Negativiteit leidt tot creativiteit! Hoe bevolkingskrimp opeens een positieve lading krijgt

Negativiteit leidt tot creativiteit. Hoe bevolkingskrimp opeens een positieve lading krijgt.

Wij mensen hebben de nare eigenschap dat we zowel het heden als de toekomst negatief bezien. Voorbeelden zijn de verandering van het klimaat en de daarbij behorende stijgende zeespiegel, de economische neergang, de instortende banen- en woningmarkt en de vergrijzing. Al deze dingen hebben een negatieve klank. Waar dit vandaan komt? Ik kan enkel en alleen als reden bedenken dat de media een grote rol hierin spelen. Ik vind het best dat de media deze onderwerpen met een negatief beeld de wereld insturen, maar waar blijven de oplossingen of waar is de voorzet voor creatief omgaan met veranderingen?

Ik begrijp ook wel dat negatieve klanken veel beter aanslaan bij het gemiddeld publiek, maar wij Nederlanders, als “innovatievelingen” bekend staand, kunnen hier toch doorheen prikken en de kansen zien?!

Verandering van denken

Elk weldenkend mens kan bij een “negatieve” verandering een aantal positieve kanten bedenken. Bij een stijgende zeespiegel lopen de Nederlandse, in waterbouw gespecialiseerde, bedrijven binnen door grootschalige waterkeringopdrachten vanuit de gehele wereld! Dit versterkt de vaderlandse economie en levert Nederland een sterkere positie in de wereldeconomie op. Toch worden alleen de negatieve kanten van de verandering van klimaat benoemd. Dit voorbeeld is vrij simpel verwoord, maar het geeft wel aan dat negativisme eenvoudig is te keren naar positivisme!

Krimp maakt kramp?

Gelukkig ben ik niet de enige die in veel veranderingen een positieve en creatieve insteek heeft. Zo was ik afgelopen week bij een bijeenkomst over krimp. Krimp in bevolkingsaantallen, krimp in verkoop en bouw van woningen maar ook krimp in de hoeveelheid voorzieningen per vierkante kilometer, het zijn zaken die steeds meer aan de orde van de dag komen. In een aantal regio’s in Nederland is een bevolkingskrimp al aan het inzetten. De vele reclame op radio, televisie met kreten als “Zuid-Limburg, bright site of life” en “Zeeland is anders” zijn geen luxe maar pure noodzaak voor deze krimpregio’s/provincies! Promotie van deze plekken geeft een laatste strohalm om de bevolkingskrimp een halt toe te roepen!

Reclame voor anderen of voor jezelf

Terugkerend naar de bijeenkomst van afgelopen week denk ik aan de presentatie die prof. dr. Hospers gaf. Hij gaf aan dat promotie van regio’s en gemeente voor het aantrekken van bewoners van buitenaf zinloos is. Zorg als gemeente dat je huidige bewoners niet naar “de grote stad” vertrekken, maar houd je eigen gemeente aantrekkelijk voor deze mensen. Heel Nederland, maar ook vanaf 2040 de gehele wereld, krijgt te maken met een bevolkingskrimp. Om te voorkomen dat er grootschalige leegstand in plattelandsgemeenten ontstaat, is het behoud van de huidige inwoners een eerste prioriteit. In vele kleinere gemeenten, vooral op het “platteland”, trekken jongeren (tijdelijk) weg om te gaan studeren in grote steden in zowel dezelfde regio, maar ook in steden daarbuiten. Een groot deel van deze jongeren zal willen terugkeren naar deze gemeente, nadat hun studie voltooid is en ze een baan op een redelijke reisafstand hebben gevonden. Maar dan komen ze bedrogen uit: starterswoningen zijn niet of nauwelijks aanwezig in de gemiddelde plattelandsgemeente en zijn ze er al, dan is de doorstroom op de woningmarkt te beperkt door een eenzijdig aanbod van woningen. Reden hiervoor is dat in het recente verleden té weinig gebouwd is naar de exacte vraag. Oké, de exacte vraag is lastig te bepalen en daarnaast ook lastig in te vullen, aangezien deze vraag constant verandert. Toch leidt een gemêleerd woningbestand tot een betere doorstroom op de plaatselijke of gemeentelijke woningmarkt.

