Hoe wordt Chinees nieuwjaar gevierd

Inleiding

De belangrijkste feestdag in de Chinese cultuur is het Nieuwjaarsfeest, ook wel bekend als het Lentefeest. Het Chinees nieuwjaar wordt niet tegelijkertijd gevierd met het Westerse nieuwjaar, altijd op 1 januari. Ook begint het Chinese jaar niet altijd op dezelfde dag (wanneer het wordt ‘’omgerekend’’ naar de gregoriaanse kalender die wij gebruiken). In dit artikel is te lezen wanneer het Chinees nieuwjaar gevierd wordt en welke tradities, gebruiken en festiviteiten hier bij horen.

Wanneer is Chinees nieuwjaar

Over het algemeen gesproken begint het tweede nieuwe jaar tijdens de twee nieuwe maan na het einde van de winter. Bij de nieuwe maan is alleen de schaduwkant van de maan te zien. Volgens de Chinese kalender begint ook iedere maand wanneer de nieuwe maan wordt waargenomen. Ieder Chinees jaar wordt geassocieerd met een bepaald dier. Zo was het jaar van 10 februari 2013 tot 31 januari 2014 het jaar van de slang. Hieronder een overzichtje van data waarop de komende Chinese jaren volgens onze kalender zullen beginnen.

• 31 januari 2014 tot 19 februari 2015, jaar van het paard
• 19 februari 2015 tot 8 februari 2016, jaar van de geit
• 8 februari 2016 tot 28 januari 2017, jaar van de aap
• 28 januari 2017 tot 16 februari 2018, jaar de haan
• 16 februari 2018 tot 5 februari 2019, jaar van de hond

Tradities, gebruiken en festiviteiten

De meeste Chinezen brengen het nieuwjaarsfeest en de daaropvolgende dagen door bij familie of goede vrienden. Nieuwjaar heeft voor Chinezen een vergelijkbare betekenis als in het Westen aan Kerstmis wordt gekoppeld. Het wordt dus als erg jammer gezien wanneer je nieuwjaar alleen door moet brengen of in ieder geval niet bij familie en vrienden kunt zijn. Met de familie doet men leuke dingen tijdens het Chinees nieuwjaar. Het meest eenvoudige wat mensen kunnen gaan doen, is tv kijken. Ieder jaar zendt de Chinese staatsomroep een uitgebreide nieuwjaarsshow uit waarin cabaret, circusacts, zang en dans voorkomen. Met de familie wordt ook vaak wierook afgestoken. Dit is een moment om overleden familie en voorouders en goden te herdenken en te eren.

Verder wordt er tijdens het nieuwjaarsfeest en de daaropvolgende dagen vaak uitgebreid gegeten met familie en vrienden. Een gerecht dat langs kan komen is niangao. Dit is een lekkernij gemaakt van kleefrijst. Dit wordt warm gegeten. Verder worden veel gerechten met varken, kip en vis geconsumeerd.

Feesten

Het Chinese nieuwjaar staat echter het meest bekend om de uitbundige feesten die overal in het land, op pleinen en op straat, worden gevierd. De leeuwen- en drakendansen zijn het bekendst. Hierbij kruipen meerdere mensen in een kostuum van een draak of leeuw. Eén persoon draagt het hoofd, en de andere mensen vormen het lichaam. Hierbij kan op prachtige manieren gedanst worden. Hierbij wordt luid muziek gemaakt door middel van gongs en trommels. Bovendien wordt er tijdens deze volksfeesten vaak prachtig vuurwerk afgestoken. Het idee achter het vuurwerk is bij velen bekend: onder andere het verjagen van kwade geesten die je jaar grondig in de war zouden kunnen schoppen.

Achter de leeuwendansen en de luide muziek gaat echter een ander verhaal schuil. Volgens een oude legende was Nian een mensenetend beest dat alleen bij nieuwjaar tevoorschijn kwam en dan zoveel mogelijk mensen opat. Door middel van de dominante leeuwendansen en de luide muziek (en soms ook met vuurwerk) verjagen de Chinezen deze Nian. Ook wordt geloofd dat de kleur rood ook als afschrikmiddel helpt tegen Nian. Daarom versieren veel Chinezen hun huis met rode spullen (zoals lampionnen) tijdens nieuwjaar.

De vereerde goden

Er zijn verschillende goden die een bijzondere plek innemen tijdens het Chinees nieuwjaar. Het vereren van deze vier goden zou voor een voorspoedig jaar zorgen.

Cai Shen

De Cai Shen is een verzameling van de Chinese goden van de welvaart. Veel Chinezen hebben (tijdens nieuwjaar) afbeeldingen en/of beeldjes van Cai Shen in huis. Ze vereren hem in de hoop een welvarend jaar tegemoet te gaan. Wat vaak voorkomt is dat een man zich als Cai Shen verkleedt en vervolgens door zijn wijk rondloopt om rode envelopjes met geldbedragen aan kinderen uit te delen. Cai Shen wordt vaak afgebeeld rijdend op een zwarte tijger.

Fu Lu Shou

De term Fu Lu Shou wordt gebruikt om de drie geluksgoden aan te duiden: Fu Xing, Lu Xing en Shou Xing. Ook van deze goden zijn veel beeldjes in omloop. De plek van de beelden in huis hebben invloed op de uitwerking van je verering. Zo zal een vrouw bij een bevalling worden beschermd wanneer de beeldjes in het zuidwesten van het huis staan. Zet je de beeldjes in het noordwesten van je huis, dan zal de man des huizes in het komende jaar drie grote fortuinen ontvangen.

Keukengod

De Keukengod is de Chinese god die huis, haard en gezin beschermt. Voor taoïsten is het gebruikelijk om een afbeelding van deze god bij het fornuis te hangen (aangezien de Keukengod als maker van het vuur gezien wordt). De Keukengod wordt vereerd in de hoop dat deze goed zal spreken over het desbetreffende gezin bij de Jade Keizer, de oppergod in het taoïsme. Als de Keukengod goed over je spreekt, zal het hele jaar het geluk over je neerdalen.  

Tudi Gong

Een andere taoïstische god is Tudi Gong, de god van landbouw, dorpsaangelegenheden en welvaart. Veel Chinese dorpen en steden hebben het hele jaar door een altaar opgericht voor deze god. Bij deze altaartjes wordt gebeden om bijvoorbeeld een goede oogst of voor gunstige weersomstandigheden voor de landbouw.

Conclusie

Het Chinees nieuwjaar begint over het algemeen bij de tweede nieuwe maan na de winter. Het nieuwjaarsfeest wordt uitgebreid gevierd met familie en vrienden. Vaak wordt er tezamen uitgebreid gegeten, televisie gekeken, gebeden of een straatfeest wordt bezocht. Tijdens dit soort feesten worden draken- en leeuwendansen opgevoerd, muziek gemaakt en het mooiste vuurwerk wordt afgestoken. 

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Fcb981