Wie was Tose Proeski
Inleiding
Todor "Toše" Proeski (Macedonisch: Тодор „Тоше" Проески) (Prilep, 25 januari 1981 - Nova Gradiška, 16 oktober 2007) was een Macedonische zanger. (Hij werd Toše genoemd). Hij was zeer populair in het hele Balkan-gebied, en ook nog in enkele andere landen, zoals Australië, Italië, Tsjechië, Slowakije, Oekraïne etc.
Toše bracht zijn jeugd door in zijn geboortedorpje Prilep in Macedonië. Zijn zangtalent werd ontdekt toen hij 12 was, en hem werd gevraagd om mee te doen aan het populaire kinder songfestival Zlatno Slavejče (gouden nachtegaal) in Skopje, Macedonië. Dit was zijn eerste publieke optreden, maar hij kreeg daarna niet meteen de kans om zichzelf te bewijzen.
Carrière
De succesvolle carrière van Todor Proeski begon in 1996 toen hij meedeed aan het tiener song festival in Prilep, zijn geboorteplaats. Hij kreeg al snel fans die in hem geloofden en die meer van hem wilden horen. Hij begon samen te werken met enkele plaatselijke artiesten die het talent ook in hem begonnen te zien. In 1999 kwam zijn eerste album uit, Nekade vo Nokta , ergens in de nacht. Zijn tweede album kwam al heel snel daarna uit, in juni 2000. De naam van het album is Sinot Božji , zoon van God. Dat album leverde enkele zeer grote hits op en hij werd dat jaar bekend in heel Zuidoost-Europa. Dat is ook het jaar waarin hij een tour door Australië maakte, en in steeds meer landen bekend begon te worden.
In april 2003 kreeg hij een onvoorstelbaar grote hit met het nummer Cija si?, van wie ben je? De hit werd zelfs zo groot, dat hij Servië zou representeren bij het Euro Songvisie Fesival in 2003. Maar helaas was dit het jaar waarin heel veel andere landen voor het eerst mee wilden doen, en daarom ging het niet door.
Om zijn zangkwaliteiten nóg verder uit te breiden, kreeg hij zanglessen in New York van William Riley, die o.a. een coach van Luciano Pavarotti is geweest.
Toen hij terug kwam, gaf hij veel concerten en de opbrengst daarvan ging naar verschillende goede doelen. Hij kreeg de Mother Therese humanitarian Award en in 2003 werd bij een regionale UNICEF ambassadeur.
In 2004 koos MKTV Proeski om Macedonië te representeren bij het Eurovisie Songfestival. Hij werd 14e met het nummer "Life". Tijdens de persconferenties die daarop volgden, kreeg hij vele complimenten over zijn Opera zangvermogen.
Hij besloot om een album op te nemen "Božilak",regenboog met alleen mar traditioneel macedonische nummers. Dit werd geregeld door Sasa Nikolovski Gjumar, Ilija Pejovski en Soni Petrovski.
Zijn laatse album Igri Bez Granici, spel zonder grenzen, werd in 2007 uitgebracht.
De meeste albums van hem werden in meerdere talen uitgebracht.
De artiesten waarmee hij samen heeft gewerkt, zijn: Anja Rupel, Antonija Šola, Bora Čorba, Karolina Gočeva, Esma Redžepova, Gianna Nannini, Goca Tržan, Grigor Koprov, Jeff Beck, Tony Cetinski, Željko Joksimović(bekend van het Eurovosie Songfestival met het nummer lane moje, mijn lammetje) en vele anderen
Hij schreef veel nummers ook zelf, en in interviews vertelde hij dat hij nog meer dan 100 nummers klaar had staan, wachtend op het juiste moment om ze uit te brengen.
Zijn laatste concert werd op 5 oktober 2007 gehouden voor het primair onderwijs project van USAID. met het concert haalde hij veel geld op voor primair onderwijs in Macedonië en het werd wereldwijd uitgezonden.
Dood
Tijdens de vroege ochtend van 16 oktober 2007 om 6:20, kwam Proeski om het leven bij een auto-ongeluk op de snelweg Zagreb-Lipovac nabij Nova gradiska in Kroatië. Hij zat op dat moment in een Volkswagen Touareg, samen met zijn manager ljiljane Petrovic, aangedreven door Georgij Georgijevski die inreed op een vrachtwagen. Hij overleed ter plekke, maar zijn chauffeur en manager overleefden het ongeluk wel. Proeski's lichaam arriveerde om middernacht in Skopje door de helikopter van het Macedonische leger, en werd vervoerd met de auto naar zijn voormalige woonplaats Kruševo. Rouwende burgers (inclusief presidenten, het leger, bekende zangers en acteurs etc.) vanuit heel Macedonië en aangrenzende landen kwamen naar zijn begravenis toe en de dag van zijn overlijden, 17 oktober, werd uitgesproken als een nationale rouwdag in Macedonië.
De uitvaart werd door de Macedonische Orthodoxe Kerk georganiseerd.
Een documentaire over zijn leven kwam in 2009 uit in de bioscopen van alle landen van het Voormalige Joegoslavië.
Weetjes
- Van de meer dan 100 nummers die hij nog klaar had staan, waren de meeste in het Engels geschreven. De ambitieuze Proeski was klaar om de wereld te veroveren.
- Toše sliep toen het ongeluk plaatsvond.
- Toše werd ook wel de Michael jackson van de Balkan genoemd.
- Op 21 mei 2005 gaf Toše een concert in Utrecht.
- Enkele uren voordat hij stierf, gaf Proeski een interview. Dit interview is op Youtube te bekijken (in het Macedonisch).
- Elk jaar komen er duizenden mensen uit heel Oost-Europa oud en nieuw vieren bij zijn graf.
- Toše stond bekend om zijn uitspraak "Ve sakam site" (Macedonisch: ве сакам сите), wat betekent: Ik hou van jullie allemaal.