Piet Hein en de zilvervloot

Algemeen

Heb je van de zilveren vloot wel gehoord, de zilveren vloot van Spanje……Hein, Piet Hein, zijn naam is klein. Zijn daden benne groot, hij heeft gewonnen de zilveren vloot. Via dit liedje kennen de meesten de zeevaarder Piet Hein die in de Tachtigjarige oorlog zijn overwinningen behaalde op de Spaanse Zilvervloot.

West Indische Compagnie

Was de VOC een echt handelshuis, de WIC was dat niet. De WIC was een organisatie met een militaire ondergrond. Een soort gelegaliseerde kaapvaart, compleet met kapersbrieven en al. Deze brieven waren opgesteld door de Staten van Holland of door de Prins van Oranje zelf.

Na zijn ervaring aan de wal, komt Piet Heyn in dienst van deze WIC. Hij mocht met zijn kapersbrieven vijandelijke mogendheden legaal aanvallen. Voor deze WIC voerde hij 3 expedities uit, namelijk:

Eerste expeditie

• 1624-1625, de pasbenoemde viceadmiraal vaart uit onder Jacob Willekes met 26 schepen. Op 8 mei 1624 bereiken zij de dan geldende Portugese hoofdstad São Salvador in Brazilië. Een dag later leidt Piet Heyn persoonlijk de bestorming door de matrozen. De stad wordt zonder slag of stoot overwonnen.
• Op 5 augustus 1624 vertrekken 7 schepen richting São Paulo naar Angola, een Portugese kolonie. De missie was deze plaats te veroveren en het slavensysteem plat te leggen. Helaas mislukt deze.
• Op 18 april 1625 is hij weer terug bij São Salvador waar Don Faderique de Toledo (zoon van de hertog van Alva) een belegering van de stad uitvoerde. De stad valt op 5 mei en Piet Heyn keert terug naar Nederland, waar hij op 9 augustus aankomt.

Tweede expeditie

1626-1627, Heyn is op 28 maart 1626 bevordert tot admiraal en kapitein-generaal. Hij is alleen ondergeschikt aan Boudewijn Hendrickszoon. In mei vertrekt hij met een hulpvloot om zich bij Cuba aan te sluiten bij de hoofdvloot van Hendrickszoon. De missie was de zilvervloot overmeesteren. Helaas bereikt hem in augustus het bericht dat de bevelvoerder al op 2 juli was overleden. Jammer genoeg blijkt hij met zijn hulpvloot te zwak om de zilvervloot aan te vallen, maar hij viel wel een vloot van 26 Portugese schepen aan die hij allemaal veroverde waarbij hij zelf gewond raakt aan zijn linkerarm. Geraakt door een musketkogel. Op 25 augustus vangt hij de terugreis aan en op 26 oktober is hij in Amsterdam.

Derde expeditie

Op 13 april 1628 vertrekt hij met 31 schepen en 4.000 man met maar 1 missie: de zilvervloot overmeesteren. Zijn nieuwe vlaggenschip heet wederom “De Amsterdam” en heeft 50 kanonnen aan boord. De drie grootste maritieme vechtjassen zijn aanwezig op één vloot; Piet Heyn (admiraal), Witte de With (vlootvoogd) en Adriaen van Trappen Banckert (admiraal). Ondanks alle ervaring en kennis die de vloot rijk was, was de overwinning op de zilvervloot meer geluk dan wijsheid, oftewel dapperheid.

Corrupte klerken hadden de missie vroegtijdig laten uitlekken. De “Terra Firma” bleef in de havens liggen. De “St-Jacobsvloot” hadden de Spanjaarden niet tijdig genoeg kunnen alarmeren en was gewoon uitgevaren. Door een storm onderweg dreef een deel van deze Spaanse vloot rechtstreeks in de armen van de Nederlandse vloot. Vijftien schepen kwamen in de baai van Matanzas, en met zeer weinig vechten in handen van Piet Heyn.

De opbrengst was 11.509.524 guldens (uit die tijd), na aftrek van alle gemaakte kosten bleef er ongeveer 7.000.000 gulden over. Dit is weer terug te vinden in de archieven naar aanleiding van de 700.000 ontvangen gulden door de stadhouder die 10% van de winst kreeg. Piet Heyn kreeg echter maar 6.000 gulden en zijn bemanningsleden ieder 200 gulden.

Laatste jaren

De terugtocht werd ingezet op 17 september1628 en na een tocht vol stormen en scheurbuik valt hij nog even de haven van Falmouth binnen. Wanneer hij terugkeert in Nederland wordt hij als een held binnengehaald. De WIC wil Heyn behouden, maar de gage die Heyn vraagt is te groot en zij benoemen Van Lonck tot zijn opvolger. Piet Heyn wordt op 26 maart 1629 beëdigd als luitenant-admiraal in dienst van de Hollandse Staten.

Op 29 mei 1629 vaart hij uit op zijn “Vliegende Groene Draak” tegen de Duinkerker kapers. In plaats van deze kapers onderschept hij drie Oostender kapers. Heyn schoof, zoals zijn gewoonte was, zijn schip tussen twee kaperschepen in. Zodat hij deze allebei tegelijk de volle laag kon geven en tot overgave kon dwingen. Staande op het dek van zijn schip wordt Piet Heyn geraakt door een achtpondskogel in de schouder, die hem op slag dood. Wel wordt de strijd, dankzij Maarten Tromp gewonnen.

Piet Heyn is op 4 juli 1629 begraven in de Oude Kerk in Delft.