Waarom zat Nelson Mandela gevangen op Robbeneiland

Inleiding

Nelson Mandela is één van de bekendste figuren van onze tijd. Deze Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijder is wereldberoemd om het feit dat hij de rassenscheiding in Zuid-Afrika bestreed en later de eerste zwarte president van het land werd. Dit lukte hem echter niet zonder tegenslag, in tegendeel. Hij heeft eerst jarenlang opgesloten gezeten op Robbeneiland, een eiland voor de kust bij Kaapstad. Maar waarom zat Nelson Mandela nou eigenlijk opgesloten op Robbeneiland, en hoe kwam hij vrij?

Blanken in Zuid-Afrika

Al eeuwen voordat Nelson Mandela zijn strijd begon, leefden blanken en zwarten bij elkaar in Zuid-Afrika. Al in de 16^e eeuw kwamen de Nederlanders hier vaak langs. Zuid-Afrika was namelijk een goede tussenstop voor reizen richting Indonesië. In de jaren daarna kwamen er steeds meer blanken naar Zuid-Afrika om zich daar permanent te vestigen. Het grootste deel van hen kwam uit Nederland. Veel Nederlandse woorden zijn daarom ook terug te vinden in de Afrikaanse taal. Naast Nederlanders kwamen er ook veel Duitsers en Fransen naar Zuid-Afrika. Ondanks deze immigrantenstromen vormden blanken nog steeds een minderheid in Zuid-Afrika ten opzichte van de oorspronkelijke, zwarte bevolking.

Blanke dominantie

Blanken hadden echter een zeer dominante positie in de Zuid-Afrikaanse politiek. Dit is ontstaan in de 19e eeuw, toen bleek dat er zeer veel diamanten en goud te vinden was in Zuid-Afrika. Veel kolonisten, vooral Britten trokken hierdoor naar Zuid-Afrika toe. De lokale bevolking was niet blij met de komst van de Britten, en ze vochten tegen hun komst. Ze wilden niet dat buitenlanders zomaar hun land binnen kwamen om al hun natuurlijke rijkdommen mee te nemen. Deze strijden worden de Boerenoorlogen genoemd. De Britten waren in de minderheid, maar hadden een veel grotere troepensterkte dan de Zuid-Afrikanen. De Britten waren sterker en konden zo de macht grijpen in het land. Hiermee was de blanke dominantie in Zuid-Afrika een feit. Deze dominantie bleef de jaren erna ook. De dominantie bleef omdat dat de blanke bevolking bang was onderdrukt te worden door de veel grotere zwarte bevolking. Telkens wanneer zwarten meer macht wilden pakken, werden ze fel onderdrukt door de blanke bevolking (wat mogelijk was door hun grotere troepensterkte). Dit werd natuurlijk niet in dank afgenomen door de zwarte bevolking van Zuid-Afrika.

In 1948 gingen de blanken zo ver om hun zelfbenoemde hogere positie te behouden dat de Apartheid werd ingevoerd. Hiermee werd de rassensegregatie in Zuid-Afrika wettelijk vastgelegd. Zwarten en blanken hadden aparte stranden, toiletten, zorginstellingen enzovoorts. Pas in 1990 kwam aan dit discriminerende systeem een einde.

African National Congress

Al voordat de Apartheid werd ingevoerd, was er dus een rassenongelijkheid in Zuid-Afrika. De zwarte, oorspronkelijk bevolking heeft dit allemaal niet zomaar voorbij laten gaan. Zo werd in 1912 de politieke partij African National Congress (ANC) opgericht. Deze partij streed tegen de ongelijkheid in het land. In 1944 kwam ook Nelson Mandela in aanraking met deze partij en hij deed ook mee met de strijd van het ANC. Deze politieke partij bestaat tegenwoordig overigens nog en is nu één van de grootste partijen van het land.

