Wat wil je weten over het pantheisme

Pantheïsme

“De mens is onderdeel van het geheel dat door ons universum wordt genoemd en is gedeeltelijk beperkt in tijd en ruimte. We ervaren onszelf, onze gedachten en gevoelens als iets dat los staat van de rest. Dit waanidee is een soort gevangenis voor ons en beperkt onze persoonlijke affectie tot slechts een paar mensen die het dichtst tot ons staan. Onze taak moet zijn om onszelf te bevrijden uit deze gevangenis door een verbreding van onze kring van mededogen en de gehele natuur in haar schoonheid te omhelzen. De werkelijke waarde van de mens wordt bepaald door de mate waarin zij bevrijding hebben gekregen van zichzelf. We zouden een fundamenteel nieuwe manier van denken moeten verplichten om als mensheid te overleven.”

– Albert Einstein

Wat is pantheïsme?

Pantheïsme komt erop neer dat men gelooft dat het universum en God gelijk zijn. Pantheïsten geloven niet dat er iets buiten het Universum kan bestaan en daarom is God het universum. Aangezien iedereen onderdeel uitmaakt van het Universum, zijn wij volgens het Pantheïsme allen een deel van God. Met het woord God wordt dus geen persoonlijke God of Schepper bedoeld, maar het universum, de kosmos etc.

Pantheïsme vs. atheïsme

Pantheïsten geloven, net als atheïsten, niet in een Schepper van de wereld. Het pantheïsme heeft dus veel raakvlakken met het atheïsme, omdat er niet in een persoonlijke God wordt geloofd. Pantheïsten zul je vaak min of meer dezelfde argumenten horen gebruiken als atheïsten en bovendien zijn pantheïsten vaak kritisch tegenover monotheïstische religies, net als atheïsten. Toch willen pantheïsten meestal niet worden vergeleken met atheïsten. Dit komt doordat er kleine, maar belangrijke, verschillen zijn tussen de twee concepten. Pantheïsme verschilt van het atheïsme in de emotionele en ethische reactie op het universum. Binnen het pantheïsme is het bekritiseren van andere religies en overtuigingen geen noodzakelijk punt. Pantheïsten zijn snel geneigd anderen te accepteren omdat ze zich verbonden voelen met alles en iedereen. Pantheïsten benadrukken daarom de positieve aspecten van het leven en de natuur en vinden dat mensen moeten streven naar een betere harmonie en balans met de natuur. Pantheïsten zien dit niet alleen als een kwestie van overleven, maar ook als een persoonlijke invulling. Om deze reden zijn mensenrechtenactivisten, dierenrechtenactivisten en milieuactivisten vaak pantheïstisch.

Waar vind je aspecten van het pantheïsme terug?

Het kan zijn dat de gedachte achter het pantheïsme je bekend voorkomt. Dit kan komen doordat veel wereldberoemde wetenschappers, filosofen, schrijvers etc. uit zowel het heden als verleden zichzelf als pantheïst beschouw(d)en. Maar het kan ook komen doordat sommige religies en leefwijzen (deels) zijn gebaseerd op het pantheïsme:

Paganisme
Taoïsme
Theosofie
Hindoeïsme
Boeddhisme.

Waarom kiezen mensen ervoor om pantheïst te worden?

Pantheïsten hebben vaak van huis uit een christelijke of zelfs atheïstische achtergrond, maar kunnen kiezen voor het pantheïsme om bijvoorbeeld één van de volgende redenen:

De meeste traditionele religies bevatten elementen die moeilijk te geloven zijn met het toepassen van gezond verstand en wetenschap. De meeste pantheïsten zijn opgevoed met een bepaalde religie, maar komen er op een gegeven moment achter dat ze deze geloofsovertuiging niet meer delen en gaan hierdoor op een andere manier met religie om.
Het atheïsme wordt door sommigen als afstandelijk en negatief ervaren. Pantheïsten associëren zichzelf liever met positiviteit, liefde, dankbaarheid, verbondenheid met de natuur, vrijheid etc.
De meeste mensen voelen wel bepaalde religieuze gevoelens bij het kijken naar mooie natuur of naar een heldere hemel vol met sterren. Veel mensen verklaren deze gevoelens met hun traditionele religie, maar pantheïsten voelen zich diep verbonden met de natuur en voelen daadwerkelijk dat ze er onderdeel van zijn.

Bekende pantheïsten

Albert Einstein
Margaret Atwood
Mikhail Gorbachev
Sitting Bull
Stephen Hawking
Carl Sagan
Henry David Thoreau

Citaat

“Ik geloof in de kosmos. We zijn allemaal verbonden met de kosmos. Dus de natuur is mijn god. Voor mij is de natuur heilig. Bomen zijn mijn tempels en bossen zijn mijn kathedralen. Ik ben één met de natuur.”

– Mikhail Gorbachev