Van Koninginnedag naar Koningsdag

Inleiding

Met het abdiceren van koningin Beatrix (regeringsperiode 1980 – 2013) en het aantreden van Koning Willem-Alexander, heeft Nederland er binnenkort een “nieuwe” nationale feestdag bij. Vanaf 2014 zal Koninginnedag plaats maken voor “Koningsdag”...

Hoe het vroeger ging

Ooit begonnen als Prinsessedag ter ere van de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina (gevierd op 18 juni), groeide deze nationale feestdag in de jaren daarna uit tot Koninginnedag (vanaf 1891 gevierd op 31 augustus). Niet alleen maar een gezellig feest maar vooral bedoeld als nationaal bindmiddel. De regering vond een nieuw volksfeest nodig als alternatief voor de met veel drank gevierde kermis. Een feestdag waarop in het bijzonder veel activiteiten voor kinderen werden georganiseerd. Vanaf 1948 verplaatste de viering zich naar de alom bekende 30 april. Ook de invulling veranderde. Een jaarlijkse bloemenhulde in de vorm van een defilé met de Koninklijke familie op het bordes. Mensen uit het hele land trokken ieder jaar op ongedwongen en spontane wijze met verschillende presentjes voorbij . Op televisie was dit jarenlang (vanaf 1952) live te volgen, waarbij in de latere jaren het commentaar van presentator Dick Passchier onmisbaar was. Steeds meer werkenden kregen jaarlijks een vrije dag zodat Koninginnedag echt kon uitgroeien tot een groot volksfeest. Na 1980 kreeg de nationale  feestdag een meer open karakter. De Koninklijke familie bezocht vanaf dat jaar een wisselende stad. Deze grepen daarmee de kans zich richting het hele lang toeristisch te promoten Vrijmarkten kregen op steeds meer plaatsen de ruimte.

Van Koninginnedag naar Koningsdag

30 april 2013 zal de geschiedenis ingaan als de laatste “Koninginnedag”. Eigenlijk verdiend die van 2012 dit stempel aangezien op die dag in 2013 de troonswisseling zal plaatsvinden.  De datum 27 april zal in de toekomst onlosmakelijk verbonden blijven aan feest, vrijmarkt en oranje. Koninginnedag wordt dan Koningsdag. Naast de verandering van naam en datum is er nog helemaal niets bekend over hoe het nieuwe staatshoofd invulling wil gaan geven aan Koningsdag. Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima hebben de keuze deze dag anders in te delen, dan de invulling die Koningin Beatrix hier aan gaf. De kans dat dit daadwerkelijk zal gebeuren lijkt niet erg groot. Het ligt in de verwachting dat ook het nieuwe staatshoofd op de nationale feestdag het land in zal trekken. Verder blijven de oranjeverengingen dezelfde activiteiten organiseren als vrijmarkten, lampionnenoptochten en muziekfestivals.

Weetjes

• De nabestaanden van het Koninginnedagdrama op 30 april 2009, zijn blij met de verplaatsing naar 27 april. Op deze manier kan 30 april voor hen herdenkingsdag worden.  
• Koningsdag is ook de nationale feestdag op Curaçao, Sint Maarten en Aruba
• De eerste Koningsdag zal in 2014 op 26 april gevierd gaat worden, dit omdat 27 april dat jaar op een zondag valt.
• In andere landen wordt deze dag bij de Nederlandse ambassades gevierd met oranjebitter en haring.
• In 2001 bezocht de Koninklijke familie geen stad, maar bleef thuis. Meppel en Hogeveen stonden dat jaar op het programma. Het bezoek werd echter geannuleerd in verband met de op dat moment heersende mond-en-klauwzeer epidemie. Er waren zorgen dat grote aantallen bezoekers de ziekte zich verder zou verspreiden
• Koninginnedag is net als in de negentiende eeuw voor veel mensen nog altijd een uitlaatklep.
• België heeft kent een Koningsdag.