Nelson Mandela was een voorstander van geweldloos protest. Hij probeerde dan ook alleen op een vreedzame en wettige manier te strijden voor zijn idealen. Dit hield hij jaren lang zo vol. In 1960 werd het ANC echter verboden en Mandela vond in die periode ook nog eens dat er veel te weinig bereikt werd met de geweldloze acties. Dit deed hem besluiten om niet meer zo vreedzaam als voorheen door te gaan met het protest. Hij richtte een militaire organisatie op met de naam ‘’Speer van de Natie’’. Met deze organisatie saboteerde hij publieke en militaire installaties. Dit ging niet geheel zonder gevaar. Door de jaren heen zijn verschillende mensen overleden bij deze acties. Het doel van Mandela en de andere vrijheidsstrijders was om door deze sabotageacties de zwarte bevolking tot een opstand aan te zetten.

Door deze acties werd hij in 1961 opgepakt. Hij werd toen echter vrijgesproken. In 1963 was dit niet het geval. Hij werd nogmaals opgepakt met een aantal anderen. Het proces dat hierop volgde staat bekend als het Rivoniaproces. Mandela en de anderen stonden terecht voor het voorbereiden van een oorlog in Zuid-Afrika. In 1964 kwam het vonnis: een levenslange gevangenisstraf. Hij werd gevangengezet op Robbeneiland. Dit eiland ligt voor de kust bij Kaapstad en heeft meerdere eeuwen als gevangenis gediend. In de gevangenis was Mandela nummer 46664.

Gevangenschap op Robbeneiland

Vanaf 1964 zat Mandela dus gevangen op Robbeneiland wegens zijn gewapende strijd tegen de Apartheid. Tijdens zijn gevangenschap groeide hij langzaam uit tot hét symbool tegen de Apartheid. Het segregatiesysteem in Zuid-Afrika was inmiddels namelijk een internationaal bespreekpunt geworden en al snel kwam Mandela hierdoor in beeld. Ook tijdens de gevangenschap wilde Mandela zich niet gewonnen geven. Verschillende medegevangenen hebben aangegeven dat hij zich niet wilde onderwerpen aan de blanke gevangenisbewaarders. Hij weigerde bijvoorbeeld om ze "baas" te noemen.

Het leven in de gevangenis

De gevangenschap in de gevangenis op Robbeneiland was verder ook geen pretje. De gevangenen moesten veel werken in een kalkgroeve, vaak in de brandende zon. Deze felle zon en het vuil dat in de kalkgroeve hing hebben voor een beschadiging aan de ogen van Mandela gezorgd. In de gevangenis heerste ook een segregatiesysteem. Zwarten kregen bijvoorbeeld minder eten dan andere gevangenen. Bovendien was Mandela ook nog eens een politieke gevangene, die het nog minder goed hadden. Zijn cel had een grootte van 2,1 bij 2,4 meter en geen bed. Hij sliep op een mat. Mandela had volgens de officiële regels recht op slechts één brief of bezoek per zes maanden. In de praktijk gebeurde dit echter niet. Brieven werden expres gecensureerd of vertraagd.

In 1990 werd hij, met de afschaffing van de Apartheid, eindelijk vrijgelaten. In totaal had hij 26 jaar vastgezeten. In 1994 werden er voor het eerst vrije verkiezingen gehouden. Zowel blanken als zwarten konden hier dus aan meedoen. Nelson Mandela won de verkiezingen en werd zo de eerste zwarte president van Zuid-Afrika.

Conclusie

Nelson Mandela is zonder meer de bekendste vrijheidsstrijder van onze tijd. Mandela heeft lang een strijd gevoerd tegen de Apartheid in Zuid-Afrika. Toen zijn strijd gewelddadig werd, werd hij opgepakt. In 1964 werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Deze straf moest hij uitzitten in de gevangenis op Robbeneiland. Toen in 1990 de Apartheid werd afgeschaft, werd Mandela vrijgelaten. In 1994 won hij zelfs de eerste vrije verkiezingen in Zuid-Afrika en werd hij de eerste zwarte president van het land. 

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, Rüdiger Wölk uit Münster