Wat is de mythe van Icarus en Daedalus

Inleiding

De oude Griekse cultuur staat vooral bekend om de vele mythes die hierbij horen. De tientallen mythes gaan over monsters, koningen en helden. Bekende mythes gaan over Odysseus of Herakles, beter bekend als Hercules. Een andere zeer bekende mythe heeft te maken met de ‘’Icarusval’’ en de ‘’Icarische zee’’. Het gaat dan over de mythe van Icarus en zijn vader Daedalus.

De hoofdpersonen in de mythe

Icarus

Icarus is de zoon van Daedalus. Over het leven van deze jongeman is niet veel bekend. Vrijwel alle informatie die we over hem hebben komt uit de mythe over hem en zijn vader. Hoewel Icarus dus niet een heel belangrijk figuur was in de gehele verzameling van Griekse mythes, heeft zijn optreden in het volgende verhaal toch erg veel indruk achtergelaten. Zo is de uitdrukking ‘’hoogmoed komt voor de val’’ afgeleid van zijn handelingen. Ook de ‘’Icarische zee’’ is naar hem vernoemd. Ook een raket in de Jamesbondfilm ‘’Die Another Day’’ is naar hem vernoemd, evenals een ruimtevoertuig in de film ‘’Sunshine’’. Waarom al die vliegende objecten met Icarus te maken hebben, wordt duidelijk in de mythe.

Daedalus

Daedalus (letterlijke betekenis ‘’slimme arbeider’’) is de vader van Icarus. Daedalus is op zijn beurt weer een kind van Eupalamus en Alcippe. Volgens verschillende mythes is hij één van de grootste uitvinders en architecten die ooit onder de Grieken geleefd heeft. Hij heeft onder andere een houten koe gebouwd. In deze koe heeft Pasiphaë, de voormalige koningin van het eiland Kreta, een kind verwerkt met een stier. Het kind was de Minotaurus: een wezen dat voor de helft een mens is, voor de helft een stier. Daarna heeft Daedalus ook nog het doolhof ontworpen waar de Minotaurus de rest van zijn leven in moest wonen. Verder is Daedalus op Sicilië geweest. Hier heeft hij een tempel laten bouwen gewijd aan de god Apollo. Het grootste deel van zijn leven woonde Daedalus in de Griekse hoofdstad Athene.

Icarus en Daedalus

Koning Minos van Kreta had dringend de hulp nodig van een groot architect. Er moest namelijk een labyrint gebouwd worden waar de monsterlijke Minotaurus voor eens en voor altijd in opgesloten moest worden. De keuze viel al snel op Daedalus van Athene, die over het hele Griekse rijk beroemd was. Voor Daedalus kwam deze opdracht goed uit. Hij was namelijk net weggevlucht uit Athene omdat hij een rivaal van hem had vermoord. Bij koning Minos zou hij wel veilig zijn, dacht hij. In eerste instantie was dat ook zo. In alle rust kon Daedalus beginnen met het schetsen van het gigantische doolhof. Op een gegeven moment was zijn ontwerp klaar en kon de bouw beginnen.

Het werk van Daedalus werd door koning Minos echter niet in dank afgenomen. Omdat hij wist hoe het doolhof in elkaar zat, en dus in principe de Minotaurus naar de uitgang kon leiden, werd hij opgesloten. Ook Icarus werd opgesloten. Zo vormden de twee voor koning Minos geen gevaar. Het leek voor vader en zoon praktisch onmogelijk om te ontsnappen. Kreta was namelijk een zeer streng bewaakt eiland. Er was geen uitweg. Daedalus was echter niet voor één gat te vangen en bedacht een bijzondere manier om van het eiland weg te komen. Hij bouwde van hout een geraamte in de vorm van vleugels. Deze smeerde hij in met bijenwas en vervolgens plakte hij veren erop zodat de vleugels stevig waren. Daarna bevestigde hij een paar vleugels op zijn rug evenals op de rug van zoon Icarus. Icarus stond te boek als een onhandige jongen. Daarom gaf Daedalus hem een aantal dringende tips voor tijdens de vlucht over de zee: vlieg niet te laag, dan raken de veren nat. Vlieg echter ook niet te hoog, dan zal de bijenwas smelten. In beide gevallen zal je de vlucht niet overleven.

Icarus luisterde echter niet goed naar zijn vader. Al snel begon hij aan zijn vlucht. Hij vloog hoger. Alsmaar hoger en hoger. De zonnestralen verwarmden zijn vleugels en het duurde niet lang voordat de bijenwas smolt. Daedalus kon niets doen dan toekijken hoe de vleugels van zijn zoon uit elkaar vielen en hoe hij vervolgens in zee stort.

Het deel van de Egeïsche Zee waar Icarus verdronk, heet tegenwoordig de Icarische zee. Deze mythe is een typisch voorbeeld van ‘’hoogmoed komt voor de val’’. Letterlijk in dit geval. Als Icarus zichzelf niet had overschat en goed naar de aanwijzingen van vader had geluisterd, was hij nooit in de zee gevallen.

Conclusie

Deze mythe vertelt het verhaal van de Atheense vader en zoon Daedalus en Icarus. Zij werden samen opgesloten op Kreta door de koning Minos. Daedalus was een architect en had al snel een paar vleugels gebouwd waarmee ze van het eiland konden ontsnappen. De bijenwas waarmee de vleugels aan elkaar zaten, zou echter smelten in zonlicht. Dit lot trof Icarus. Vervolgens stortte hij in zee en stierf. 

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Charles Paul Landon (uit het jaar 1799)