Wat is de geschiedenis van het land Jordanië

Inleiding

Jordanië is een land in het Midden-Oosten. Terwijl in veel landen de afgelopen tijd massale protesten zijn uitgebroken tegen de regeringen, is het in Jordanië relatief rustig gebleven. Dit is echter lang niet altijd zo geweest. Jordanië heeft een rumoerige geschiedenis waar veel verschillende volkeren, oorlogen en landen een rol in spelen.

Oudheid

Jordanië was onderdeel van de Vruchtbare Halve Maan, de streek in het Midden-Oosten waar 10.000 jaar geleden de landbouw is ontstaan. Zoals de naam al doet vermoeden, is het een erg vruchtbaar gebied. Op de kaart hiernaast is ook duidelijke de vorm van een halve maan te herkennen in het gebied. Alleen het noorden en westen van Jordanië behoorden tot dit gebied. De rest van het land bestaat voornamelijk uit woestijn en is dus erg onvruchtbaar.

Verschillende volkeren hebben zich in de loop der tijd in Jordanië gevestigd, zoals de Amorieten in 2.000 voor Christus. Zij zijn vanuit buurland Syrië naar Jordanië getrokken. De Amorieten zijn één van de vroegst bekende kooplieden.

In 169 voor Christus werd er door de Nabateeërs een koninkrijk gesticht in het zuiden van Jordanië en delen van het huidige Syrië, Saoedi-Arabië en Israël. De Nabateeërs hadden een eigen polytheïstisch geloof. De hoofdstad van hun koninkrijk lag in Jordanië. Het was de uit de rotsen gehouwen stad Petra. Petra is tegenwoordig één van de meest bekende en populaire toeristische attracties van het land.

In 106 na Christus veroverden de Byzantijnen (bewoners van het oostelijke deel van het voormalige Romeinse rijk) Jordanië. Vanaf toen brak er geregeld oorlog uit tussen de nieuwe machthebbers en volken als de Perzen.

Tot en met de Eerste Wereldoorlog

In 632 wordt het gebied veroverd door een volk dat toen ter tijd ook een groot rijk bezat: de Arabieren. Deze verovering vond plaats onder leiding van Aboe Bakr (573 – 634). De Omajjaden, het volk dat een tijd land het Arabische rijk in zijn macht had, stichtten onder andere het fort Quseir Amra. Dit staat tegenwoordig op de UNESCO-werelderfgoedlijst.

In 1516 verovert het Osmaanse Rijk het land Jordanië, en het blijft in hun handen tot aan de Eerste Wereldoorlog.

Toen het einde van de Eerste Wereldoorlog naderde, ging de Brit T.E. Lawrence (beter bekend als Lawrence of Arabia) in gesprek met de toenmalige sjarif van Mekka. Een sjarif is de beschermheer van de voor moslims heilige steden Mekka en Medina.  Lawrence wist de sjarif over te halen om met zijn troepen met de geallieerden mee te vechten tegen de Turkse overheersers van Jordanië. In ruil voor de steun van de sjarif, beloofde Lawrence onafhankelijkheid voor Jordanië.

Met steun van de Britten weten de Arabieren onder andere de havenstad Akaba over te nemen. Na een tijd van harde gevechten, zijn in 1917 de Turken geheel uit Jordanië verdreven.

Na de Eerste Wereldoorlog

De Arabieren kregen na de gevechten echter niet de onafhankelijk die aan hen beloofd was. Vanaf 1922 werd Jordanië een deel van het Britse Rijk. Abdoellah I, die toen de sjarif van Mekka was, werd wel tot leider van Jordanië benoemd. Hij stond echter wel onder toezicht van het Verenigd Koninkrijk.

Pas op 1 maart 1946 werd het land officieel onafhankelijk verklaard met diezelfde Abdoellah als eerste koning. Het land heette toen Trans-Jordanië. Toen de Britten uit het land waren vertrokken, brak er oorlog uit tussen Israël en de Arabische Liga, een samenwerkingsverband van Arabische landen. Dit is te vergelijken met de Europese Unie.  Jordanië heeft tijdens deze oorlog  een tijdje Oost-Jeruzalem in handen gehad. Door de oorlog kon Jordanië vrijwel zonder problemen het gebied aangrenzend aan hun koninkrijk innemen. Er was toch niemand die op Jordanië lette.

Andere belangrijke gebeurtenissen

● In 1951 werd een liberale grondwet ingevoerd. Op 14 december 1955 trad Jordanië toe tot de Verenigde Naties.

● In 1957 pleegde koning Hoessein een staatsgreep. Hij werd in de praktijk een alleenheerser. Vanaf toen was Jordanië dus een dictatuur. Pas in 1992 stond hij weer politieke partijen toe en kon de lange weg richting een volledige democratie beginnen. Volgens sommigen richtte diezelfde koning bloedbaden aan onder de Palestijnse bevolking van het land, omdat zij zijn gezag zouden ondermijnen.

● In 1989 voerde Koning Hoessein de verkiezingen weer in en gaf het parlement en de regering weer een grotere macht. In 1993 hield Jordanië voor het eerst sinds 1956 relatief vrije verkiezingen. Hier mochten meerdere partijen aan meedoen.  Ook op het gebied van oorlog ging het vanaf toen beter met Jordanië: in 1994 werd een vredesverdrag met Israël getekend.

Koningen van Jordanië

Jordanië is een relatief jong land. Daarom is het niet vreemd dat er nog maar vier koningen aan de macht zijn geweest. Er zijn verschillende visies op wanneer de eerste koning, Abdoellah I, aan de macht kwam. De meesten vinden dat hij koning was sinds hij in 1923 tot leider van Jordanië werd benoemd. Anderen vinden echter dat hij pas echt koning werd toen Jordanië in 1946 een onafhankelijk land werd.

De koningen van Jordanië zouden directe afstammelingen van de profeet Mohammed zijn.

Conclusie

Jordanië heeft een rumoerige geschiedenis. In de oudheid hebben verschillende volken als de Amorieten, Nabateeërs en Byzantijnen Jordanië in hun macht gehad. Al deze volken hebben hun sporen in Jordanië nagelaten. De daaropvolgende eeuwen zijn er nog veel oorlogen gevoerd en zijn verschillende landen en volkeren aan de macht geweest.

Na jaren van gevechten en onzekerheden werd het land in 1946 uiteindelijk onafhankelijk en werd Abdoellah I de eerste koning.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, High Contrast