Senioren willen hetzelfde als starters

Omdat de oorzaak van de bevolkingskrimp heel duidelijk de vergrijzing, of de “verzilvering” van de samenleving is, zal deze steeds grotere groeiende groep mensen passende woonruimte moeten krijgen. Aanpassen van bestaande woningen is kostbaar en vaak is nieuwbouw goedkoper. Sla in dat geval dan twee vliegen in één klap: zorg voor woningen waar zowel starters als senioren een goede woonkwaliteit hebben. De groep starters en de groep senioren hebben namelijk een aantal zaken overeenkomstig, al hebben deze vaak een andere reden. Bijvoorbeeld:

Een kleinere tuin:

Senioren kunnen een grote tuin niet meer onderhouden door lichamelijke beperkingen, starters hebben geen tijd voor een grote tuin omdat deze groep vaak bestaat uit tweeverdieners of alleenstaanden.

Dichtbij voorzieningen:

Senioren willen niet meer ver reizen naar voorzieningen doordat men vaak slecht(er) ter been is, starters willen niet ver reizen voor dagelijkse boodschappen omdat de tijd of zin er niet is na een dag werken.

De woning is niet te groot en bevat een woonkamer, een keuken en twee slaapkamers:

Senioren hebben veel ruimte niet nodig en hebben tevens de mogelijkheden vaak niet meer om en groot huis te kunnen onderhouden, starters hebben tevens een groot huis niet nodig, overdag wordt er gewerkt en in het weekend is men vaak actief met sport of andere zaken buitenshuis.

Kangoeroewonen is dé oplossing

Het combineren van bewoning door zowel senioren als starters heeft nog een ander voordeel. Om dit voordeel goed te laten zien is het goed om de huidige, gemiddelde woonsituatie van senioren te bekijken: Als senioren eenmaal zover zijn dat men naar een woning verhuist waar zorg en overige voorzieningen op loopafstand te bereiken zijn, komen ze terecht in centra of bouwblokken met een gesloten karakter. Zoals deze, vaak ronde of vierkante woonblokken met een binnenplaats ook gezien kunnen worden: Ouderenghetto’s! Het heeft een zeer negatieve klank, maar zo is het ook. Senioren zitten de hele dag samen met andere senioren, zowel binnen als buiten. Het contact met de “buitenwereld” is minimaal door het ontbreken van openbare ruimte tussen de woningen en het ontbreken van diversiteit in leeftijdscategorieën qua bewoners. Toch is deze vorm van bouwen en “wegstoppen” van senioren eenvoudig te veranderen:

Bouw meer open, zodat de ruimte die nu als binnenplaats gebruikt wordt, echt een openbare ruimte is;

Bouw woningen die zowel voor starters als voor senioren geschikt zijn, eventueel met eenvoudige aanpassingen;

Ga uit van het “kangoeroewonen-principe”: op de onderste verdieping senioren en op de verdieping daarboven starters.

Zo worden eenvoudige twee vliegen in één klap geslagen, maar is 1 + 1 opeens ook 3 of zelfs 4! Zowel starters als senioren hebben een nieuwe kans om in hun huidige woonplaats te blijven wonen, de gemeente heeft geen last van overmatige leegstand, ook niet in de toekomst met als gevolg dat deze gemeente het voorzieningenniveau op een hoog peil kan houden!

Een betere leefomgeving begint....

Zo zie je dat achter elke schijnbare negatieve verandering, veel positieve kansen verscholen liggen. Het enige wat je ervoor hoeft te doen is door de negativiteit prikken en het positieve zien van de constant veranderende leefomgeving! Een betere leefomgeving begint bij jezelf….