Harry Mulisch, de grootste van de grote drie

Inleiding

Harry Kurt Victor Mulisch, de zoon van een Oostenrijks-Hongaarse vader en een Duits-joodse moeder, geboren in Haarlem, 29 juli 1927 en overleden in Amsterdam, 30 oktober 2010, is een van bekendste en meest geprezen Nederlandse schrijvers. Hij groeide op tijdens de tweede wereldoorlog waar zijn vader collaboreerde met de Duisters.

Bibliotheek

In 1947 verscheen zijn eerste verhaal, De kamer. Zijn eerste roman, archibald strohalm, volgde in 1952. Hierna zouden onder anderen Het stenen bruidsbed (1959), Twee vrouwen (1975), De aanslag (1982), De ontdekking van de hemel (1992) en als laatste Siegfried (2001) de schappen vulden. Het werk van Mulisch wordt voor aangeduid met 'Magisch-mythisch' en heeft een groot aantal literaire prijzen gewonnen waaronder de Prijs der Nederlandse Letteren en de P.C. Hooft-prijs. Ook werd zijn roman De ontdekking van de hemel in 2007 uitgeroepen tot beste Nederlandstalige boek aller tijden.

Levensloop

Alice Schwarz, dochter van een joodse Oostenrijkse bankier en Kurt Victor Karl Mulisch, veteraan uit de eerste wereldoorlog trouwden met elkaar in 1926, ongeveer een jaar later werd Harry Kurt Victor Mulisch geboren. Mulisch leerde schrijven op een particulier instituut in Haarlem waar hij van 1933 tot 1939 les kreeg. Toen Mulisch negen was, scheidden zijn ouders waarna zijn moeder verhuisde naar Berkeley in Californië en Mulisch zelf bij zijn vader ging wonen, in Haarlem.

In de dertiger jaren had Mulisch interesse voor chemie en later ook alchemie ontwikkeld, hetgeen een prominent thema ging worden in zijn latere werk. Doordat de vadr van Milisch een collaborateur was wisten Mulisch uit handen van de duisters te blijven, zijn groot en overgroot moeder aan moeders kant hebben de oorlog helaas niet overleefd. De positie waarin Mulisch verkeerde (met een collaborateur als vader en een joodse moeder en groot en overgroot moeder als slachtoffer) gaf, een interessante kijk op goed, kwaad en schuld wat tevens een belangrijke thematiek in verscheidene werken van Mulisch zijn.

Ne het zakken voor een herexamen , bleef Mulisch weg van het christelijk lyceum waar hij ongeveer vier jaar gestudeerd had opdat Mulisch autodidact werd. Mulisch hield zich rond de veertigers jaren vooral bezig met occultisme, spiritisme en toneel. Rond 1949 was Mulisch begonnen aan zijn eerste volwassen roman, archibald strohalm, waar hij twee jaar later mee debuteerde.

In 1971 trouwde Mulisch met de kunstenares Sjoerdje Woudenberg waar hij in 1971 Anna in 1974 Frieda mee kreeg. Vanaf 1989 woonde Mulisch samen met zijn vriendin Kitty Saal waar hij een zoon Menzo (1992) bij verwekte. Mulisch stierf op 83 jarige leeftijd ten gevolge van kanker.

Verfilmingen en vertalingen

De boeken van Mulisch zijn in meer dan dertig verschillene talen verkrijgbaar en is daarmee een van de meest vertaalde schrijvers uit de Nederlandse geschiedenis. Ook zijn een aantal van zijn grote werken verfilmt, Twee vrouwen in de Engelstalige film Twice a woman (1981), De Aanslag (1986) die bekroond is met een Golden Globe en een Oscar, Hoogste tijd (1994) en De ontdekking van de hemel in de Engelstalige film The Discovery of Heaven (2001)

Prijzen

Mulisch heeft vele prijzen in ontvangst mogen nemen, ook is hij enkele malen getipt als mogelijke winnaar voor de nobel prijs voor literatuur. In 1977 werd Mulisch tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau benoemd en in 1992 werd hij tot Officier bevorderd. Ook is hij op zijn zeventigste verhaardag tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw benoemd (1997). In 2002 ontving Mulisch de Duitse Bundesverdienstkreuz I. Klasse. De ontdekking van de hemel werd in 2007 benoemd tot het beste Nederlandstalige boek aller tijden en Mulisch ontving in 2007 een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam.

Prijzen (op chronologische volgorde)

• 1951 – Reina Prinsen Geerligsprijs voor archibald strohalm
• 1957 – Bijenkorf-literatuurprijs voor Het zwarte licht
• 1957 – Anne Frank-prijs voor archibald strohalm
• 1961 – Athos-prijs voor zijn gehele oeuvre
• 1961 – ANV-Visser Neerlandia-prijs voor Tanchelijn
• 1963 – Vijverbergprijs voor De zaak 40/61
• 1977 – Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
• 1977 – Cestoda-prijs
• 1977 – P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
• 1986 – Diepzee-prijs voor De aanslag
• 1993 – Multatuliprijs voor De ontdekking van de hemel
• 1993 – Mekka-prijs voor De ontdekking van de hemel
• 1995 – Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre
• 1999 – Libris Literatuur Prijs voor De procedure
• 1999 – Prix Jean Monnet de Littérature Européenne voor De ontdekking van de hemel
• 2003 – De Inktaap voor Siegfried
• 2007 – Prix européen des jeunes lecteurs voor Siegfried
• 2007 – Eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam
• 2007 – Italiaanse Nonino-prijs voor literatuur
• 2007 – Beste Nederlandse roman aller tijden voor De ontdekking van de hemel
• 2009 – Gouden Eeuw Award voor zijn gehele oeuvre

Trivia

De planetoïde 10251 in 2006 naar Mulisch vernoemd. Mulisch zou gezegd hebben “Nu ben ik in de hemel" want Nobelprijswinnaars worden vergeten maar hemellichamen niet!

Conclusie

Het is een groot gemis, deze vader der Nederlandse letteren te hebben verloren. De vele prijzen die Mulisch gewonnen heeft en de vele televisie commentaren geven blijk van briljant schrijver, die ook internationaal grote faam heeft gekregen.