Wanneer is het nou "als" en "dan"
De Nederlandse taal
De laatste jaren hoor je veel meer mensen fouten maken in de Nederlandse taal. Mensen zijn er op de één of andere manier makkelijker in geworden. Misschien komt dit doordat er op sommige scholen helemaal geen Nederlands meer wordt gegeven, of juist door onze multiculturele samenleving. Maar eigenlijk komen fouten in de Nederlandse taal ook juist heel erg veel voor bij mensen die al generaties lang in Nederland wonen. Er zijn ook een hoop mensen die zeggen: "Ach, zolang we elkaar maar begrijpen, vind ik dat al genoeg". Omdat het toch wel heel erg belangrijk is om goed en correct Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) te kunnen spreken en schrijven, voor bijvoorbeeld een sollicitatie brief en/of gesprek, probeer ik hier één van de meest voorkomende fouten te bestrijden: "de als/dan-fouten".
Als/dan-fouten
Mensen die van onze Nederlandse taal houden en die het veel gebruiken, zoals schrijvers van boeken of artikelen, zullen zich de laatste tijd steeds vaker zijn gaan ergeren aan de fouten die veel mensen in deze taal maken. Nederlands wordt de laatste jaren helemaal niet meer als zo belangrijk gezien op scholen. Zo zijn er zelfs enkele scholen waar geen Nederlands meer op gegeven wordt, of waar men bezig is om vakken als Nederlands te vervangen door andere "belangrijkere" vakken.
Hierdoor zijn de veel voorkomende "als/dan-fouten" het gevolg van. Wat veel mensen bijvoorbeeld vaak zeggen is bijvoorbeeld:
- Ik ben beter als jij.
- Hij is slimmer als mij.
Toch is het heel erg belangrijk om correct ABN te kunnen schrijven en spreken. Je wordt hier bijvoorbeeld echt wel opgekeurd tijdens een sollicitatieprocedure. Het lijkt natuurlijk heel slordig en onprofessioneel wanneer je heel veel fouten maakt. Wie zou er nou niet eerder iemand aannemen met een in prima ABN en foutloze brief, dan een brief vol met onnodige fouten?
En dat de regels voor deze veel voorkomende "als/dan-fouten" juist zo simpel zijn! Ik zal het hier zo duidelijk mogelijk proberen uit te leggen.
Vergelijking - verschil
Wanneer er een verschil/contrast in een zin voorkomt gebruik je in bijna alle gevallen dan.
- Ik ben groter dan jij.
- Zij is slimmer dan hij.
- Wij zijn beter dan jullie.
Waar ook veel mensen problemen mee ondervinden is wat er nou na "dan" komt. Fouten die vaak gemaakt worden zijn:
- Zij is groter dan mij.
- Ik ben beter dan jou.
- Wij zijn slimmer dan hun.
Dit is dus allemaal fout. Hoe je er achter kunt komen welk woord hier achter moet komen, kan je doen door de zin langer te maken, door er een vorm van het werkwoord zijn achter te zetten.
- Ik ben
- Jij/U bent
- Hij/zij is
- Wij zijn
- Zij/jullie zijn
De bovenstaande foute zinnen kan je dus verbeteren door de zinnen langer te maken op de volgende manier, de foute manier heb ik er ook bijgezet, je hoort direct dat de foute manier zo ook niet goed klinkt.:
- Zij is groter dan ik ben (dus geen: Zij is groter dan/als mij ben) - maar: Zij is groter dan ik.
- Ik ben beter dan jij bent (dus geen: Ik ben beter dan/als jou bent) - maar: Ik ben beter dan jij.
- Wij zijn slimmer dan zij zijn (dus geen: Wij zijn slimmer dan hun zijn) - maar: Wij zijn slimmer dan zij.
Vergelijking - gelijk
"Als" gebruik je wanneer je een vergelijking maakt met iets wat gelijk is, een overkomst heeft. Dus niet zoals bij verschillen/contrasten, want daarvoor gebruik je "dan". Ook kan je hier het trucje gebruiken door de zin langer te maken er achter komen want er na het woord "als" moet komen. Enkele voorbeelden van goede zinnen zijn:
- Ik ben net zo groot als jij (bent).
- Hij is even slim als ik (ben).
- Wij zijn net goed als jullie (zijn).
Tot slot
Ik hoop dat ik hiermee in ieder geval bij jou als lezer de "als/dan-fouten" goed heb kunnen uitleggen. En dat je nu voor altijd deze fouten nooit meer zult gaan maken. Ook is het misschien irritant, maar door anderen steeds correct te verbeteren, leren ook zij het vanzelf en kunnen we met ons allen dit irritante probleem bestrijden!