Predictieve Modellering

Predictieve Modellering of Predictive Modelling in de Archeologie heeft zijn oorsprong in het werk van Gordon Willey's in de 50-er jaren in Peru. Hij heeft door middel van survey's uitgebreid de relatie tussen culturele resten en de landschapskenmerken zoals hellingsgraad, begroeiing e.d. onderzocht. Het vak heeft zich verder ontwikkeld in de jaren '60 en '80 door het beschikbaar komen van betere kwantitatieve methodes (denk aan de computer) en meer bruikbare gegevens.

Toepassing

In de archeologie wordt predictieve modellering gebruikt om statistisch valide causale verbanden te leggen tussen natuurlijke proxies zoals bodemtype, hoogteverschil, hellingsgraad, begroeiing, nabijheid van waterbronnen, geologie, geomorfologie en dergelijke en het voorkomen van archeologische structuren of vondsten.

Om voor deze kwantitatieve analyse gegevens te verzamelen wordt een survey uitgevoerd.Daarnaast kan de archeologische sensitiviteit van niet onderzochte gebieden in kaart worden gebracht door de natuurlijke proxies te bekijken. Zo kan men bij het maken van bestemmingsplan voor een niet onderzochte regio toch een doordachte beslissing nemen op basis van de te verwachten archeologische resten gezien de vorm en begroeiing van het landschap. Op basis van het verdrag van Malta(1992) opgenomen in de nederlandse Wet op de Archeologische Monumentenzorg WAMZ(2006) dient men namelijk voorafgaande aan de bouw van een woonwijk of de aanleg van wegen het gebied te onderzoeken op cultureel erfgoed (en dus archeologische resten).

Indicatieve kaart archeologische waarden

De IKAW staat voor Indicatieve kaart archeologische waarden en is een Nederlands landelijk bijgehouden bestand aan gegevens. De IKAW is een Nederlandse toepassing van predictieve modellering en gebaseerd op een een model van de ROB. Uitgangspunt voor de vervaardiging van de IKAW is dan ook dat er een verband bestaat tussen de bodemgesteldheid (proxy) en activiteiten van mensen in het verleden (culturele resten), denk hierbij aan bijvoorbeeld akkerbouw. Op basis daarvan wordt op de IKAW in kaart gebracht wat de kans is om bij de uitvoering van beleidsplannen op archeologische resten te stuiten.

Om een archeologisch beleid te kunnen formuleren moet men inzicht hebben in het archeologisch erfgoed van een gemeente. Daarvoor is het noodzakelijk om een gemeentelijke archeologische verwachtingskaart te laten maken. Om deze op te stellen raadpleegt de gemeente onder andere de IKAW. Op zo'n verwachtingskaart staat (in dit geval per gemeente) aangegeven wat de kans is op het aantreffen van archeologische resten op die plek. Er zijn verschillende gradaties mogelijk:

hoge en middelhoge archeologische verwachtingswaarde;
lage indicatieve archeologische waarde;
geen verwachtingswaarde van bekend of geen gegevens, vaak bebouwde terreinen.

Om schatgraverij te voorkomen wordt deze kaart niet openbaar gemaakt en deze kaart is niet te raadplegen door de burger.

gebruikte termen

Proxy data zijn alternatieve of vervangende gegevens die indirect inzicht verschaffen over andere gegevens.

Een survey is een oppervlakte verkennend dus niet gravend archeologisch onderzoek waarbij een bepaalde regio in kaart wordt gebracht.

ROB is de afkorting voor Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek

Verdrag van malta

De uitgangspunten van het Verdrag van Malta zijn hieronder kort weergegeven:

het streven naar behoud óp de plek zelf, van de archeologische resten. De bodem is vaak de beste optie voor goede conservering van archeologische resten;
Het tijdig rekening houden in de ruimtelijke ordening met het (mogelijk) voorkomen van archeologische resten, zodat er archeologievriendelijke alternatieven kunnen worden gekozen;
De verstoorder van de bodem is de betaler. Zodat men onderzoeken daarnaast mogelijk kan opgraven en de archeologische vondsten kan documenteren, wanneer behoud op de plek zelf niet mogelijk is.

Wet op de Archeologische Monumentenzorg

Met de Wet op de Archeologische Monumentenzorg worden eindelijk de afspraken van het Verdrag van Malta doorgevoerd in de Nederlandse wetgeving. Het Rijk, de provincies, de Nederlandse gemeenten en bedrijven krijgen door deze nieuwe wetgeving te maken met regels en voorschriften rondom behoud van het erfgoed. Het wetsvoorstel is door de Tweede Kamer op 4 april 2006 aangenomen en in december 2006 aangenomen door de Eerste Kamer. De WAMZ is op 1 september 2007 in werking getreden.

Verder lezen

Meer gedetailleerde en inhoudelijke informatie over deze wet- en regelgeving rond Malta en de implementatie in de Nederlandse wetgeving vindt u op de websites van:

Ook schrijven op leerwiki? gebruik de volgende link om je in te schrijven: Leerwiki aanmelden