inleiding

Het bekendste werk van de Duitse schrijver Patrick Süskind (1949) is ongetwijfeld Das Parfum: Die Geschichte Eines Mörders (Het Parfum - De Geschiedenis Van Een Moordenaar) uit 1985. Het is een kleurrijk en spannend relaas van de excentrieke parfumeur Jean-Baptiste Grenouille die in zijn zucht naar de ultieme geur na vele omzwervingen gaandeweg een seriemoordenaar wordt. Het Parfum is een wervelende roman die niemand onberoerd zal laten.

Korte inhoud

Jean-Baptiste Grenouille wordt geboren in Parijs op 17 juli 1738 achter een viskraam. Zijn liefdeloze moeder laat hem net als haar vorige vier kinderen daar tussen het visafval aan zijn lot lot over. Ze zal er uiteindelijk voor onthoofd worden als men Jean-Baptiste in tegenstelling tot zijn vier broertjes levend ontdekt. Hij komt terecht bij de zorghulp waar de voedsters die hem aan de borst krijgen klagen dat hij te gulzig is en ook anderen die zich zijn lot aantrekken keren zich van hem af. Grenouille heeft namelijk geen lichaamsgeur wat er in die tijd op wijst dat de duivel in hem gevaren is en hij alleen maar ongeluk kan brengen. Desondanks groeit het kereltje, dat alle dan gangbare ziektes als dysenterie, cholera, de mazelen, miltvuur en de waterpokken overleeft, uit tot een gezond 8-jarig manneke. Niet in de laatste plaats door de hulp van Madame Gaillard die niet kan ruiken, geen emoties kent en dus ook geen afkeer van hem heeft. Zij geeft hem weer over aan de leerlooier Grimal in wiens stinkende werkplaats hij keihard moet werken. Hier begint echter wel Grenouille's bizarre levensloop gestalte te krijgen als hij zijn weg weet te vinden in de donkere stegen van Parijs.

Al op de eerste pagina lezen we omineuze woorden over het lot dat de hoofdpersoon te wachten staat en langzamerhand wordt de sluier steeds meer opgelicht. Grenouille mag dan zelf geen geur afgeven, hij is tegelijkertijd gezegend met een bovenaards reukvermogen. Als hij vervolgens bij de niet bijzonder getalenteerde parfumeur Baldini terechtkomt begint zijn passie voor het vak zich af te tekenen. Ondertussen hebben we ook kennis gemaakt met de schaduwzijde van zijn karakter. Op zijn zoektocht naar het ideale parfum is er namelijk meer noodzakelijk dan alleen een fijne neus. Als Grenouille zich hiervan bewust wordt markeert dat zijn eerste schreden op het pad van de meedogenloze seriemoordenaar die hij zal worden. Als een ware ontsnappingskunstenaar weet hij zich lange tijd voor justitie verborgen te houden en ondertussen zijn levenswerk te vervolmaken. De onverwachte climax die daarop volgt is des te gruwelijker.

Stijl

Het verhaal is geschreven in de derde persoon enkelvoud wat normaalgesproken vrij onpersoonlijk overkomt. Doordat Süskind echter de gevoelens en emoties van zijn hoofdpersonage minutieus beschrijft voel je desondanks de connectie en soms zelfs enige empathie met deze in feite walgelijke persoon. Süskind weet de geuren haast tastbaar te maken door zijn virtuoze verteltrant. Soms verliest hij zich teveel in details, maar de spanning die hij weet op te bouwen maakt veel, zo niet alles, goed.

De schrijver

Patrick Süskind is geboren in Ambach am Stamberger See, een idyllisch plaatsje in Beieren. Als adolescent studeert hij diverse talen en geschiedenis in het nabij gelegen München en later Aix-en-Provence in Frankrijk. Zijn literaire oeuvre is beperkt, maar daarnaast is hij samen met regisseur Helmut Dietl wel verantwoordelijk voor de scenario's van succesvollen tv-series als Monaco Franze (1982), Kir Royal (1986) en Rossini (1997). Ondanks dat Süskind een gevierd auteur is, houdt hij zich verre van het literaire establishment. Verscheidene hem toegekende literatuurprijzen wijst hij af, hij weigert op tv op te treden en geeft zelden interviews.

Verfilming

De roman staat aanvankelijk te boek als zijnde onverfilmbaar, maar in 2006 lukt het de Duitse regisseur Tom Tykwer toch de klus te klaren. De Engelse acteur Ben Whishaw vervult met verve het personage van protagonist Jean-Baptiste Grenouille. Verdere rollen zijn onder meer vergeven aan Dustin Hoffman, Rachel Hurd-Wood, Alan Rickman en Karoline Herfurth. Tywker blijft dicht bij het oorspronkelijke verhaal en er zijn hooguit wat kleine verschillen met het origineel te signaleren. Zoals in veel gevallen is het boek beter dan de film. Toch heeft Tykwer er een hallucinerende rolprent van gemaakt die het bekijken beslist waard is.

Trivia

• De oudere broer van Patrick Süskind is ook schrijver en journalist.
• De stem van de verteller die de film op sommige momenten aan elkaar praat is van de in 2017 overleden Engelse acteur John Hurt.
• De songs Scentless Apprentice van Nirvana en Du Riechst So Gut van Rammstein zijn geïnspireerd op Het Parfum.
• Het Parfum is in ruim vijftig talen vertaald. Uiteraard ook in het Engels (zie afbeelding).
• De door Süskind geschreven eenakter Der Kontrabass (1981) werd honderden malen opgevoerd. In Nederland onder de titel De Kreet Van De Contrabas.
• De laatste jaren is het stil geworden rond Patrick Süskind. Los van de scenario's is zijn laatste officiële literaire uitgave De Erfenis Van Maitre Mussard uit 1995.

bron afbeelding

http://www.flickr.com