Gladiatoren
Gladiatoren
Een gladiator is de benaming van een beroepsvechter bij de oude Romeinen. Men ging naar gladiatorenshows als volksvermaak. Het woord gladiator is afgeleid van gladius, dat is Latijn voor zwaard, al betekent het ‘zwaardvechter’, gladiatoren gebruikten zeker ook andere wapens. De bekendste locatie waar gladiatorengevechten werden georganiseerd moet wel het enorme Collosseum in Rome zijn.
Ontwikkeling
In de eerste en tweede eeuw v. Chr. bestonden er al gladiatorenshows in het Romeinse Rijk. Elke middelgrote stad in het Romeinse Rijk beschikte over een amphitheater waar spelen werden georganiseerd, denk hierbij aan provinciale hoofdsteden als Nijmegen (Ulpia Noviomagus Batavorum) of Trier (Augusta Trevorum).
De Romeinen maakte kennis met de gladiatorengevechten tegen het einde van de vierde eeuw v. Chr. In het begin waren het opvoeringen van gevechten als vermaak/ voorstelling bij het toen gebruikelijke begrafenisritueel, ook wel lijkspelen genoemd. Deze voorstellingen ontwikkelde zich vanaf 264 v. Chr. tot begrafenisevenementen van meerdere dagen lang. Door de tijd werd de relatie met begrafenissen en heroische voorouders minder en werden het spelen. Deze gladiatiorenspelen werden ingezet door de Romeinse elite om de gunst van het volk te verwerven. Het volk koos namelijk de hoge amtenaren uit de elite van de stad.
De romeinen kenden echter al andere spelen die georganiseerd werden voor het volk. De gladiatorenshows werden geleidelijk toegevoegd aan deze bestaande vormen van volksvermaak, zoals wagenrennen en theater. Deze gecombineerde spelen werden aan het volk aangeboden tijdens de Ludi. Ludi waren openbare spelen vaak met ene relagieus karakter die door de staat werden georganiseerd en gefinancierd uit de schatkist.
Eerst ontstonden dus gladiatorenshows, maar daar deze werden door de tijd heen uitgebreid met een aantal nieuwe onderdelen. Hieronder een overzicht van de ontwikkeling in de onderdelen van de gladiatorenshows.
- Als eerste werd toegevoegd in de tweede eeuw v. Chr. 'De jacht op de wilde dieren', in het Latijn: Venatio
- In 167 v. Chr. introduceerde Aemilius Paullus de Damnatio ad Bestias de veroordeling tot de dood door wilde dieren.
- In 22 v. Chr. vaardigt keizer Augustus een decreet uit dat een inperking oplegt aan particuliere gladiatorenshows tot 120 man. De gladiatorenspelen worden een keizerlijke aangelegenheid en exclusief ingezet om de populariteit van de keizer onder het volk te vergroten.
Wist je dat
- Gladiatorenshows dagen tot zelfs maanden konden duren. Hierbij werden duizenden gladiatoren en veroordeelden gedood en letterlijk 10.000-den dieren gedood.
- Een gladiator zelden ouder dan 30 jaar werd.
- Er ook vrouwelijke gladiatoren bestonden.
- Er gladiatoren scholen bestonden waar eerst krijgsgevangen en slaven werden getraind, maar door de populariteit van de spelen en de gladiatoren melden zich hier na verloop van tijd ook vrije burgers aan.
- Er zelfs een keizer was die zich graag als gladiator kleedde en gedroeg. Dat was Commodus.
Na de opkomst van het Christendom in het Romeinse Rijk werd een eind aan deze spelen gemaakt. In het jaar 325 n. Chr. vaardigde de keizer Constantijn de Grote een verbod uit tegen de gladiatorenspelen in het oostelijke deel van het Romeinse Rijk, al had dit verbod op langere termijn geen effect. Het duurde nog tot het begin van de vijfde eeuw n. Chr. voordat ze werkelijk waren afgeschaft.
Gladiatoren types
In het begin waren de gladiatoren slechts uitgerust met speren en lansen. Ze vochten in een soort tunica of linnen lendendoek en verdedigden zich met een groot rond schild. Zij droegen een bronzen helm. Aanvankelijk werden de gladiatorentypen aangeduid met etnische namen van de door de Romeinen verslagen tegenstanders: Galli, Thraeces (tweede eeuw v. Chr.) en Samnites (eind vierde eeuw v. Chr.). In de loop van de eerste eeuw v. Chr. komt er meer differentiatie in de wapens en uitrusting. Er zijn verschillende soorten helmen en de grootte en vorm van het schild veranderd. Het borstpantser wordt toegevoegd aan de uitrusting en de rechterarm van de gladiator wordt omwikkeld met leren riemen. De belangrijkste vernieuwing was echter dat naast de lans en de speer ook verschillende soorten zwaarden en dolken de aanvalswapens werden
Verder lezen
Gladiatoren Keizer: Commodus
Boek: Gladiatoren, Volksvermaak in het Colloseum Fik Meijer, ISBN 9789025367367
Ook schrijven op leerwiki? gebruik de volgende link om je in te schrijven: Leerwiki aanmelden