Wie was de godin Pallas Athena

Inleiding

De klassieke Griekse cultuur kende 12 goden: de zogenaamde Olympische Goden. Deze goden woonden op de berg de Olympus, vandaar hun naam. Eén van de twaalf was Pallas Athena. Zij was onder andere godin van de wijsheid en beschermgodin van de Griekse hoofdstad Athene. Maar niet alleen in Griekenland was ze een populaire godin. In welke landen en culturen dan nog meer? Welke zaken zijn nog meer kenmerkend voor deze godin?

Verspreiding

Athena is één van de oudste godinnen ter wereld. Ze werd al vereerd in de Minoïsche tijd (3500 – 1375 voor Christus). Pas een kleine duizend jaar na het einde van de Minoïsche tijd, rond 500 voor Christus, begon men in Griekenland met het vereren van Pallas Athena.

In veel paleizen op Kreta, het centrum van de Minoïsche beschaving, waren kappelletjes gebouwd die aan Athena geweid waren; zij was de beschermgodin van de paleizen. Ze werd in deze kappellen vaak afgebeeld met een slang. Slangen werden ook als beschermers gezien. Deze kappellen werden gebruikt om dingen aan Athena te offeren.

Later veroverden de Mykeners, een volk uit Midden-Griekenland, Kreta. Zij maakten van Pallas Athena de beschermster van hun koning. Dit blijkt uit teksten die op kleitabletten geschreven zijn. Athena gaf de koning raad, vooral op het gebied van oorlog: haar specialiteit. Zij voerde het leger aan en beschermde de soldaten die ze liefhad, zoals de legendarische Achilles. In deze tijd werd ze vaak afgebeeld in krijgsuitrusting: met een helm op en een speer in haar handen. 

Haar stad Athene

In de tijd van de Mykeners woonden veel koningen in burchten. Dat zijn een soort kastelen gelegen op een hoge rots of berg. Burchten werden op hooggelegen grond gebouwd omdat dit de veiligste locatie was. Ook kon men vanaf hooggelegen gebieden vijandige partijen het vroegst aan zien komen.

In het midden van een Griekse burcht stond een standbeeld van Athena. Zij beschermde de burcht en de daaromheen gelegen stad. Ze ontwikkelde zich dus langzaamaan tot een stadsgodin. Athena werd het meest vereerd op de Akropolis. Dit is de burcht waar de stad Athene omheen ligt. Zo werd Athena de beschermgodin van Athene. De stad is hoogstwaarschijnlijk naar deze godin genoemd.

In Athene werd de godin onder andere als godin van de ambachten gezien. Volgens de mythes zou zij de uitvinder van het zeil en de fluit zijn. Ook was zij de persoon die de mensen zou hebben geleerd hoe je paarden moet temmen. Athena werd ook als godin van kennis en wijsheid gezien. Ze werd dan ook vaak met een uil afgebeeld, het symbool van wijsheid. Athena was in haar stad zelfs zo populair dat haar gezicht op de drachme, de voormalige munteenheid van Griekenland, werd afgebeeld!

Pallas Athena werd ieder jaar vereerd met een groots feest: de Panathenaiën. Er werden onder andere fakkeltochten naar de tempels voor Athena op de Akropolis gehouden. Ook werden er sportieve activiteiten als estafettes georganiseerd. Om de vier jaar werd dit feest nóg grootster en uitbundiger gevierd. Dit feest heet de Grote Panathenaiën en duurde een week.

Mythologie

Pallas Athena komt veel voor in de Griekse mythologie:

● Zeus, de vader van Athena, had op een dag verschrikkelijke hoofdpijn. De pijnen werden zo ondraaglijk dat hij aan de god Hefaistos vroeg om zijn hoofd open te hakken. Hij hoopte dat dan de oorzaak van zijn hoofdpijn verwijderd zou kunnen worden. Hefaistos pakte een bijl en sloeg het hoofd van Zeus in tweeën. Meteen sprong Pallas Athena uit het hoofd van Zeus. Ze was al volwassen en droeg een wapenuitrusting.

● Athena speelt ook een grote rol in de mythes over de reizen van Odysseus. Wanneer Odysseus in moeilijkheden geraakt, helpt zij hem uit de brand. Zo heeft zij hem gered van de verdrinkingsdood. Ook heeft ze ervoor gezorgd dat Odysseus, na zijn terugkeer van de Trojaanse Oorlog, zonder problemen weer leider van het eiland Ithaka kon worden. Er waren namelijk een hoop mannen die in de periode dat Odysseus afwezig was, probeerden leider te worden. Maar Athena heeft dit dus verhinderd.

Wil je meer weten over de Klassieke mythologie en verhalen? Lees dan eens artikelen over Perseus en Medusa, de god Apollo of de fabels van Aisopos.

Conclusie

Pallas Athena is een godin die over een periode van vele eeuwen is vereerd. Ze is gezien als beschermgodin, maar ook als godin van de ambacht, oorlog en wijsheid. Ze werd vooral vereerd in de stad Athene, de stad waar zij beschermgodin van was.