Nieuw Zeeland voor de Britse kolonisatie
Inleiding
Algemeen
De inwoners van Nieuw Zeeland verwelkomen iedere dag als eerste mensen de nieuwe dag. Deze ervaring wordt ook wel de datumgrens genoemd. Het is een land dat op 2.000 km afstand van Australië ligt, en dat ligt het dichtste bij. De belangrijkste delen van Nieuw Zeeland zijn Noord- en Zuid-eiland en Stewart Eiland.
Stappen
Nieuw Zeeland
Van de inmiddels ruim 4.000.000 inwoners is driekwart van Europese (velen hebben Britse voorouders) komaf. Deze mensen worden ook wel Pakeha genoemd. Tot 1974 namelijk was het toegestaan dat Britse inwoners zonder meer de oversteek naar Nieuw Zeeland mochten maken. De grootste groep oorspronkelijke inwoners zijn de Maori, oftewel de Tangata Whenua (mensen van het land). Het totale landoppervlakte is 268.860 km² en Nieuw Zeeland is ruim 1.600 km lang en heeft een kustlijn van meer dan 15.000 km (de kustlijn van Nederland is iets meer dan 450 km!).
De bijnaam voor de inwoners van Nieuw Zeeland is “Kiwi”s. Het grootste deel van de inwoners (zo ongeveer ¾ van de bevolking) woont op het Noordereiland. Slechts 1.000.000 inwoners leeft op het Zuidereiland. Greater Auckland is het dichtstbevolkte gebied met 1.000.000 inwoners.
Naast de eerder genoemde eilanden behoren ook tot Nieuw Zeeland:
- Antipodes eilanden
- Auckland eilanden
- Bounty eilanden
- Eiland van Campbell
- Chatham eilanden
- Kermadec eilanden
Alsmede een stuk van Antartica.
Geschiedenis van het eiland
Voor het ontstaan van Nieuw Zeeland moet men heel ver terug de geschiedenis in. Meer dan 65.000.000 jaar geleden brak het continent Gondwanaland in twee stukken; “Antarctica” en het huidige “Australië en Nieuw Zeeland”. Ruim 5.000.000 miljoen jaar later bereikte Nieuw Zeeland zijn huidige plaats.
De Maori’s hebben mondelinge overleveringen betreffende het ontstaan en de ontdekking van hun land. Volgens hen is Nieuw Zeeland rond 800 ontdekt door de ontdekkingsreiziger Kupe. Aan zijn ontdekking is een legende verbonden. “Hij was verliefd op de getrouwde Aotea en Kupe vermoordde de echtgenoot (Hoturapa) van zijn geliefde door hem met opzet te laten verdrinken. Het gevolg was dat hij met zijn familie op de vlucht moest. Waarschijnlijk was hij afkomstig van het huidige Tahiti. Na een eindeloze zeereis arriveerde hij op het Noordereiland welk door zijn vrouw Kuramarotini de naam “Aotearoa” kreeg. Letterlijk vertaald “Land van de lange witte wolk”. Kupe verbleef enige tijd op het eiland, maar uiteindelijk ging hij toch terug naar zijn moederland”.
In de 14e eeuw wordt Nieuw Zeeland bewust gekoloniseerd door Polynesische immigranten. Deze groep mensen, onder leiding van Toi en zijn kleinzoon Whatonga, kwam naar de eilanden met kano’s vol met voedselgewassen. Zij brachten onder andere de zoete aardappel (kumara) naar het eiland alsook de pompoen. Uit skeletten die ooit zijn gevonden is gebleken dat deze mensen goed en gezond leefden, ze aten voornamelijk de zoete aardappel, vis, zeehonden en moa’s (een tot wel 3,5 meter hoge loopvogel).
Halverwege dezelfde eeuw kwamen de Maori’s naar Nieuw Zeeland.
Ontdekking of herontdekking?
Het was de Nederlandse Abel Tasman (geboren in 1603 in Lutjesgat) die op 13 december 1642 Nieuw Zeeland ontdekte, of herontdekte hij het? Tasman was uitgezonden door de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) ging, met de schepen “Heemskerck” en “Zeehaen”, vanuit Batavia rondom Australië naar de nieuwe eilanden. In eerste instantie wilde de Maori hem niet aan land laten en hij verloor een aantal manschappen, uiteindelijk heeft hij nooit voet gezet in Nieuw Zeeland. Hij kon namelijk geen ankerplaats vinden en naast het feit dat hij geen goud of andere schatten vond, vond hij de bevolking onvriendelijk.
Hij kreeg heimwee naar zijn woonplaats in de Nederlandse provincie Zeeland, dus noemde hij zijn pasontdekte land gewoon “Nieuw Zeeland”, de eerste vermelding (Zelandia Nova) voert terug tot 1648. De naam staat vermeld op een landkaart van Johannes Blaeu. Door de negatieve geluiden van Tasman was de VOC niet langer geïnteresseerd in Nieuw Zeeland en het duurde te lang voordat Europeanen het land bezochten.