volk, maar ze wonen niet op één plek: het jodendom is over de hele wereld verspreid. Een regel die beweert wanneer iemand jood is, luidt: ‘je bent jood omdat je als jood geboren wordt. Je wordt als jood geboren als je moeder joods is.’ Dit zegt echter nog niet heel erg veel. Het is daarom erg moeilijk om te bepalen wanneer iemand joods is of niet. 

De schijf van vijf

Dr. I. Abram, een Nederlandse, joodse professor, heeft voor het jodendom in Nederland een zogenaamde joodse ‘schijf van vijf’ ontwikkeld: de vijf ‘voedingsstoffen’ voor het joods zijn. Er zijn vijf zaken hee erg belangrijk voor joden in Nederland. Deze vijf belangrijke aspecten samen zorgen ervoor dat iemand zich jood(s) voelt en dat iemand jood is. Toch is het niet zo dat al deze punten voor een jood belangrijk moeten zijn: sommige punten kunnen voor de ene jood heel erg veel betekenis hebben, terwijl ze voor de andere jood vrijwel betekenisloos zijn. De volgende vijf punten vormen deze schijf van vijf:

1. De joodse cultuur en traditie

Hieronder valt alles wat men vanuit een joodse opvoeding heeft meegekregen. Ook de joodse godsdienst hoort hierbij. Een niet-godsdienstige jood kan zich alsnog jood voelen omdat de joodse cultuur veel meer is dan alleen een godsdienst.

2. De geschiedenis van vervolging en overleving

In de geschiedenis van het jodendom staat natuurlijk de Tweede Wereldoorlog centraal. De joodse geschiedenis is het verhaal van vervolging en vernedering, maar ook dat van nooit opgeven en overleven.

3. Israël en het zionisme

Onder het zionisme verstaan we het streven naar de eenheid van het joodse volk en het streven van het joodse volk naar een eigen land. Alle joden voelen zich met Israël verbonden, ook al wonen ze heel ergens anders op de wereld. Een jood koestert Israël altijd als het koesteren van het joodse overleven.

4. De Nederlandse cultuur

Joden wonen al eeuwenlang in Nederland. Sinds 1796 zijn ze voor de wet gelijkgesteld met niet-joden. Joden voelden zich behoorlijk thuis in Nederland. Helaas heeft de Tweede Wereldoorlog dat flink verstoord. Assimileren (het aanpassen aan de cultuur van het land waar je in woont) blijkt geen garantie voor het ontkomen aan discriminatie.

5. De persoonlijke levensgeschiedenis

Je bepaalt voor een deel zelf wie je bent. Door de keuzes die je maakt groei je uit tot degene die je nu bent. Ieders persoonlijke levensgeschiedenis is uniek. Dit geldt voor jou en voor ieder ander op de wereld. Dus ook voor Joodse mensen. 

Conclusie

Het is erg moeilijk om te zeggen wanneer iemand joods is, omdat het jodendom geen echte religie is, maar veel meer dan dat. Ook wonen joden verspreid over de hele wereld en zijn er geen lichamelijke kenmerken die kunnen bevestigen of iemand jood is. Voor de joden in Nederland ontwikkelde Dr. I. Abram de ‘schijf van vijf’: vijf punten die iemand zich jood laten voelen. Deze vijf punten zijn: de joodse cultuur en traditie, de geschiedenis van de vervolging en overleving, Israël en het zionisme, de Nederlandse cultuur en de persoonlijke levensgeschiedenis. Sommige punten zijn voor de ene jood belangrijker dan voor de andere jood. 

Bron afbeelding: Wikimedia Commons, Flyingbot