Romeinse keizers
Een korte geschiedenis van Rome voor de Keizertijd
Wat er vooraf ging: In het jaar 753 v. Chr. zou Rome volgens de legende gesticht zijn door Romulus en Remus. Deze tweelingbroers zouden zich gevestigd hebben op de linkeroever van de Tiber, elk op 1 van de 7 heuvelen van het latere Rome. Na onenigheid over het gebied slaat Romulus zijn broer Remus dood en wordt hij de stichter van de stad Rome. Kort na de stichting groeit de nederzetting al flink tijdens de koningstijd van 753 - 509 v. Chr. Deze met name Etruskische koningen zorgen voor de eerste stappen naar verstedelijking van Rome en leggen onder andere de marktplaats aan, het Forum Romanum, en een eerste riool. In 509 v. Chr. wordt de laatste Romeinse koning, de Etrusk Tarquinius Superbus, verjaagt en begint de fase van de Romeinse Republiek. De Republiek wordt bestuurd door de Senaat(beleid) en 2 Consuls(uitvoering), de hoogste magistraten. De republiek kende een ander soort democratie dan in onze tijd. In 2 volksvergaderingen brachten de Romeinse burgers hun stem uit en kozen functionarissen. Maar alleen Romeinse mannen in bezit van volledig Romeins burgerschap mochten stemmen en daarnaast woog een stem van een rijke burger zwaarder dan de stem van een arme burger. De Tijd van der republiek kenmerkt zich door grote veroveringsoorlogen en vergroting van de macht van de magistraten en met name de consuls. De onderlinge competitiestrijd van de consuls, die grote militaire successen op hun naam hadden staan resulteert in burgeroorlogen. Caesar is één van deze consuls en komt als overwinnaar uit de strijd.Caesar installeert zichzelf nog niet als Keizer maar als 'Dictator' voor onbepaalde tijd en wijst in zijn testament zijn neef Octavianus aan als zijn opvolger. Wanneer Caesar vermoord wordt door aanhangers van de oude Republiek, komt Octavianus aan de macht en met begint het Principaat, ook wel de Keizertijd. Octavianus is ook wel beter bekend als Keizer Augustus!.
De Romeinse Keizers 44 v. Chr - 467 n. Chr.
De Romeinse keizers bestuurden een zelfs voor onze begrippen enorm rijk. Enkele keizers hebben dit gebied nog verder uitgebreid. Andere keizers misdroegen zich zo dat ze vermoord werden. Hieronder een overzicht van alle Romeinse keizers en wanneer ze aan de macht kwamen. De één heel lang en een andere verloor soms al heel snel zijn macht.Onderstaande tabel geeft een indeling en groepering van keizers weer. Indien er meer informatie is over een keizer staat er een link bij.
|
Julisch-Claudische Dynastie | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Augustus |
27 v. Chr. |
14 n. Chr. |
Eerste keizer |
|
Tiberius |
14 |
37 |
|
|
Gaius (Caligula) |
37 |
41 |
Vermoord |
|
Claudius |
41 |
54 |
Vermoord |
|
Nero |
54 |
68 |
Zelfmoord |
|
4-Keizerjaar – 69 n. Chr. | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Galba |
68 |
69 |
Vermoord |
|
Otho |
69 |
Zelfmoord na nederlaag | |
|
Vitellius |
69 |
Vermoord | |
|
Vespesianus |
69 |
Overwinnaar | |
|
De Flavische Dynastie | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Vespesianus |
69 |
79 |
|
|
Titus |
79 |
81 |
Vermoord |
|
Domitianus |
81 |
96 |
Vermoorde zijn broer |
|
De Adoptief keizers | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Nerva |
96 |
98 |
Zeer oude generaal |
|
Trajanus |
98 |
117 |
Geadopteerd als zoon door Nerva |
|
Hadrianus |
117 |
138 |
Geadopteerd als zoon van Trajanus |
|
De Antonijnse Dynastie | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Antoninus Pius |
138 |
161 |
|
|
161 |
169 |
||
|
Marcus Aurelius |
161 |
180 |
|
|
180 |
192 |
Vermoord. Gladiatorkeizer. | |
|
De Afrikaanse Keizers en Syrische Keizers (Severische dynastie) | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Pertinax |
192 |
193 |
Vermoord door de Praetoriaanse garde |
|
Didius Julianus |
193 |
Vermoord in opdracht van de Senaat | |
|
Septimus Severus |
193 |
211 |
|
|
Geta |
211 |
Zoon Septimus Severus, vermoord door zijn broer Caracalla | |
|
Caracalla |
211 |
217 |
Zoon Septimus Severus |
|
Macrinus |
217 |
218 |
|
|
Heliogabalus (Elagabalus) |
218 |
222 |
|
|
Alexander Severus |
222 |
235 |
Vermoord door opstandige soldaten |
Na de Severische Dynastie breekt een chaotische tijd aan voor het Romeinse Rijk. Door de toename van de macht van het leger, wijzen legereenheden een eigen keizer aan. Soms gebeurde dat op meerdere plekken tegelijk, in het grote rijk. Dat de meeste soldatenkeizers, na een korte regering op een geweldadige wijze stierven moge duidelijk zijn.
