Waarom is Zwarte Piet zwart

Inleiding

Ieder jaar laait de discussie rondom Zwarte Piet weer opnieuw op. De ene groep meent dat Zwarte Piet een racistisch gebruik is: zwarten die werken voor een blanke baas. Een andere groep brengt hier echter tegenin dat Zwarte Pieten zwart zijn door het roet van de schoorsteen. Hierdoor zou het helemaal niet racistisch zijn. Er gaan dus meerdere theorieën rond over de vraag waarom Zwarte Piet nou eigenlijk zwart ziet. Welke theorieën zijn er allemaal?

Zwarte Piet

Zwarte Piet is niet altijd van de partij geweest tijdens het Sinterklaasfeest. Tot aan 1850 moest Sinterklaas alles alleen doen. In 1850 introduceerde Jan Schenkman, een leraar, Zwarte Piet in Nederland. Officieel heette hij Pieter, maar de naam Zwarte Piet is altijd blijven hangen in de volksmond. Oorspronkelijk had Sinterklaas dus maar één Piet die hem kon helpen. Vanaf het begin van de 20^e eeuw gingen er echter steeds meer Zwarte Pieten werken voor Sinterklaas. Allemaal kregen ze hun eigen taak: zo bestuurt Wegwijspiet de pakjesboten richting Nederland en controleert Testpiet of alle cadeautjes wel in orde zijn voor gebruik. Vanaf 1934 kwamen de Zwarte Pieten mee met de intocht van Sinterklaas.

Wanneer de Sint in Amsterdam aankomt, komen er altijd verreweg de meeste Pieten mee. Tegenwoordig meer dan 600, zowel mannen als vrouwen. Een aantal jaren geleden kwamen er ook Gekleurde Pieten mee met Sinterklaas. Zij hadden bijvoorbeeld groene of paarse gezichten. Naast een gekleurd gezicht zijn Zwarte Pieten verder nog te herkennen aan zijn pagepak, een hoed met een veer en donkerrode lippen.

Theorieën

Er is veel onderzoek gedaan naar de afkomst van de Zwarte Piet. Hieruit zijn ook verschillende theorieën voortgekomen waarom Zwarte Piet nou eigenlijk een zwarte huidskleur heeft.

• Wanneer Zwarte Piet cadeautjes bij kindertjes af moet geven, moet hij door de schoorsteen klimmen om het huis binnen te komen. Schoorstenen zijn echter heel erg vuil. Ze zitten vol met bijvoorbeeld roetdeeltjes. Tijdens de klimtochten van Zwarte Piet komt al dit vuil op zijn gezicht terecht waardoor hij een zwarte huid krijgt.
• Een andere theorie is dat Zwarte Piet van oorsprong uit Afrika komt en daarom dus een zwarte huid heeft. Maar hoe komt Zwarte Piet dan vanuit Afrika bij Sinterklaas in Spanje terecht? Ook naar deze vraag is veel onderzoek gedaan. Sommige wetenschappers menen dat Zwarte Piet als slaaf werkte in Ethiopië en dat Sinterklaas hem aldaar heeft vrijgekocht. Daarna zou Piet voor Sint zijn gaan werken.
• Zwarte Piet zou ook een afstammeling kunnen zijn van de zogenaamde berserkers. Dit waren strijders en jagers uit Noorwegen. Deze berserkers verfden tijdens de strijd hun lichaam zwart om angstaanjagender te lijken.
• Volgens een andere theorie stamt Zwarte Piet af van Huginn en Muninn. Dit waren de twee zwarte raven van de Noordse oppergod Odin. Deze twee raven informeerden Odin altijd over het goede en kwade dat in de wereld gebeurde. Zoiets doet Zwarte Piet ook nog steeds: hij informeert Sinterklaas over stoute en lieve kindertjes.
• Zwarte Piet zou afgeleid zijn van Krampus, een angstaanjagend persoon die Sinterklaas in onder andere Duitsland begeleid. Krampus (zie afbeelding) strafte stoute kindertjes, net als Zwarte Piet. Daarom zou Piet dus van dit figuur afgeleid kunnen zijn.

Conclusie

Er zijn verschillende theorieën die zouden verklaren waarom de huid van Zwarte Piet zwart is. De meest gehoorde is waarschijnlijk dat Piet zwart is door het roet van alle schoorstenen waar hij doorheen kruipt. Een andere theorie is dat Piet een zwarte slaaf is uit Afrika die door de Sint vrijgekocht werd. Andere theorieën hebben weer te maken met de Noordse cultuur. Wat de echte afkomst is van Zwarte Piet, zal waarschijnlijk nooit helemaal duidelijk worden.

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Klafubra, Crux, XcepticZP