Dokkum, de meest noordelijke stad van Nederland

Inleiding

Dokkum ligt op de grens tussen de Kleistreek en de Friese Wouden, in het noordoosten van de provincie Friesland. Het is de meest de noordelijke stad van Nederland. Dokkum telt ongeveer 13.000 inwoners en behoort tot de Friese elf steden. Dokkum heeft stadsrechten sinds 1298.

Stadhuis Dokkum.

Geschiedenis van Dokkum

Dokkum had in de vroege jaren een open verbinding met de zee door het Dokkumergrootdiep. Na Stavoren, Harlingen en IJlst kreeg Dokkum als vierde stad van Friesland in 1298 stadsrechten.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was Dokkum een belangrijke pion in de strijd tegen Spanje. De stad was in 1572 enkele uren in handen van de Geuzen en werd daarvoor zwaar gestraft. Dokkum sloot zich in 1579 aan bij de Unie van Utrecht. Hierdoor ontstond een tijdperk van rust.

Toen de Friese Admiraliteit zich in 1597 in Dokkum vestigde, werden allerlei zaken betreffende beveiliging van de handelsvaart en de oorlog op zee met Spanje vanuit Dokkum geregeld. Het strategisch belang van Dokkum was groot. Dit blijkt ook uit de aanleg van de stadswallen in de jaren 1581-1582.

De Admiraliteit bleef niet lang in Dokkum. Door het dichtslibben van de vaarroutes werd in 1644 het kantoor van de Admiraliteit naar Harlingen verplaatst. De open verbinding met de Lauwerszee werd in 1729 definitief afgesloten door de aanleg van de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Deze kwamen in de plaats van de oude zestiende eeuwse zeesluis. Dokkum ontwikkelde zich tot een op het land georiënteerde stad.

In de jaren 1654 - 1656 werd de Stroobossertrekvaart aangelegd. Dokkum kon dit niet betalen en ging failliet.

In de negentiende eeuw ontstond ruimtegebrek in Dokkum. Dit kwam doordat de vestingwallen de groei naar buiten belemmerden. Binnen het schootsveld van de kanonnen op de bastions mocht men namelijk niet bouwen. Alle nieuwbouw werd in de binnenstad gepropt, hiervoor werden oude historische gebouwen afgebroken. Hieraan kwam een einde doordat de binnenstad van Dokkum - als een van de eerste plaatsen in Nederland - in 1974 werd uitgeroepen tot beschermd stadsgezicht.

Dokkum was tot 1984 een zelfstandige gemeente. Door samenvoeging met de gemeenten West- en Oostdongeradeel is de gemeente Dongeradeel ontstaan met Dokkum als hoofdplaats.

Wonen in Dokkum

Er is in de twintigste eeuw ook buiten de vestingwallen gebouwd. Daardoor heeft Dokkum zich kunnen uitbreiden. Dokkum kent nu de volgende wijken;

Fonteinslanden.
Jantjezeepolder.
Binnenstad.
Watertorenbuurt.
Kooilanden.
Weeshuislanden.
Hoedemakerspolder "The Hood".
Vogelland.
De Trije Terpen.
Woudhorne.
Woudven.

Opleiding in Dokkum

Er zijn acht basisscholen in Dokkum;

OBS Nynke van Hichtum.
De Burgerschool.
CBS De Bron.
CBS De Hoeksteen.
De Groen van Prinstererschool.
CBS Eben Haeser.
CBS De Regenboog.
Katholieke Jenaplan school St. Bonifatius.

Dokkum heeft de volgende scholen voor voortgezet onderwijs;

De J.J. Boumanschool, een Christelijke school voor praktijkonderwijs
Het Dockinga College, gymnasium, atheneum, havo, vmbo-theoretisch, vmbo-beroepsgericht en lwoo. Het is de grootste school in Dokkum met een belangrijke regio functie.
Piter Jelles; een openbare scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs met elf scholen in de provincie Friesland.

Werken in Dokkum

Ondernemen is aantrekkelijk in de gemeente Dongeradeel, dus ook in Dokkum. De arbeidsmoraal van de bevolking is hoog. Ook loyaliteit, saamhorigheid en veiligheid scoren goed. In Dokkum zijn 1050 bedrijven gevestigd en wel;

071 Bedrijven op het gebied van bouwnijverheid.
272 Bedrijven met consumenten artikelen (detailhandel etc.).
002 Energie bedrijven.
158 Financiele instellingen.
046 Bedrijven op het gebied van gezondheids- en welzijnszorg.
039 Horeca bedrijven.
070 Industriele bedrijven.
004 Bedrijven op het gebied van landbouw, jacht en bosbouw.
172 Bedrijven op het gebied van cultuur, recreatie en overige diensverlening.
012 Bedrijven op het gebied van onderwijs (waaronder autorijscholen).
037 Bedrijven op het gebied van vervoer, opslag en communicatie.
167 Bedrijven op het gebied van zakelijke diensverlening.

Toerisme in Dokkum

Dokkum kent mooie plekken, niet in de laatste plaats door de historische gebouwen. Er zijn in Dokkum meer dan 140 rijksmonumenten. Een paar voorbeelden;

Het Stadhuis uit 1610. Sinds 1984 fungeert dit gebouw als gemeentehuis voor de gemeente Dongeradeel.
De Waag, gebouwd in 1754. Dit gebouw heeft vier ionische pilasters met gebeeldhouwde stadswapens en een klokkoepel. Op de gevel staat nog altijd de tekst waekt en weeght. Vroeger werd hier de zuivel gewogen en er waren soldaten in dit gebouw gelegerd. Tegewoordig is het een restaurant.
De Grote of Sint-Martinuskerk, gebouwd in de zestiende eeuw.
De Sint-Bonifatiuskerk, gebouwd in 1871. De toren van de kerk is 47 meter hoog.
De Stadswallen. Deze oude vestingwallen staan bekend als bolwerken. Op zes punten bevinden zich bastions.

De vestingstad Dokkum had vier poorten: Hanspoort, Halvemaanspoort, Woudpoort en de Aalsumerpoort. Vroeger werden om 21.55 de klokken geluid als waarschuwing dat de poorten gingen sluiten. Mensen hadden dan nog vijf minuten tijd om de stad binnen te gaan. De bolwerken van Dokkum zijn nog altijd intact. In Dokkum worden 's avonds om 21.55 nog altijd de klokken geluid. Zo houdt men de traditie in ere.

Tot Slot

In het jaar 754 is Bonifatius vermoord bij Dokkum. Dokkum is hierdoor internationaal bekend.

Foto; Wikipedia, Bouwe Brouwer.