|
Soldatenkeizers | ||||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden | |
|
Maximus de Traciër |
235 |
238 |
Eerste soldatenkeizer, vermoord door zijn eigen troepen | |
|
Gordianus I, II (Afrika) |
238 |
I zelfmoord, II gesneuveld | ||
|
Balbinus, Pupienus (Italië) |
238 |
Beide vermoord | ||
|
Gordianus III |
238 |
244 |
Gestorven tijdens veldtocht | |
|
Philippus de Arabier |
244 |
249 |
Gesneuveld | |
|
Decius |
249 |
251 |
Gesneuveld | |
|
Trebonianus Gallus |
251 |
253 |
Vermoord door zijn eigen troepen | |
|
Aemilianus |
253 |
Vermoord door zijn eigen troepen | ||
|
Valerianus |
253 |
260 |
Gevangengenomen, na 260 gestorven | |
|
Gallienus |
253 |
268 |
Vermoord. Zoon van Valerianus en medekeizer | |
|
Westen |
Gallisch keizerrijk van Postumus, Victorinus, Tetricus |
259 |
274 |
Periode waarin grote delen van het Romeinse Rijk niet onder Romeins gezag vielen, maar een eigen keizer kende. |
|
Oosten |
Palmyreens keizerrijk van Odaenathus, Zenobia, Vaballath |
260 |
272 | |
|
Claudius Gothicus |
268 |
270 |
Stierf aan de Pest | |
|
Quintillus |
270 |
Zelfmoord | ||
|
Aurelianus |
270 |
275 |
||
|
Tacitus |
275 |
276 |
||
|
Florianus |
276 |
Vermoord door zijn eigen troepen | ||
|
Probus |
276 |
282 |
Vermoord door ontevreden soldaten | |
|
Carus |
282 |
283 |
Getroffen door de bliksem | |
|
Numerianus |
283 |
284 |
||
|
Carinus |
283 |
385 |
Vermoord | |
Keizer Diocletianus verandert de keizerlijke staatsvorm in een tetrarchie, waarbij 2 Keizers met de titel Augustus het Westelijke en de ander het Oostelijke rijk aanstuurden, elk geholpen door een onderkeizer met de titel Caesar. De onderkeizer was de beoogde opvolger van de keizer. Helaas was het systeem een kort succes, waarna het rijk meer en meer uiteen viel in een rijk Oostelijk en steeds armer Westelijk deel.
