Kolbs theorie voor schrijvers

Inleiding

De leertheorie van David Kolb en Roger Fry stelt dat mensen een proces dat uit vier stappen bestaat doorlopen tijdens het leren. Daarbij maakt het niet uit op welke punt in het proces iemand begint. De vier stappen zijn ervaring opdoen, reflecteren op je ervaring, een conclusie trekken en je conclusie uit proberen, waardoor je weer een ervaring opdoet. Dit proces is overigens vaak zeer onbewust en afhankelijk van hoe belangrijk iets voor iemand is en welke externe invloeden er zijn.

Kolb’s leertheorie

Het leerproces dat David Kolb in de jaren zeventig samen met Roger Fry beschreef was een poging om het proces dat een lerende doorliep inzichtelijk te maken. Als je namelijk weet dat iemand op basis van een ervaring aan het denken gezet wordt, dan kun je er over nadenken hoe je ervaringen zo organiseert dat mensen gaan nadenken. Het door Kolb en Fry beschreven proces bestond uit vier stappendie opeenvolgend voorkomen. Waarbij de vier stappen eigenlijk voortdurend het leerproces aandrijven. Dus als je alle vier de stappen doorlopen hebt, dan begin je weer opnieuw met de eerste stap. Anders gezegd stap vier leidt automatisch tot stap één.

De vier stappen in de meest bij lerenden voorkomende volgorde zijn:

1. Ervaring
2. Overdenken
3. Conclusie
4. Toepassen

Daarbij maakt het niet echt uit in welke stap je begint. Dus als je begint met overdenken, dan kom je in het leerproces uiteindelijk toch wel uit bij de ervaring, waar je dan weer over na kunt denken.

Deze vier processtappen kun je volgens Kolb en Fry echter omzetten naar soorten lerenden. Zo zijn er mensen die het liefst beginnen met ervaren of juist eerst conclusies willen trekken. De kunst van het leren is echter om alle stappen te doorlopen. Dus ook iemand die liever eerst direct toepast doet voor een goed leerproces er beter aan om te ervaren, te overdenken en conclusies te trekken. Het leermodel van Kolb en Fry kreeg dan ook de vorm van een kwadrant

met op de assen:

• Abstract conceptualiseren
• Actief experimenteren
• Concreet ervaren
• Reflectief observeren

Maar hoe kun je dit model van Kolb als schrijver gebruiken.

Schrijver en Kolb’s leermodel

Voor schrijvers van romans is het model van Kolb doodeenvoudig, ze passen het al toe. Een roman is namelijk een concrete ervaring die wordt opgewekt met het verhaal. Tenminste als het verhaal zo goed is, dat de lezer er in meegetrokken wordt. Vervolgens zullen de meeste romanlezers ook nog aangezet worden tot reflecteren, wat vaak tot gesprekken leidt waarin die reflectie besproken wordt. Sommige lezers zullen zelfs aangezet worden tot het conceptualiseren en maken van plannen om te experimenteren met de beschreven ervaringen.

Voor schrijvers van informatieve teksten is het model van Kolbechter veel interessanter, maar

ook uitdagender. Hoe kun je met dit model al die verschillende zoekers van informatie en dus lerenden van dienst zijn? Het is bijvoorbeeld niet echt makkelijk om iemand echt actief te laten experimenteren met je artikel, behalve natuurlijk als je artikel gaat over het schrijven van artikelen. Maar je kunt een lezer bijvoorbeeld wel het effect van een bepaalde manier van schrijven laten ervaren. Vervolgens kun je met vragen reflectie creëren en conceptualiseren.

De kunst voor een schrijver van informatieve teksten is echter het zo toepassen van dit model dat alle typen lerenden aangesproken worden. Zo zal iemand die wil ervaren liever voorbeelden lezen, dan theorieën. Iemand die graag reflecteert zal graag een afwisseling willen tussen theorieën, voorbeelden en vragen. “Klopt dat nu wel, dat je Kolb’s leermodel kunt gebruiken om informatieve teksten te schrijven.” Iemand die actief bezig wil zijn zal waarschijnlijk liever een opsomming van stappen zien, dan voorbeelden en theorieën.

Het punt is echter hoe stop je het allemaal in je artikel, zodat alle lerenden zich aangetrokken voelen. De eenvoudigste oplossing is waarschijnlijk in je introductie al een tipje oplichten van de sluier van je artikel. Dus in je inleiding al een voorbeeld geven van een theorie en een vraag die gesteld kan worden, met als afsluiting de opmerking: Het artikel wordt afgesloten met een opsomming van punten van belang voor dit onderwerp.

Blijft natuurlijk altijd nog het punt, wat voor soort lerende ben jezelf als auteur. Want waarschijnlijk schrijf je artikelen vanuit je eigen manier van leren.