Wat is de mythe van Perseus en Medusa
Inleiding
Volksverhalen, mythes en sagen worden al vele eeuwen verteld. Voorbeelden van verhalen die de tand des tijds hebben overleefd zijn die van het vrouwtje van Stavoren, de Vliegende Hollander en natuurlijk Hansje Brinker die zijn vinger in de dijk stopte. Maar ook Oud-Griekse mythes, dat zijn verhalen over goden, helden en monsters, zijn wereldwijd bekend en hedendaags nog een inspiratie voor veel films en boeken. Eén van die mythes gaat over Perseus en Medusa.
De hoofdpersonen in de mythe
Perseus
Perseus was de zoon van Danaë en Zeus. Danaë was een ‘’gewone’’ vrouw, Zeus echter een zeer belangrijke god. Perseus is dus een halfgod. In tegenstelling tot goden zijn halfgoden wel sterfelijk. Perseus heeft een bijzondere jeugd gehad. Direct na zijn geboorte is hij namelijk door zijn opa, Akrisios, samen met zijn moeder in een houten kist opgesloten die vervolgens in de zee werd gegooid. Zijn opa deed dit omdat hem ooit voorspeld was dat zijn kleinzoon hem zou doden. Akrisios hoopte hiermee voorgoed van zijn kleinzoon af te zijn. Dit lukte echter niet. De kist spoelde aan op een eiland en door de plaatselijke bevolking werden moeder en zoon goed opgevangen en verzorgd. Perseus groeide uit tot een mooie en sterke jongeman.
Perseus trouwde met de Afrikaanse vrouw Andromeda nadat hij haar had gered van een zeemonster. Zij hebben samen een hele hoop kinderen gekregen. De halfgod is tegenwoordig nog steeds populair. Zo is er een sterrenbeeld naar hem genoemd. Ook zijn vrouw Andromeda is ‘’vereeuwigt’’ in ons sterrenstelsel.
Medusa
Medusa is één van de bekendste mythische monsters die er is. Ze kan verschrikkelijke dingen doen, mensen verstenen, en heeft een afschrikwekkend uiterlijk in de vorm van een groot aantal levende slangen op haar hoofd. Deze feiten zijn nog redelijk bekend. Wat minder mensen van Medusa weten is dat ze nog twee zussen heeft: Stheno en Euryale. Samen worden zij vaak de Gorgonen genoemd.
Medusa was ooit een normale, mooie vrouw. Er gaan twee verhalen de rondte over de reden waarom Medusa ooit in zo’n verschrikkelijk wezen veranderd is. Het eerste verhaal gaat over Athena, zij was ook een Griekse godin en beschermheilige van de stad Athene. Vroeger woonde Medusa op een plek waar de zon nooit scheen. Dit werd ze zo zat dat ze bij Athena ging smeken of ze naar een zonnigere plek mocht verhuizen. Dit mocht echter niet van Athena. Hierdoor werd Medusa boos en ze maakte de godin belachelijk en beledigde haar. Als straf voor dit onbeschofte gedrag werd ze in een monster veranderd.
In een ander verhaal zou Medusa een relatie hebben gehad met Poseidon, de god van de zee. Op een dag vrijden die twee in een tempel die geweid was aan Athena. Heiligschennis was dit, vond Athena. Ook weer als straf werd Medusa tot een monster gemaakt.
Medusa is en was een populair kunstobject. Veel schilders hebben haar op het doek vastgelegd en ook zijn er een aantal beelden van haar gevonden. Verder is het hoofd van Medusa onder andere afgebeeld op het wapen van een Tsjechische gemeente en de vlag van Sicilië.
Perseus en Medusa
Op een dag werd er een groot feest gevierd in de stad waar Perseus woonde. Vele tientallen mensen waren uitgenodigd. Zoals met ieder feest het geval was, moest ook deze eerst nog op gang komen. De gasten praatten eerst over de alledaagse zaken, maar soms kwamen ook de Gorgonen voorbij in het gesprek. Iedereen had van hen gehoord en vreesde ze, vooral Medusa. Al vele dappere krijgers hadden geprobeerd Medusa te doden, maar stuk voor stuk waren ze nooit teruggezien. Al deze krijgers hadden een blik in de ogen van Medusa geworpen. En wanneer je dat deed, werd je in steen veranderd. Het gerucht ging dat, zelfs al wilde je niet in haar ogen kijken, de aandrang op de één of andere manier zo groot was dat je het toch deed en ook in steen veranderde. De gasten wilden echter een leuke avond beleven, dus al gauw werd er overgegaan op andere onderwerpen. Bij Perseus echter bleef het verhaal nog een tijdje in zijn hoofd hangen.
Uren later was het een uitbundig feest geworden. Drank vloeide en er werd hard gelachen. Ook Perseus had al iets te veel glaasjes gedronken toen hij plotseling op een tafel ging staan en naar iedereen riep: ‘’Ik breng jullie het hoofd van Medusa!’’ De dag erna wist hij nog precies wat hij had gezegd. En belofte maakt schuld, dacht hij. Hij zou zijn volk het hoofd van Medusa brengen en zo de angst wegnemen. Athena kreeg ondertussen te horen van het plan van Perseus en wilde niet dat ook hij een slachtoffer zou worden van Medusa. Daarom gaf ze hem een weerspiegelend schild cadeau. Hiermee zou hij namelijk toch naar Medusa kunnen kijken zonder versteend te worden. Perseus ging op pad naar de woonplaats van de Gorgonen.
Een aantal dagen en nachten liep hij door de bergen heen. Het werd steeds koeler, donkerder en er hing een onaangename sfeer in de lucht. Op zijn weg kwam Perseus al een aantal versteende krijgers tegen. Dit bezorgde hem rillingen. Hij liep stug door, totdat hij plotseling de drie zusters zag bij een rotspartij. Hij verstopte zich en wachtte tot ze allen in een diepe slaap waren gezakt. Langzaam naderde Perseus de Gorgonen. Hij liep wel achterstevoren naar de drie vrouwen toe en bekeek ze via de weerspiegeling van zijn schild. Hij wilde niet het risico nemen versteend te worden. Hij hief zijn zwaard en met één grote slag ontdeed hij Medusa van haar hoofd. Snel stopte hij haar hoofd in een zak. De rotsen waren overgelopen met bloed. Uit dit bloed ontstond Pegasus, het gevleugelde paard van Perseus. Met Pegasus en het hoofd van Medusa op zak vluchtte Perseus weg uit het gebied. Zo had hij zijn volk gered.
Meer over de Griekse cultuur
● Hoe werkte de Atheense democratie
● Wat zijn de fabels van Aisopos
● Wat is de mythe van Odysseus en cycloop Polyphemos
● Wie was de mythische Odysseus
Conclusie
Deze mythe gaat over Perseus en Medusa. Perseus was een Griekse man met een lastige jeugd. Toch heeft hij zich tot één van de grootste krijgers ooit ontwikkeld. Hij heeft namelijk de gevreesde Gorgoon Medusa gedood. Met haar blik kon ze iedereen in steen veranderen. Perseus heeft dat hoofd afgehakt en zo de angst bij zijn volk weggehaald.
Dit is een zeer bekende Griekse mythe. Alle personages, dat zijn dus Perseus, Andromeda, Medusa en Atlas, hebben veel kunstenaars en architecten geïnspireerd in de afgelopen eeuwen. Ook zijn er sterrenbeelden naar sommige van de personages genoemd.
Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, JoJan