|
Tetrarchie (verdeling macht over W: Westelijk en O:Oostelijk Rijk) | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
W: Maximianus Augustus |
285 |
305 |
Gedwongen aftreden. Gestorven in 310 |
|
W: Constantinus Chlorus Caesar/Augustus |
293 |
305/306 |
|
|
W: Severus Caesar/Augustus |
305 |
306/307 |
Vermoord |
|
W: Maxentius (Italië) |
306 |
312 |
|
|
W/O: Constantinus I, Caesar/Augustus |
306 |
307/324/337 |
Ook Constantijn I, alleenheerser over West en Oost van 324- 337 |
|
O: Diocletianus Augustus |
284 |
305 |
Gestorven in het jaar 311 of erna |
|
O: Galerius Caesar/Augustus |
293 |
305/311 |
|
|
O: Maximinus Caesar/Augustus |
305 |
309/313 |
Ook Maxininus Daia |
|
O: Licinius Augustus |
308 |
324 |
geëxecuteerd door Constantijn I in 325 |
|
De Dynastie van Constantijn I | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
W/O: Constantinus I, Alleenheerser |
306/324 |
337 |
Ook Constantijn I, alleenheerser over West en Oost van 324- 337 |
|
W: Constantinus II |
337 |
340 |
Gesneuveld. Ook Constantijn II |
|
W: Constans |
340 |
350 |
Op de vlucht gedood |
|
W: Vetranio |
350 |
Gestorven in 356 | |
|
W: Magnentius (ursurpator) |
350 |
353 |
|
|
O: Contstantius II |
337 |
361 |
|
|
O: Gallus Caesar |
351 |
354 |
|
|
W/O: Julianus Apostata Caesar/Augustus |
355 |
360/363 |
Gesneuveld tegen de Perzen. Alleenheerser over West en Oost van 361-363 |
|
De Late 4de eeuw | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Jovianus |
363 |
364 |
|
|
W: Valentinianus I |
364 |
375 |
|
|
O: Valens |
364 |
378 |
Gesneuveld. Zoon van Valentinianus |
|
W: Gratianus |
367 |
383 |
Op de vlucht gedood. Zoon van Valentinianus |
|
W: Maximus (ursurpator) |
383 |
388 |
Gedood door zijn eigen troepen |
|
W: Valentinianus II |
375 |
392 |
Alleen Italië en Illyrië |
|
W: Eugenius (ursurpator) |
392 |
394 |
Vermoord door soldaten |
|
W/O: Theodosius I |
379 |
395 |
Laatste keizer van het gehele rijk |
|
Het verdeelde rijk | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
O: Arcadius |
395 |
408 |
Zoon van Theodosius I |
|
W: Honorius |
395 |
423 |
Zoon van Theodosius I |
|
W: Constantius III |
421 |
||
|
W: Iohannes (ursurpator) |
423 |
425 |
|
|
O: Theodosius II |
408 |
450 |
|
|
W: Valentinianus III |
425 |
455 |
Vermoord |
|
W: Petronius Maximus |
455 |
Gedood toen hij op de vlucht was voor de Vandalen | |
|
W: Avitus |
455 |
456 |
Afgezet. Later gestorven |
|
O: Marcianus |
450 |
457 |
|
|
W: Marjorianus |
457 |
461 |
Afgezet en geëxecuteerd |
|
W: Libius Severus |
461 |
465 |
|
|
W: Anthemius |
467 |
472 |
Gevangengenomen en geëxecuteerd |
|
W: Olybrius |
472 |
||
|
O: Leo I |
457 |
474 |
|
|
O: Leo II |
474 |
||
|
W: Glycerius |
473 |
474 |
Afgezet door Julius Nepos. Later gestorven |
|
W: Julius Nepos |
474 |
475 |
Door Orestes uit Rome verdreven in 475, in 480 in Dalmatië vermoord |
|
W: Romulus Augustulus |
475 |
476 |
Afgezet door Odoacer, koning der Germanen in Rome. Val van West Romeinse Rijk |
Keizers na 476 n. Chr. of Oost Romeinse Rijk (Byzantijnse Rijk).
|
Na het Romeinse Rijk zet het oostelijke rijk nog enige tijd door | |||
|
Keizer |
Van |
Tot |
Bijzonderheden |
|
Zeno |
474 |
491 |
|
|
Basiliscus |
475 |
476 |
|
|
Anastasius |
491 |
518 |
|
|
Justinus |
518 |
527 |
|
|
Justinianus |
527 |
565 |
Heeft Italie terugveroverd in 556 en was de laatste poging de heerschappij terug te krijgen. |
Verder lezen
Ook schrijven op leerwiki? gebruik de volgende link om je in te schrijven: Leerwiki aanmelden